Teknocrat
JF-Expert Member
- Oct 20, 2018
- 3,816
- 8,471
DP World nchini Tanzania: Kampuni ya UAE kuchukua bandari za Afrika
CHANZO CHA PICHA,AFP
Maelezo kuhusu taarifa
- Author,Na Beverly Ochieng
- Nafasi,BBC Monitoring, Nairobi
- 24 Oktoba 2023
Ripoti za mpango huo wa $250m (£205m) ziliibuka kwa mara ya kwanza mwezi Julai, na kuzua ukosoaji wa upinzani kwamba "ulikiuka katiba ya Tanzania na kuhatarisha uhuru wa taifa".
Wanaharakati waliiomba mahakama kusitisha mpango huo na walizuiliwa kwa muda kwa kupanga maandamano dhidi ya serikali.
Mahakama kuu katika mji wa kusini-magharibi mwa Tanzania wa Mbeya ilitupilia mbali ombi hilo, na kufungua njia kwa DP World kusimamia theluthi mbili ya bandari ya Dar es Salaam kwa miaka 30 ijayo.
Waziri wa Uchukuzi, Prof. Makame Mbarawa, ambaye ofisi yake haikujibu maombi ya awali ya maoni yake, alisema hakutakuwa na upotezaji wa kazi na kwamba Tanzania itabaki na 60% ya mapato.
DP World inasema inatarajia kuongeza mapato mara tatu ndani ya muongo mmoja na kuongeza kasi cha uondoaji wa meli kutoka wastani wa sasa wa saa 12 hadi dakika 60.
Uzembe wa kudumu, tuhuma za rushwa na ushindani katika usimamizi wa mizigo unaofanywa na nchi jirani ya Kenya ni baadhi ya sababu za msingi zilizomfanya Rais wa Tanzania Samia Suluhu kutia saini mkataba huo.
"Watu wana haki ya kutoa wasiwasi kwa sababu hii ni demokrasia. Na ni kazi ya serikali kuchukua hatua," alisema wakati wa utiaji saini katika mji mkuu, Dodoma.
Ushindani wenye nguvu duniani
UAE ni mwekezaji wa nne kwa ukubwa barani Afrika, baada ya China, Ulaya na Marekani. Katika muongo uliopita, imewekeza karibu dola za Marekani bilioni 60 katika sekta za miundombinu na nishati katika bara zima.DP World, iliyoanzishwa mwaka 1999 na kumilikiwa na familia zinazotawala Imarati imeongeza shughuli za bandari nchini Angola, Djibouti, Misri, Morocco, Msumbiji, Senegal na Somalia.
Mnamo 2021, DP World iliahidi kuwekeza $ 1bn barani Afrika katika miaka kadhaa ijayo.
Uwekezaji huu wakati fulani umezua mvutano, umetia majaribuni uhusiano wa kijiografia na kisiasa na muhimu zaidi umeongeza ushindani wa maendeleo ya miundombinu barani Afrika.
Kama China, Uturuki na Urusi, UAE inazidi kuwa kinzani kisiasa na kiuchumi kwa Magharibi katika Afrika.
Uwepo wa kidiplomasia wa Abu Dhabi umechochewa na usaidizi wa kibinadamu na ushirikiano wa kiulinzi, haswa katika Pembe ya Afrika.
Ilipitisha makubaliano ya amani kati ya Eritrea na Ethiopia mnamo 2018, na kuwasilisha maelfu ya tani za msaada wa chakula kwa Somalia mnamo 2022 huku kukiwa na onyo la njaa inayokuja.
Mahusiano haya yameipa DP World kuwa karibu na ukiritimba katika eneo la Bahari Nyekundu. Pia wameruhusu UAE kuunganisha maslahi ya ulinzi katika Ghuba ya Aden kama sehemu ya mashambulizi ya kijeshi ya karibu muongo mmoja nchini Yemen.
