The Sheriff
JF-Expert Member
- Oct 10, 2019
- 617
- 1,800
Mauaji yanayochochewa na ushirikina ni tatizo linaloendelea kutokea Tanzania na linahusisha imani na vitendo vinavyohusiana na uchawi na ushirikina. Katika muktadha huu, watu wanaweza kuuawa au kuteswa kutokana na tuhuma za kuhusika na uchawi au kutumia sehemu za miili ya watu kwa madhumuni ya kafara au tiba za jadi.
Tanzania ina historia ndefu ya imani na mila zinazohusiana na uchawi na ushirikina. Baadhi ya watu wanaamini kuwa watu wenye ulemavu wa ngozo (albinism) wana nguvu za kichawi, na sehemu za miili yao zinaweza kutumiwa kuleta utajiri au bahati. Imani hizi zinachochea mauaji na mashambulizi dhidi yao, kwani watu wanaofuata imani hizo wanaweza kuwachukulia albino kama chanzo cha faida.
Mauaji yanayochochewa na ushirikina mara nyingi yameathiri maeneo yenye umaskini na upatikanaji hafifu wa elimu. Umaskini unaweza kuchochea imani za kishirikina kwa sababu watu wanatafuta njia ya kukabiliana na changamoto za kiuchumi na kijamii. Ujinga na ukosefu wa elimu rasmi pia huathiri uelewa wa kisayansi na kuwafanya watu kuamini katika nguvu za kichawi na imani potofu.
Ushirikina Unavyadhulumu Maisha
Hata hivyo, hali hii inaongeza hatari ya watu kushiriki katika mashambulizi dhidi ya watu wanaotuhumiwa kwa uchawi. Takwimu za polisi zilizochapishwa katika ripoti ya Haki za Binadamu (2022) iliyoandaliwa na Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC), zinaonesha kuwa matukio yaliyoripotiwa yaliongezeka kutoka 112 mwaka 2020 hadi 115 mwaka 2021.
Kupitia ufuatiliaji wa haki za binadamu na uchunguzi wa vyombo vya habari, LHRC kilirekodi angalau matukio 17 ya mauaji yanayochochewa na imani za uchawi, yaliyoripotiwa katika mikoa ya Morogoro, Shinyanga, Mwanza, Kilimanjaro, Tabora, na Njombe. Haya ni matukio 19 pungufu ya yale yaliyorekodiwa mwaka 2021. Asilimia 52% ya waathirika walikuwa wanawake na 48% wanaume, ikiwa ni pamoja na mtu mwenye ulemavu wa ngozi.
Matukio hayo yanajumuisha watu 5 waliouawa kwa tuhuma za kuwa wachawi, mauaji ya mtu mwenye ulemavu wa ngozi, na mtoto aliyefukiwa hai. Pia kulikuwa na tukio katika mji wa Njombe, ambapo mganga wa kienyeji aliwaua wateja wake wawili walipomrudia kumhoji dawa aliyokuwa amewapa ili wawe matajiri.
Ripoti ya LHRC inaeleza kuwa waganga wa kienyeji walikuwa chanzo cha mauaji mengi yanayochochewa na imani za kishirikina mwaka 2022, wakishutumiwa kufadhili mauaji hayo. Huko mkoani Shinyanga, polisi waliweka bayana mwezi Septemba mwaka 2022 kuwa utamaduni wa kutabiri (unaoitwa ramli na wenyeji) unaofanywa na waganga wa kienyeji ni moja ya sababu za ukatili dhidi ya watu, hasa wazee, katika jamii.
Mauaji ya Watu Wenye Albinism
Mauaji na ukatili uliochochewa na imani za uchawi dhidi ya watu wenye ulemavu wa ngozi pia limekuwa tatizo kubwa nchini Tanzania katika miaka ya hivi karibuni. Tanzania imekumbwa na idadi kubwa ya mashambulizi dhidi ya Watu wenye Albinism kutokana na imani na dhana za kishirikina zilizoenea katika jamii.
Mwaka 2021, mauaji ya kikatili ya mtoto mwenye ulemavu wa ngozi, mwenye umri kati ya miaka 4 na 7, yaliripotiwa katika Mkoa wa Tabora. Mwaka 2022, LHRC ilirekodi tukio lingine la shambulio na mauaji ya Joseph Mathias (50), ambaye mkono wake ulikatwa na watu wasiojulikana, na kumsababisha kuvuja damu hadi kufa. Tukio hilo lilitokea katika Wilaya ya Kwimba, Mkoa wa Mwanza.
Katika mkutano wa pamoja na Tanzania Albinism Society (TAS), LHRC ililaani vikali mauaji ya kinyama ya Joseph Mathias na kuwasihi jamii kujiepusha na kuendeleza imani za kitamaduni zinazochangia ongezeko la mashambulizi dhidi ya watu wenye ulemavu wa ngozi na kutambua kwamba wao ni binadamu kama wengine. Mwenyekiti wa TAS, Musa Kabimba, alitoa wito kwa Serikali kuendeleza mikakati ya muda mrefu ya kupambana na mashambulizi na mauaji dhidi yao.
Mwenyekiti wa TAS pia alitoa wito kwa ulinzi na usalama wa watu wenye ulemavu wa ngozi kuwa ajenda endelevu katika mikutano ya kamati za usalama na ulinzi za mikoa na wilaya, pamoja na Serikali kuweka mpango wa kitaifa wa hatua za kuchukua kwa ajili ya albino, ambao ulikamilishwa mwaka 2020.
Jukumu la Kila Mmoja Kutokomeza
LHRC inapendekeza kuwa timu maalum, inayojumuisha wawakilishi kutoka Jeshi la Polisi Tanzania, Wizara ya Mambo ya Ndani, Wizara ya Katiba na Sheria, Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Watoto na Vikundi Maalum, Tume ya Haki za Binadamu na Utawala Bora, na Mashirika ya Kiraia (CSOs), inapaswa kuundwa ili kuchunguza mashambulizi na mauaji ya albino na kuunda mikakati ya muda mrefu kwa ajili ya ulinzi wao.
Kutokomeza kabisa matukio ya mauaji yanayohusishwa na ushirikina Tanzania ni lengo linalofaa kushughulikiwa na serikali, jamii, na wadau wengine wote kwa pamoja. Matukio haya ni tishio kwa usalama na ustawi wa wananchi, na ni muhimu kuchukua hatua madhubuti kuyakabili.
Umaskini na ukosefu wa fursa za kiuchumi mara nyingi huwa sababu kuu ya kuenea kwa imani za ushirikina. Kwa hiyo, ni muhimu kushughulikia changamoto hizi kwa kuwekeza katika maendeleo ya kiuchumi, kutoa elimu na mafunzo ya ufundi stadi, na kuweka mazingira mazuri ya biashara na ajira. Kupunguza kiwango cha umaskini na kutoa fursa za kiuchumi kutaweza kupunguza sana utegemezi kwa imani potofu na kuimarisha hali ya maisha ya watu.
