Heparin
Senior Member
- Sep 24, 2021
- 127
- 420
Ninapokutana na Ahmed, amefungwa pingu kwenye chumba peke yake. Kuna alama kwenye mwili wake kutokana na vipigo alivyopewa. Hajui ana umri gani, lakini labda ana miaka 10.
Shule ninayompata ni mojawapo ya taasisi 23 za elimu ya Kiislamu nchini Sudan, zinazojulikana kama khalwas, ambazo nilirekodi kwa siri katika kipindi cha miaka miwili, kuanzia mapema 2018.
Nilishuhudia na kupiga picha za watoto wengi, wengine wakiwa na umri wa miaka mitano tu, wakipigwa vikali, kufungwa pingu za kawaida, na kufungwa bila chakula na maji na masheikh, au wanaume wa dini, waliokuwa wasimamizi wa shule. Baadhi ya watoto ambao hawakuonekana katika filamu yetu ya hali halisi waliniambia walikuwa wamebakwa au kufanyiwa vitendo vingine vya unyanyasaji wa kingono.
Picha: Jess Kelly/BBC
Kuna karibu khalwa 30,000 kote nchini, kulingana na serikali ya Sudan. Wanapokea pesa kutoka kwa serikali na wafadhili wa kibinafsi nchini Sudan na kote ulimwenguni.
Watoto wanafundishwa kukariri Kurani. Kwa sababu hawatozi ada, familia nyingi huziona kama njia mbadala ya elimu ya kawaida, hasa katika vijiji vya mbali ambavyo vinaweza kuwa havina shule zinazosimamiwa na serikali. Wanafunzi hupanda huko, wakirudi tu nyumbani kwa likizo.
Picha: Jess Kelly/BBC
Kwa watu wengi, shule, ambazo zimekuwa zikifanya kazi kwa vizazi vingi, ni nyenzo kuu ya utamaduni wa Sudan na zinaonekana kama sehemu ya utambulisho wa kitaifa.
Hata hivyo, katika miaka ya hivi karibuni, video za watoto wakipigwa shuleni zimesambazwa sana kwenye mitandao ya kijamii; kumekuwa na stori kwenye vyombo vya habari vya masheikh wanaotuhumiwa kwa ubakaji kwenye khalwa. Vyombo vya habari, serikali, na hata mashirika ya haki za binadamu yamepuuza hili.
Nilitaka kufichua jinsi unyanyasaji huo ulivyoenea, na kutoa sauti kwa watoto hawa ambao hawana fursa ya kushiriki hadithi zao.
Nilijua ningekosana na marafiki na familia kuhusu uchunguzi huu, lakini hadithi ilihitaji kusimuliwa. Ingawa njiani, ningeshutumiwa kuwa sehemu ya “njama ya Magharibi ya kushambulia elimu ya kidini” na baadhi ya watu niliozungumza nao.
Mwanahabari Fateh Al-Rahman Al-Hamdani. Picha: Jess Kelly/BBC
Kufikia wakati nilipowasiliana na BBC, nilikuwa tayari nimetumia miezi kadhaa kupiga picha za siri peke yangu. Moja ya khalwa za kwanza nilizotembelea iliitwa Haj el-Daly, ambapo niliambiwa unyanyasaji ulifanyika. Niliingia ndani ya msikiti wa shule kuswali pamoja na watu wengine wote katika sala ya adhuhuri, nikirekodi kwa siri kwenye simu yangu nikifanya hivyo.
Nikiwa napiga magoti nilisikia sauti ya kishindo. Moyo wangu ulisimama. Nilitazama juu na kuwaona wale watoto waliokuwa mbele yangu wakiwa wamefungwa minyororo miguuni, wakiwa wamefungwa pingu kama za wanyama.
Maombi yakaisha, na watoto wakatoka nje. Lakini nilipoondoka nilisikia sauti kali na kulia kwa sauti.
Picha: Jess Kelly/BBC
Nilifuata sauti hiyo hadi kwenye chumba cha kusomea chenye mwanga hafifu wa karibu, nikamkuta mtoto akilia kimya kimya, miguu yake ikiwa imefungwa minyororo. Nilianza kurekodi kwa siri kile nilichokuwa nakiona. Huyu alikuwa ni Ahmed. Akaniambia anataka kwenda nyumbani. Nilijaribu kumtuliza lakini nilisikia sauti za mashekhe zikikaribia, nikaacha kupiga picha na kumuacha khalwa.
