BRELA ni kifupisho cha Baraza la Usajili wa Makampuni nchini Tanzania (Business Registration and Licensing Agency). Ni taasisi ya umma iliyo chini ya Wizara ya Viwanda na Biashara na inahusika na usajili, usimamizi na udhibiti wa kampuni na biashara zingine zinazofanya kazi nchini Tanzania.
Ilianzishwa kwa mujibu wa Sheria ya Usajili wa Makampuni ya mwaka 2002, na ina majukumu mengi muhimu ambayo yanalenga kukuza mazingira mazuri ya biashara na uwekezaji, kuwezesha ukuaji wa sekta binafsi, na kuhakikisha utawala bora katika mchakato wa usajili na usimamizi wa makampuni.
Miongoni mwa majukumu ya BRELA ni kusajili makampuni na biashara nyingine, kutoa leseni za biashara, kushughulikia masuala ya umiliki na hisa za kampuni, kutoa taarifa kuhusu hali ya kampuni, kusimamia mikataba ya kampuni, na kuhakikisha kufuata sheria na taratibu za biashara nchini. Taasisi hii pia inawajibika kutoa elimu na mafunzo kwa wajasiriamali na wamiliki wa biashara ili kuhakikisha wanaelewa taratibu na sheria zinazohusiana na usajili na uendeshaji wa biashara.
Hata hivyo, BRELA inakabiliwa na changamoto kadhaa ambazo zinahitaji maboresho ya kiteknolojia ili kufikia uwajibikaji bora. Changamoto hizo ni pamoja na urasimu, ucheleweshaji wa mchakato wa usajili, ukosefu wa uwazi na uwajibikaji, na ufanisi mdogo katika utoaji wa huduma kwa wadau. Ili kushughulikia changamoto hizi, maboresho yanayotegemea teknolojia yana jukumu muhimu katika kuboresha utendaji wa BRELA.
Moja ya changamoto inayopatikana katika kusajili kampuni ni ugumu wa kupata leseni ya biashara.
Chanzo: JamiiForums
Katika andiko hili, nitaelezea maboresho ya kiteknolojia yanayohitajika katika kutatua changamoto zilizopo ili kuboresha utendaji wa BRELA na kufikia uwajibikaji bora. Nitazingatia mifumo ya usajili mtandaoni, ufuatiliaji na utoaji wa huduma kwa wadau, ulinzi wa takwimu, mawasiliano na elimu kwa wadau, na ushirikiano na taasisi nyingine. Kwa kuzingatia mifano ya maboresho ya kiteknolojia ambayo tayari yamefanywa katika nchi nyingine, tutaeleza jinsi mabadiliko haya yanaweza kuleta matokeo chanya katika BRELA na kusaidia kuongeza ufanisi na uwajibikaji katika usajili wa kampuni nchini Tanzania.
Yafuatayo ni maboresho ya kiteknolojia yanayohitajika katika kutatua changamoto zilizopo BRELA.
Kuboresha Mfumo wa Usajili:
Ili kuboresha utendaji wa BRELA katika usajili wa kampuni, hatua muhimu ni kuboresha mfumo wa usajili wa kampuni mtandaoni ambao utakuwa unafanyika kwa njia rahisi, ya haraka na yenye uwazi. Kupitia mfumo huu, wadau wataweza kufanya maombi ya usajili na kutoa nyaraka zinazohitajika kwa njia ya kidigitali, kupunguza gharama na muda wa kusafiri kwenda ofisi za BRELA. Mfumo huo pia unapaswa kuwa na mfumo wa malipo ya kielektroniki ili kurahisisha malipo ya ada za usajili. Kwa kufanya hivyo, BRELA itapunguza urasimu, kuongeza ufanisi na kufanya mchakato wa usajili kuwa rahisi na wenye ufanisi zaidi kwa wadau wake.
Mfano: Utekelezaji wa mfumo kama huo umefanywa nchini Estonia kupitia e-Residency program. Wananchi wa kigeni wanaweza kusajili kampuni zao mtandaoni ndani ya dakika chache tu, na mfumo huu umewezesha kuongezeka kwa idadi ya makampuni na uwekezaji nchini.
