Kwa muda mrefu sana imekuwa ikinisumbua kuelewa hasa dhumuni la nchi hasa za kiafrika kudai uhuru wetu ikiwa matokeo ya uhuru huo umekuwa na matunda mabaya sana kwa raia wake kisiasa na kiuchumi.
Je, dhumuni hasa lilikuwa kumwondoa mtawala mlowezi na badala yake kumweka mzawa?
Je, ilikuwa mategemeo ya wengi kubadilisha mkono wa mtawala wa uchumi toka mlowezi na badala yake kushikwa na mzawa?
Je, uhuru ulitakiwa kwa sababu ya haki za kibinadamu baada ya matokeo mabaya ya vita kuu ya pili duniani?
Hadi leo ndugu zangu sifahamu kabisa maana ya UHURU ikiwa wananchi wengi wa nchi zilizotawaliwa wamekuwa na maisha mabaya zaidi chini ya utawala wa mzawa. Adui mkubwa wa maendeleo ya mwafrika imekuwa mwafrika mwenzake. Umaskini wa mwafrika unazidi kukua baada ya Uhuru huohuo kuzua matabaka baina yetu. Kuna hao wanaosema afadhali hata mkoloni kwani alitutawala na bado alihakikisha uchumi wetu upo jtk hali nzuri kuondokana na balaa la njaa. Kifupi tulitawaliwa lakini bado jukumu la kuhakikisha tunakula vizuri lilikuwa bado la mtawala! Mwananchi mwenye njaa ni sawa na gari lisilokuwa na mafuta... haliwezi kwenda popote!
Msinielewe vibaya kwamba napendekeza kutawaliwa zaidi ya kujitawala! lakini nachoshindwa kuelewa ni maana ya kujitawala -uhuru! ikiwa kiongozi mzawa mwenyewe hana tofauti kwa mabaya na huyo mtawala mlowezi.
Umaskini afrika ni maradhi ya kujitakia na yawezekana kabisa kuwa UHURU wetu umetafsirika vibaya hivyo kupoteza malengo yake. Haya maswala ya utandawazi yatawezekana tu pale tutakapo weza kutambua sisi tumetoka wapi na malengo yetu ni kwenda wapi.!.. Nje ya hapo Uhuru kwa mwafrika ni mabadiliko ya sura ya mtawala. Mateso na dhulma zipo palepale isipokuwa tu anayekunyonya ni chawa sio kunguni!
Kwa mtazamo wangu naomba sana mchango wenu wanabodi kwa upeo wenye matumaini... upeo ambao unatutakia mabadiliko ndani ya vyombo vyetu vya siasa na uchumi ili kuboresha maisha ya wananchi.
Haki na amani isimame kama ilivyokusudiwa tulipokuwa tukigombea uhuru wetu...
Haki na amani iwe juu yetu sote!
Mwalimu Nyerere alisema haya:-
Je, dhumuni hasa lilikuwa kumwondoa mtawala mlowezi na badala yake kumweka mzawa?
Je, ilikuwa mategemeo ya wengi kubadilisha mkono wa mtawala wa uchumi toka mlowezi na badala yake kushikwa na mzawa?
Je, uhuru ulitakiwa kwa sababu ya haki za kibinadamu baada ya matokeo mabaya ya vita kuu ya pili duniani?
Hadi leo ndugu zangu sifahamu kabisa maana ya UHURU ikiwa wananchi wengi wa nchi zilizotawaliwa wamekuwa na maisha mabaya zaidi chini ya utawala wa mzawa. Adui mkubwa wa maendeleo ya mwafrika imekuwa mwafrika mwenzake. Umaskini wa mwafrika unazidi kukua baada ya Uhuru huohuo kuzua matabaka baina yetu. Kuna hao wanaosema afadhali hata mkoloni kwani alitutawala na bado alihakikisha uchumi wetu upo jtk hali nzuri kuondokana na balaa la njaa. Kifupi tulitawaliwa lakini bado jukumu la kuhakikisha tunakula vizuri lilikuwa bado la mtawala! Mwananchi mwenye njaa ni sawa na gari lisilokuwa na mafuta... haliwezi kwenda popote!
Msinielewe vibaya kwamba napendekeza kutawaliwa zaidi ya kujitawala! lakini nachoshindwa kuelewa ni maana ya kujitawala -uhuru! ikiwa kiongozi mzawa mwenyewe hana tofauti kwa mabaya na huyo mtawala mlowezi.
Umaskini afrika ni maradhi ya kujitakia na yawezekana kabisa kuwa UHURU wetu umetafsirika vibaya hivyo kupoteza malengo yake. Haya maswala ya utandawazi yatawezekana tu pale tutakapo weza kutambua sisi tumetoka wapi na malengo yetu ni kwenda wapi.!.. Nje ya hapo Uhuru kwa mwafrika ni mabadiliko ya sura ya mtawala. Mateso na dhulma zipo palepale isipokuwa tu anayekunyonya ni chawa sio kunguni!
Kwa mtazamo wangu naomba sana mchango wenu wanabodi kwa upeo wenye matumaini... upeo ambao unatutakia mabadiliko ndani ya vyombo vyetu vya siasa na uchumi ili kuboresha maisha ya wananchi.
Haki na amani isimame kama ilivyokusudiwa tulipokuwa tukigombea uhuru wetu...
Haki na amani iwe juu yetu sote!
Mwalimu Nyerere alisema haya:-
"Tuna maana gani tunapozungumzia UHURU? kuna mambo matatu, Kwanza ni Uhuru wa nchi kujitawala yaani uwezo wa wananchi wa Tanzania kujipangia maisha yao, wakijitawala wenyewe pasipo kuingiliwa na mtu yeyote asiyekuwa Mtanzania.
Pili, Uhuru wa kutosumbuliwa na njaa, Maradhi na umaskini na Tatu ni Uhuru wa mtu binafsi, yaani haki yake ya kuishi akiheshimika sawa na watu wengine wote, Uhuru wake wa kusema na kushiriki katika maaamuzi ya mambo yote yanayohusu maisha yake, na uhuru wa kutokamatwa ovyo na kutiwa ndani kwa kuwa tu kamuudhi mkubwa japo hakuvunja sheria.
Yote haya ni mambo yanayohusu Uhuru na hatuwezi kusema wananchi wa Tanzania wako huru mpaka tumehakikisha wana Uhuru wa mambo yote haya"
Pili, Uhuru wa kutosumbuliwa na njaa, Maradhi na umaskini na Tatu ni Uhuru wa mtu binafsi, yaani haki yake ya kuishi akiheshimika sawa na watu wengine wote, Uhuru wake wa kusema na kushiriki katika maaamuzi ya mambo yote yanayohusu maisha yake, na uhuru wa kutokamatwa ovyo na kutiwa ndani kwa kuwa tu kamuudhi mkubwa japo hakuvunja sheria.
Yote haya ni mambo yanayohusu Uhuru na hatuwezi kusema wananchi wa Tanzania wako huru mpaka tumehakikisha wana Uhuru wa mambo yote haya"