Lakini nilirudi siku iliyofuata ili niweze kufichua zaidi kuhusu kilichokuwa kikiendelea huko. Nilipokuwa nikizungumza na watoto, nikijaribu kuwarekodi kwa simu yangu, niliona mwanafunzi mkubwa akinitazama. Alitoka ghafla na muda mchache alirudi akiwa na sheikh mkuu wa shule. Shekhe alianza kunifokea huku akiniuliza kwanini nawarekodia wanafunzi. Nilifanikiwa kutoka nje ya mlango haraka hadi barabarani.
Uongozi wa Haj el-Daly tangu wakati huo umeiambia BBC kwamba kuna sheikh mpya anayesimamia shule hiyo na kwamba kupigwa na kufungwa minyororo kumekoma.
Nilikuwa nimesisimka sana kwa siku yangu ya kwanza kwenye khalwa hiyo nilipokuwa na umri wa miaka 14, nikijaribu kuvaa jalabiya langu - vazi la kitamaduni - na kungoja asubuhi bila subira. Lakini mapema, niliweza kusema kuwa kuna kitu hakikuwa sawa. Niliona watoto wengine walionekana kuwaogopa masheikh na walimu.
Unyanyasaji huo ulianza katika vikao vya jioni. Lau tungekuwa na usingizi na kufumba macho, sheikh angetupiga mijeledi. Hiyo hakika ingetuamsha. Nilikaa ndani ya khalwa kwa takribani mwezi mzima, nikivumilia vipigo vingi. Niliporudi nyumbani, niliwaambia wazazi wangu kwamba sitaki kurudi, ingawa sikuhisi ningeweza kuwaeleza kuhusu unyanyasaji niliofanyiwa. Hawakufurahi nilipoacha masomo yangu, lakini hawakunilazimisha kurudi.
Mhariri wangu huko London alinipa mtayarishaji, Mamdouh Akbik. Yeye ni Msiria na mimi ni Msudan, na ingawa sote tunazungumza Kiarabu, lahaja zetu ni tofauti sana. Lakini haukupita muda tukafanya kazi pamoja vizuri sana.
Tulichora ramani za khalwa, tukakusanya ushahidi, na tukazungumza kuhusu usalama na vifaa kote. Lakini mabadiliko halisi ya mchezo ilikuwa wakati nilipokea vifaa vya siri vya kurekodi. Ilinipa ujasiri wa kuendelea na kazi yangu.
Sudan ni nchi kubwa, inayojumuisha milima, Bahari Nyekundu, na nchi tambarare za jangwa. Wakati wa uchunguzi, lazima nilisafiri maili 3,000 kutoka kwake, haswa kwa basi.
Nilikutana na familia ambazo wana wao walikuwa wametendwa vibaya sana. Katika visa vingine walikuwa wamekufa wakiwa shuleni na ilikuwa ngumu kubaini sababu ya kifo.
Masheikh wana nguvu nyingi na ushawishi katika jamii zao hivi kwamba ni nadra kwa familia kushinikiza mashtaka dhidi yao. Kesi zinazofika kortini mara nyingi hutolewa kwa muda mrefu hadi familia nyingi hukata tamaa. Au wanaishia kutulia kwa ajili ya fidia.
Vita kali dhidi ya masheikh na familia katika filamu yetu ni ubaguzi, sio sheria. Familia nyingi zinaamini kwa dhati kwamba masheikh wanawatakia wanafunzi wao kilicho bora, na ikiwa “makosa” yanatokea, ni mapenzi ya Mungu.
Familia yangu inashiriki imani hizi na ilinibidi kuwaficha uchunguzi wangu. Hili lilikuwa gumu hasa nilipotembelea khalwa katika mji wa nyumbani kwetu huko Darfur Kaskazini, ambako wengi wa jamaa zangu bado wanaishi.
Baada ya filamu kurushwa hewani, nilifukuzwa kutoka kwa kikundi cha familia kubwa cha WhatsApp. Nilidhani wangetaka angalau kuniuliza maswali au mjadala nami; badala yake walinichukulia kama mgeni. Lakini nilipigiwa simu na wazazi wangu, ambao waliniambia wataniunga mkono, ingawa walikuwa na wasiwasi sana juu ya usalama wangu. Nilifarijika kwamba familia yangu ilikuwa inaelewa sana.