Kuimarisha Ufuatiliaji na Utoaji wa Huduma:
BRELA inahitaji kuwekeza katika mifumo ya teknolojia ya habari na mawasiliano ili kuimarisha ufuatiliaji wa maombi ya usajili na kutoa huduma bora kwa wadau. Mfumo wa kufuatilia maombi unapaswa kuwa wa moja kwa moja na unganisho la mtandaoni, ambapo wadau wanaweza kufuatilia hatua za maombi yao na kupata taarifa sahihi kuhusu mchakato wa usajili.
Mfano: Nchini Rwanda, Rwanda Development Board (RDB) imeanzisha mfumo wa kielektroniki unaojulikana kama "BizReg Portal" ambao unaruhusu wadau kufuatilia maombi ya usajili na kupata taarifa muhimu kwa njia ya mtandaoni. Hii imeongeza uwazi na ufanisi katika mchakato wa usajili wa kampuni.
Kuimarisha Ulinzi wa Takwimu:
BRELA inapaswa kuwekeza katika usalama wa taarifa ili kuhakikisha ulinzi wa data za kampuni na wateja wake. Mfumo wa teknolojia ya habari unapaswa kuzingatia viwango vya kimataifa vya usalama wa mtandao na kuwa na hatua madhubuti za kuzuia upotevu wa data au matumizi mabaya.
Mfano: Nchini Singapore, Mamlaka ya Ushirikiano wa Uchumi (ACRA) imetekeleza teknolojia ya blockchain katika usajili wa kampuni. Hii imeboresha usalama wa data na kuzuia upotevu au udanganyifu wa nyaraka za usajili.
Kuboresha Mawasiliano na Elimu kwa Wadau:
BRELA inapaswa kuanzisha mfumo wa mawasiliano na elimu kwa wadau wake, ikiwa ni pamoja na wajasiriamali, wanasheria, na wengine wanaohusika na usajili wa kampuni. Hii inaweza kufanyika kupitia jukwaa la mtandaoni lenye rasilimali za kina, maswali na majibu, na miongozo ya kisheria. Pia, kuwe na njia rahisi za kuwasiliana na BRELA kwa ajili ya maswali au maelezo zaidi kuhusu mchakato wa usajili.Hii itasaidia kupunguza kero na kutoelewana, kuongeza uwazi, na kujenga uhusiano mzuri kati ya BRELA na wadau wake, na hivyo kuboresha huduma na kufikia uwajibikaji bora.
Mfano: Nchini Australia, Australian Securities and Investments Commission (ASIC) imeanzisha "Small Business Hub" ambayo ni tovuti yenye rasilimali na mwongozo wa kina kwa wajasiriamali na wamiliki wa biashara ndogo. Tovuti hii inatoa maelezo na miongozo ya kisheria ili kusaidia wadau katika mchakato wa usajili na uendeshaji wa kampuni.
Kuboresha Ushirikiano na Taasisi Nyingine:
BRELA inahitaji kujenga ushirikiano na taasisi nyingine zinazohusika na biashara na uwekezaji, kama vile Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) na Mamlaka ya Udhibiti wa Nishati na Maji (EWURA). Ushirikiano huu unaweza kufanikishwa kupitia kuanzisha mifumo ya kielektroniki ya kubadilishana taarifa na kufanya kazi kwa pamoja katika kutoa huduma kwa wadau.
Mfano: Nchini Singapore, Singapore OneStop Business Portal imekuwa jukwaa la mtandaoni ambapo wadau wanaweza kupata huduma kutoka taasisi mbalimbali, kama vile usajili wa kampuni, usajili wa kodi, na leseni za biashara. Hii imefanya mchakato wa biashara kuwa rahisi na ufanisi zaidi.
Hitimisho
Kwa kumalizia, maboresho ya kiteknolojia ni muhimu katika kuboresha utendaji na uwajibikaji wa BRELA. Kupitia mifano ya maboresho ya kiteknolojia yaliyotekelezwa katika nchi nyingine kama Estonia, Rwanda, na Singapore, tunaweza kuona jinsi mfumo wa usajili mtandaoni, ufuatiliaji wa maombi, ulinzi wa data, mawasiliano na elimu kwa wadau, na ushirikiano na taasisi nyingine zinavyoweza kuboresha mchakato wa usajili wa kampuni na kuongeza uwazi na ufanisi.
BRELA inapaswa kuwekeza katika teknolojia ya habari na mawasiliano ili kutekeleza maboresho haya na kufikia malengo yake ya uwajibikaji bora. Kupitia mifumo ya kiteknolojia ya kisasa, BRELA itaweza kutoa huduma bora kwa wadau, kupunguza ucheleweshaji, kuboresha mawasiliano, na kukuza ukuaji
wa biashara nchini Tanzania.
