Mcqueenen
JF-Expert Member
- Nov 2, 2019
- 6,817
- 11,542
Kimsingi, kanuni ya anthropic ni dhana inayosema kwamba hali yetu ya kuwepo ulimwenguni inategemea hali maalum ya ulimwengu wetu.
Dhana hii inaamini kuwa ulimwengu wetu umetayarishwa kwa njia maalum ili kuwezesha kuwepo kwa maisha. Kwa mfano, inasemekana kuwa sheria za kisayansi zilizopo zimetengenezwa kwa namna maalum ili kufanya uhai uwezekane.
Thamani ya hizi constants (Spidi ya mwanga, π, uzito wa electron, nk)ingebadilika kidogo tu hata kwa desimali moja ya 0.00000000000001 basi maisha yasingetokea kwenye huu ulimwengu na sisi tusingekuwepo.
Kwa hiyo, kanuni ya anthropic ni dhana inayotumika kuelezea kwa nini ulimwengu wetu unafaa kwa uhai. Inaamini kuwa ulimwengu wetu umetayarishwa kwa njia maalum ili kuwezesha uwepo wetu, na hali ya ulimwengu wetu imechangia sana katika kuleta uhai uliopo.
Baadhi hutumia hii principle kuonesha kuwa Ulimwengu haukutokea kwa ajali au bahati bali kuna mpishi aliyekaaa akaandaa viungo na kuupika ulimwengu ili maisha yawepo, ambaye mpishi huyo ni Mungu.
Ndiyomaana constants nyingi kwenye ulimwengu ni perfectly fine tuned ili kusapoti maisha
Lakini wengine hupinga kwa kutoa hoja kama zifuatazo
Dhana hii inaamini kuwa ulimwengu wetu umetayarishwa kwa njia maalum ili kuwezesha kuwepo kwa maisha. Kwa mfano, inasemekana kuwa sheria za kisayansi zilizopo zimetengenezwa kwa namna maalum ili kufanya uhai uwezekane.
Thamani ya hizi constants (Spidi ya mwanga, π, uzito wa electron, nk)ingebadilika kidogo tu hata kwa desimali moja ya 0.00000000000001 basi maisha yasingetokea kwenye huu ulimwengu na sisi tusingekuwepo.
- Kasi ya nuru (speed of light): Hii ni kipimo cha kasi ambacho nuru inasafiri. Iwapo kasi hii ingekuwa tofauti kwa hata kidogo, uwepo wetu kama binadamu na hata maisha yenyewe yasingewezekana.
- Msuguano wa gravitational (gravitational constant): Hii ni kipimo cha kiwango cha nguvu ya graviti inayovuta vitu kwa pamoja. Kama msuguano huu ungekuwa tofauti kwa hata kidogo, uwepo wa sayari, nyota na ulimwengu wote usingewezekana.
- Kiwango cha oksijeni (oxygen level): Kiwango hiki cha oksijeni katika anga yetu ni muhimu sana kwa uhai. Iwapo kiwango hiki kingekuwa cha juu au cha chini sana, uwepo wa uhai usingewezekana.
- Mwelekeo wa Dunia (Earth's axial tilt): Mwelekeo huu unahusiana na mzunguko wa Dunia kuzunguka jua na unachangia katika kuwezesha uwepo wa maisha duniani.
- Kiwango cha utando wa ulimwengu (cosmological constant): Kiwango hiki kinahusiana na kiwango cha upanuzi wa ulimwengu na iwapo kiwango hiki kingekuwa tofauti kwa hata kidogo, uwepo wa maisha duniani ungewezekana
Kwa hiyo, kanuni ya anthropic ni dhana inayotumika kuelezea kwa nini ulimwengu wetu unafaa kwa uhai. Inaamini kuwa ulimwengu wetu umetayarishwa kwa njia maalum ili kuwezesha uwepo wetu, na hali ya ulimwengu wetu imechangia sana katika kuleta uhai uliopo.
Baadhi hutumia hii principle kuonesha kuwa Ulimwengu haukutokea kwa ajali au bahati bali kuna mpishi aliyekaaa akaandaa viungo na kuupika ulimwengu ili maisha yawepo, ambaye mpishi huyo ni Mungu.
Ndiyomaana constants nyingi kwenye ulimwengu ni perfectly fine tuned ili kusapoti maisha
Lakini wengine hupinga kwa kutoa hoja kama zifuatazo
- Multiverse Theory: Wapinzani wa nadharia ya fine-tuning wanadai kuwa kuna uwezekano wa kuwepo kwa ulimwengu mwingine mbali na wetu, na kwamba uwepo wa hali maalum kwenye ulimwengu wetu unaweza kuwa ni matokeo ya bahati tu. Hawa wanasema kuwa kuna uwezekano kuwa kuna ulimwengu mwingine ambao hauwezi kuwepo uhai.
- Ufahamu Wetu Ulio Hafifu: Wanasayansi wengine wanasema kuwa tunafahamu kidogo sana kuhusu ulimwengu wetu na kwamba vipimo vyetu havitoshi kuweza kuthibitisha nadharia ya fine-tuning. Wanadai kuwa huenda kuna mambo mengi zaidi ambayo hatufahamu na ambayo yanachangia katika uwepo wa maisha.
- Bahati: Wengine wanadai kuwa uwepo wa maisha ni matokeo ya bahati tu na kwamba hakuna haja ya kufikiria uwepo wa nguvu ya kubuni ulimwengu.
- Nadharia zingine: Wapinzani wa nadharia ya fine-tuning wanaamini kuwa kuna nadharia zingine ambazo zinaweza kutoa maelezo ya uwepo wa uhai duniani, kama vile nadharia ya evolution.