Picha: Jess Kelly/BBC
Lakini sauti moja yenye nguvu imekuwa polepole kujibu: Serikali ya mpito ya Sudan ambayo, katika mwaka uliopita, imekuwa ikizungumzia kuhusu kurekebisha khalwa. Katika filamu yetu waziri wa masuala ya kidini wa Sudan, Nasreddine Mufreh, alisema kwamba hakutakuwa tena na "kupigwa, kuteswa, kukiuka haki za binadamu au haki za watoto kwa vyovyote vile" ndani ya khalwas. Lakini bado hatujaona mabadiliko yoyote ya kweli.
Baada ya filamu hiyo kurushwa hewani, serikali ya Sudan ilisema kuwa itazishtaki shule zote ambazo BBC ilikuwa imerekodi. Pia walitoa sheria inayokataza kupigwa kwa watoto katika taasisi za elimu na kuacha kufadhili khalwa zote wakati wakiendelea na uhakiki wa shule hizo.
Matukio haya yote ni ishara kwamba Sudan inakabiliana na mizimu ya siku zake zilizopita, lakini kuwepo kwa maelfu ya watoto, waliofungwa minyororo na kunyanyaswa kwa khalwa, kunaendelea kuiandama nchi hiyo. Iwapo serikali itachukua hatua ni mtihani wa nia yake ya kupinga uanzishwaji wa kidini wenye nguvu nchini Sudan.
Kumbuka: Baadhi ya majina yamebadilishwa.
Chanzo: Global Investigative Journalism Network
Shule ninayompata ni mojawapo ya taasisi 23 za elimu ya Kiislamu nchini Sudan, zinazojulikana kama khalwas, ambazo nilirekodi kwa siri katika kipindi cha miaka miwili, kuanzia mapema 2018.
Nilishuhudia na kupiga picha za watoto wengi, wengine wakiwa na umri wa miaka mitano tu, wakipigwa vikali, kufungwa pingu za kawaida, na kufungwa bila chakula na maji na masheikh, au wanaume wa dini, waliokuwa wasimamizi wa shule. Baadhi ya watoto ambao hawakuonekana katika filamu yetu ya hali halisi waliniambia walikuwa wamebakwa au kufanyiwa vitendo vingine vya unyanyasaji wa kingono.
Picha: Jess Kelly/BBC
Kuna karibu khalwa 30,000 kote nchini, kulingana na serikali ya Sudan. Wanapokea pesa kutoka kwa serikali na wafadhili wa kibinafsi nchini Sudan na kote ulimwenguni.
Watoto wanafundishwa kukariri Kurani. Kwa sababu hawatozi ada, familia nyingi huziona kama njia mbadala ya elimu ya kawaida, hasa katika vijiji vya mbali ambavyo vinaweza kuwa havina shule zinazosimamiwa na serikali. Wanafunzi hupanda huko, wakirudi tu nyumbani kwa likizo.
Picha: Jess Kelly/BBC
Kwa watu wengi, shule, ambazo zimekuwa zikifanya kazi kwa vizazi vingi, ni nyenzo kuu ya utamaduni wa Sudan na zinaonekana kama sehemu ya utambulisho wa kitaifa.
Hata hivyo, katika miaka ya hivi karibuni, video za watoto wakipigwa shuleni zimesambazwa sana kwenye mitandao ya kijamii; kumekuwa na stori kwenye vyombo vya habari vya masheikh wanaotuhumiwa kwa ubakaji kwenye khalwa. Vyombo vya habari, serikali, na hata mashirika ya haki za binadamu yamepuuza hili.
Nilitaka kufichua jinsi unyanyasaji huo ulivyoenea, na kutoa sauti kwa watoto hawa ambao hawana fursa ya kushiriki hadithi zao.
Kwenda Kisiri
Nilikuwa na uzoefu wangu mwenyewe. Nikiwa kijana nilihudhuria khalwa. Kila siku ilikuwa ni jaribio la kuepuka kupigwa na walimu.Nilijua ningekosana na marafiki na familia kuhusu uchunguzi huu, lakini hadithi ilihitaji kusimuliwa. Ingawa njiani, ningeshutumiwa kuwa sehemu ya “njama ya Magharibi ya kushambulia elimu ya kidini” na baadhi ya watu niliozungumza nao.