Ilianzishwa kwa mujibu wa Sheria ya Usajili wa Makampuni ya mwaka 2002, na ina majukumu mengi muhimu ambayo yanalenga kukuza mazingira mazuri ya biashara na uwekezaji, kuwezesha ukuaji wa sekta binafsi, na kuhakikisha utawala bora katika mchakato wa usajili na usimamizi wa makampuni.
Miongoni mwa majukumu ya BRELA ni kusajili makampuni na biashara nyingine, kutoa leseni za biashara, kushughulikia masuala ya umiliki na hisa za kampuni, kutoa taarifa kuhusu hali ya kampuni, kusimamia mikataba ya kampuni, na kuhakikisha kufuata sheria na taratibu za biashara nchini. Taasisi hii pia inawajibika kutoa elimu na mafunzo kwa wajasiriamali na wamiliki wa biashara ili kuhakikisha wanaelewa taratibu na sheria zinazohusiana na usajili na uendeshaji wa biashara.
Hata hivyo, BRELA inakabiliwa na changamoto kadhaa ambazo zinahitaji maboresho ya kiteknolojia ili kufikia uwajibikaji bora. Changamoto hizo ni pamoja na urasimu, ucheleweshaji wa mchakato wa usajili, ukosefu wa uwazi na uwajibikaji, na ufanisi mdogo katika utoaji wa huduma kwa wadau. Ili kushughulikia changamoto hizi, maboresho yanayotegemea teknolojia yana jukumu muhimu katika kuboresha utendaji wa BRELA.
Moja ya changamoto inayopatikana katika kusajili kampuni ni ugumu wa kupata leseni ya biashara.
Chanzo: JamiiForums
Katika andiko hili, nitaelezea maboresho ya kiteknolojia yanayohitajika katika kutatua changamoto zilizopo ili kuboresha utendaji wa BRELA na kufikia uwajibikaji bora. Nitazingatia mifumo ya usajili mtandaoni, ufuatiliaji na utoaji wa huduma kwa wadau, ulinzi wa takwimu, mawasiliano na elimu kwa wadau, na ushirikiano na taasisi nyingine. Kwa kuzingatia mifano ya maboresho ya kiteknolojia ambayo tayari yamefanywa katika nchi nyingine, tutaeleza jinsi mabadiliko haya yanaweza kuleta matokeo chanya katika BRELA na kusaidia kuongeza ufanisi na uwajibikaji katika usajili wa kampuni nchini Tanzania.
Yafuatayo ni maboresho ya kiteknolojia yanayohitajika katika kutatua changamoto zilizopo BRELA.
Kuboresha Mfumo wa Usajili:
Ili kuboresha utendaji wa BRELA katika usajili wa kampuni, hatua muhimu ni kuboresha mfumo wa usajili wa kampuni mtandaoni ambao utakuwa unafanyika kwa njia rahisi, ya haraka na yenye uwazi. Kupitia mfumo huu, wadau wataweza kufanya maombi ya usajili na kutoa nyaraka zinazohitajika kwa njia ya kidigitali, kupunguza gharama na muda wa kusafiri kwenda ofisi za BRELA. Mfumo huo pia unapaswa kuwa na mfumo wa malipo ya kielektroniki ili kurahisisha malipo ya ada za usajili. Kwa kufanya hivyo, BRELA itapunguza urasimu, kuongeza ufanisi na kufanya mchakato wa usajili kuwa rahisi na wenye ufanisi zaidi kwa wadau wake.
Mfano: Utekelezaji wa mfumo kama huo umefanywa nchini Estonia kupitia e-Residency program. Wananchi wa kigeni wanaweza kusajili kampuni zao mtandaoni ndani ya dakika chache tu, na mfumo huu umewezesha kuongezeka kwa idadi ya makampuni na uwekezaji nchini.
Kuimarisha Ufuatiliaji na Utoaji wa Huduma:
BRELA inahitaji kuwekeza katika mifumo ya teknolojia ya habari na mawasiliano ili kuimarisha ufuatiliaji wa maombi ya usajili na kutoa huduma bora kwa wadau. Mfumo wa kufuatilia maombi unapaswa kuwa wa moja kwa moja na unganisho la mtandaoni, ambapo wadau wanaweza kufuatilia hatua za maombi yao na kupata taarifa sahihi kuhusu mchakato wa usajili.