Matokeo yake, UAE licha ya ukubwa wake, ina makali juu ya mataifa mengine ya Ghuba kwani Pembe ya Afrika ni njia ya kimkakati ya usafirishaji wa mafuta ghafi.
Maendeleo ya DP World katika bandari ya Bossaso ya Somalia na Berbera ya Somaliland iliyojitangaza kuwa jamhuri yanafikia karibu $1bn. Makubaliano hayo yalizua mzozo na serikali ya shirikisho ya Somalia, ambayo inachukulia Somaliland kuwa sehemu ya eneo lake na mara nyingi imekuwa na uhusiano wa msukosuko na eneo lenye uhuru la Puntland, ambalo linajumuisha Bossaso.
Lakini DP World inaonekana kuwa imepuuzilia mbali shinikizo la kisiasa la kuendelea na shughuli katika kanda zote mbili.
Mashambulizi yake nchini Djibouti, mchanganyiko wa mali isiyohamishika ya kijeshi na mojawapo ya njia zenye shughuli nyingi zaidi za meli duniani inaweza kutumika kama hadithi ya tahadhari.
CHANZO CHA PICHA,AFP
Majaribio ya Djibouti kunyakua Kituo cha Kontena cha Doraleh, jenereta yake kubwa zaidi ya mapato na mwajiri, kutoka DP World ilianzisha vita vya gharama kubwa vya kisheria.
Mnamo mwaka wa 2018, Djibouti ilikabidhi kituo hicho kwa kampuni ya China Merchants Port Holdings yenye makao yake makuu Hong Kong ili kupinga uamuzi wa DP World kuzipa nchi jirani za Ethiopia na Somaliland fursa ya kuagiza bidhaa kutoka nje.
Lakini kampuni ya baharini, ambayo ina mkataba wa miaka 50 juu ya bandari kutoka 2006, ilisema kuwa mabadiliko hayo yalikiuka "ufikiaji wake wa kipekee" katika eneo hilo. Mahakama ya rufaa ya Hong Kong iliamuru Djibouti kuilipa DP World zaidi ya dola milioni 600 za fidia, na hivyo kusisitiza kuwa imeshikilia tena.
Ukodishaji wa muda mrefu jijini Dar es Salaam si wa kawaida.
Mikataba ya kampuni ya Imarati katika bara zima kwenye pwani ya Atlantiki imekuwa na makubaliano ya muda mrefu.
Mwaka 2007, DP World iliondoa maslahi ya Ufaransa nchini Senegal ili kushinda kandarasi ya $1.13bn ya kuendeleza bandari ya Ndayane karibu na mji mkuu wa Dakar, ambayo itadhibiti kwa miaka 25.
Kampuni hiyo inatazamiwa kupata zaidi ya $400m katika kipindi cha miaka 20 kutokana na makubaliano ya kibiashara na Angola.
Kati ya maendeleo haya ni bandari ya kina ya bahari ya DR Congo ya $1.2bn huko Banana ambayo itakamilika ifikapo 2025.
Wakati mgumu Tanzania
Sehemu ya mabishano juu ya uwepo wa DP World nchini Tanzania ni mitazamo kwamba shughuli zake zinakandamiza haki na usimamizi wa wenyeji.
Mkuu wa DP World Group, Sultan Ahmed Bin Sulayem alisema akiwa mjini Dodoma kwamba bandari ya Dar es Salaam itakuwa "kituo cha hadhi ya kimataifa".
Mtangulizi wa Rais Suluhu, John Magufuli, kwa muda mrefu alikwepa uwekezaji kutoka nje na kutilia shaka washirika wa kimataifa.
Mawakili wafungua kesi kupinga vipengele vya mkataba wa uboreshaji wa bandari Tanzania
Lakini tangu achukue hatamu mwaka wa 2021, Bi Suluhu ametafuta ushirikiano mbalimbali na UAE kama njia ya "kushughulikia changamoto na kunyakua fursa haraka iwezekanavyo".
DP World inasalia kuwa nguzo kwa UAE kupanua matarajio yake ya kijiografia barani Afrika.