Mwanahabari Fateh Al-Rahman Al-Hamdani. Picha: Jess Kelly/BBC
Kufikia wakati nilipowasiliana na BBC, nilikuwa tayari nimetumia miezi kadhaa kupiga picha za siri peke yangu. Moja ya khalwa za kwanza nilizotembelea iliitwa Haj el-Daly, ambapo niliambiwa unyanyasaji ulifanyika. Niliingia ndani ya msikiti wa shule kuswali pamoja na watu wengine wote katika sala ya adhuhuri, nikirekodi kwa siri kwenye simu yangu nikifanya hivyo.
Nikiwa napiga magoti nilisikia sauti ya kishindo. Moyo wangu ulisimama. Nilitazama juu na kuwaona wale watoto waliokuwa mbele yangu wakiwa wamefungwa minyororo miguuni, wakiwa wamefungwa pingu kama za wanyama.
Maombi yakaisha, na watoto wakatoka nje. Lakini nilipoondoka nilisikia sauti kali na kulia kwa sauti.
Picha: Jess Kelly/BBC
Nilifuata sauti hiyo hadi kwenye chumba cha kusomea chenye mwanga hafifu wa karibu, nikamkuta mtoto akilia kimya kimya, miguu yake ikiwa imefungwa minyororo. Nilianza kurekodi kwa siri kile nilichokuwa nakiona. Huyu alikuwa ni Ahmed. Akaniambia anataka kwenda nyumbani. Nilijaribu kumtuliza lakini nilisikia sauti za mashekhe zikikaribia, nikaacha kupiga picha na kumuacha khalwa.
Lakini nilirudi siku iliyofuata ili niweze kufichua zaidi kuhusu kilichokuwa kikiendelea huko. Nilipokuwa nikizungumza na watoto, nikijaribu kuwarekodi kwa simu yangu, niliona mwanafunzi mkubwa akinitazama. Alitoka ghafla na muda mchache alirudi akiwa na sheikh mkuu wa shule. Shekhe alianza kunifokea huku akiniuliza kwanini nawarekodia wanafunzi. Nilifanikiwa kutoka nje ya mlango haraka hadi barabarani.
Uongozi wa Haj el-Daly tangu wakati huo umeiambia BBC kwamba kuna sheikh mpya anayesimamia shule hiyo na kwamba kupigwa na kufungwa minyororo kumekoma.
Kumbukumbu za Khalwa Yangu Mwenyewe
Nilifika nyumbani nikitetemeka - ikiwa makabiliano na sheikh yangeongezeka, hakuna mtu ambaye angejua ni wapi. Lakini pia nilipatwa na kiwewe kwa nilichokiona. Ilinirudishia kumbukumbu enzi zangu nikiwa khalwa nikiwa kijana, ambapo vipigo vilikuwa vya kawaida, ingawa hakuna aliyefungwa pingu.Nilikuwa nimesisimka sana kwa siku yangu ya kwanza kwenye khalwa hiyo nilipokuwa na umri wa miaka 14, nikijaribu kuvaa jalabiya langu - vazi la kitamaduni - na kungoja asubuhi bila subira. Lakini mapema, niliweza kusema kuwa kuna kitu hakikuwa sawa. Niliona watoto wengine walionekana kuwaogopa masheikh na walimu.
Unyanyasaji huo ulianza katika vikao vya jioni. Lau tungekuwa na usingizi na kufumba macho, sheikh angetupiga mijeledi. Hiyo hakika ingetuamsha. Nilikaa ndani ya khalwa kwa takribani mwezi mzima, nikivumilia vipigo vingi. Niliporudi nyumbani, niliwaambia wazazi wangu kwamba sitaki kurudi, ingawa sikuhisi ningeweza kuwaeleza kuhusu unyanyasaji niliofanyiwa. Hawakufurahi nilipoacha masomo yangu, lakini hawakunilazimisha kurudi.