Mfano: Nchini Rwanda, Rwanda Development Board (RDB) imeanzisha mfumo wa kielektroniki unaojulikana kama "BizReg Portal" ambao unaruhusu wadau kufuatilia maombi ya usajili na kupata taarifa muhimu kwa njia ya mtandaoni. Hii imeongeza uwazi na ufanisi katika mchakato wa usajili wa kampuni.
Kuimarisha Ulinzi wa Takwimu:
BRELA inapaswa kuwekeza katika usalama wa taarifa ili kuhakikisha ulinzi wa data za kampuni na wateja wake. Mfumo wa teknolojia ya habari unapaswa kuzingatia viwango vya kimataifa vya usalama wa mtandao na kuwa na hatua madhubuti za kuzuia upotevu wa data au matumizi mabaya.
Mfano: Nchini Singapore, Mamlaka ya Ushirikiano wa Uchumi (ACRA) imetekeleza teknolojia ya blockchain katika usajili wa kampuni. Hii imeboresha usalama wa data na kuzuia upotevu au udanganyifu wa nyaraka za usajili.
Kuboresha Mawasiliano na Elimu kwa Wadau:
BRELA inapaswa kuanzisha mfumo wa mawasiliano na elimu kwa wadau wake, ikiwa ni pamoja na wajasiriamali, wanasheria, na wengine wanaohusika na usajili wa kampuni. Hii inaweza kufanyika kupitia jukwaa la mtandaoni lenye rasilimali za kina, maswali na majibu, na miongozo ya kisheria. Pia, kuwe na njia rahisi za kuwasiliana na BRELA kwa ajili ya maswali au maelezo zaidi kuhusu mchakato wa usajili.Hii itasaidia kupunguza kero na kutoelewana, kuongeza uwazi, na kujenga uhusiano mzuri kati ya BRELA na wadau wake, na hivyo kuboresha huduma na kufikia uwajibikaji bora.
Mfano: Nchini Australia, Australian Securities and Investments Commission (ASIC) imeanzisha "Small Business Hub" ambayo ni tovuti yenye rasilimali na mwongozo wa kina kwa wajasiriamali na wamiliki wa biashara ndogo. Tovuti hii inatoa maelezo na miongozo ya kisheria ili kusaidia wadau katika mchakato wa usajili na uendeshaji wa kampuni.
Kuboresha Ushirikiano na Taasisi Nyingine:
BRELA inahitaji kujenga ushirikiano na taasisi nyingine zinazohusika na biashara na uwekezaji, kama vile Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) na Mamlaka ya Udhibiti wa Nishati na Maji (EWURA). Ushirikiano huu unaweza kufanikishwa kupitia kuanzisha mifumo ya kielektroniki ya kubadilishana taarifa na kufanya kazi kwa pamoja katika kutoa huduma kwa wadau.
Mfano: Nchini Singapore, Singapore OneStop Business Portal imekuwa jukwaa la mtandaoni ambapo wadau wanaweza kupata huduma kutoka taasisi mbalimbali, kama vile usajili wa kampuni, usajili wa kodi, na leseni za biashara. Hii imefanya mchakato wa biashara kuwa rahisi na ufanisi zaidi.
Hitimisho
Kwa kumalizia, maboresho ya kiteknolojia ni muhimu katika kuboresha utendaji na uwajibikaji wa BRELA. Kupitia mifano ya maboresho ya kiteknolojia yaliyotekelezwa katika nchi nyingine kama Estonia, Rwanda, na Singapore, tunaweza kuona jinsi mfumo wa usajili mtandaoni, ufuatiliaji wa maombi, ulinzi wa data, mawasiliano na elimu kwa wadau, na ushirikiano na taasisi nyingine zinavyoweza kuboresha mchakato wa usajili wa kampuni na kuongeza uwazi na ufanisi.
BRELA inapaswa kuwekeza katika teknolojia ya habari na mawasiliano ili kutekeleza maboresho haya na kufikia malengo yake ya uwajibikaji bora. Kupitia mifumo ya kiteknolojia ya kisasa, BRELA itaweza kutoa huduma bora kwa wadau, kupunguza ucheleweshaji, kuboresha mawasiliano, na kukuza ukuaji
wa biashara nchini Tanzania.