Kuchora ramani ya Khalwa
Kufuatia ugomvi huo na sheikh mkuu wa Haj el-Daly, nilikuwa napata tabu kurudisha imani yangu ya kuendelea kupiga picha za khalwa. Nilipeleka ushahidi wangu kwa Waandishi wa Kiarabu katika Uandishi wa Habari za Uchunguzi (ARIJ), ambao waliniunganisha na BBC News Arabic. Kutoka wakati huo, kila kitu kilibadilika.Mhariri wangu huko London alinipa mtayarishaji, Mamdouh Akbik. Yeye ni Msiria na mimi ni Msudan, na ingawa sote tunazungumza Kiarabu, lahaja zetu ni tofauti sana. Lakini haukupita muda tukafanya kazi pamoja vizuri sana.
Tulichora ramani za khalwa, tukakusanya ushahidi, na tukazungumza kuhusu usalama na vifaa kote. Lakini mabadiliko halisi ya mchezo ilikuwa wakati nilipokea vifaa vya siri vya kurekodi. Ilinipa ujasiri wa kuendelea na kazi yangu.
Sudan ni nchi kubwa, inayojumuisha milima, Bahari Nyekundu, na nchi tambarare za jangwa. Wakati wa uchunguzi, lazima nilisafiri maili 3,000 kutoka kwake, haswa kwa basi.
Nilikutana na familia ambazo wana wao walikuwa wametendwa vibaya sana. Katika visa vingine walikuwa wamekufa wakiwa shuleni na ilikuwa ngumu kubaini sababu ya kifo.
Masheikh wana nguvu nyingi na ushawishi katika jamii zao hivi kwamba ni nadra kwa familia kushinikiza mashtaka dhidi yao. Kesi zinazofika kortini mara nyingi hutolewa kwa muda mrefu hadi familia nyingi hukata tamaa. Au wanaishia kutulia kwa ajili ya fidia.
Vita kali dhidi ya masheikh na familia katika filamu yetu ni ubaguzi, sio sheria. Familia nyingi zinaamini kwa dhati kwamba masheikh wanawatakia wanafunzi wao kilicho bora, na ikiwa “makosa” yanatokea, ni mapenzi ya Mungu.
Familia yangu inashiriki imani hizi na ilinibidi kuwaficha uchunguzi wangu. Hili lilikuwa gumu hasa nilipotembelea khalwa katika mji wa nyumbani kwetu huko Darfur Kaskazini, ambako wengi wa jamaa zangu bado wanaishi.
Baada ya filamu kurushwa hewani, nilifukuzwa kutoka kwa kikundi cha familia kubwa cha WhatsApp. Nilidhani wangetaka angalau kuniuliza maswali au mjadala nami; badala yake walinichukulia kama mgeni. Lakini nilipigiwa simu na wazazi wangu, ambao waliniambia wataniunga mkono, ingawa walikuwa na wasiwasi sana juu ya usalama wangu. Nilifarijika kwamba familia yangu ilikuwa inaelewa sana.
Picha: Jess Kelly/BBC
Mwitikio wa Filamu
Filamu hiyo imekuwa na athari kubwa nchini Sudan. Familia zilizo katikati ya uchunguzi wetu zimelemewa na matoleo ya usaidizi wa kifedha, kisheria na kihisia kutoka kwa watu katika jumuiya zao za ndani na duniani kote. Kumekuwa na kelele kwenye mitandao ya kijamii, huku watu wakitaka khalwa zifungwe, huku wengine wakisema filamu yetu ni shambulizi dhidi ya Uislamu na wameishutumu BBC kwa propaganda dhidi ya Uislamu.Lakini sauti moja yenye nguvu imekuwa polepole kujibu: Serikali ya mpito ya Sudan ambayo, katika mwaka uliopita, imekuwa ikizungumzia kuhusu kurekebisha khalwa. Katika filamu yetu waziri wa masuala ya kidini wa Sudan, Nasreddine Mufreh, alisema kwamba hakutakuwa tena na "kupigwa, kuteswa, kukiuka haki za binadamu au haki za watoto kwa vyovyote vile" ndani ya khalwas. Lakini bado hatujaona mabadiliko yoyote ya kweli.
Baada ya filamu hiyo kurushwa hewani, serikali ya Sudan ilisema kuwa itazishtaki shule zote ambazo BBC ilikuwa imerekodi. Pia walitoa sheria inayokataza kupigwa kwa watoto katika taasisi za elimu na kuacha kufadhili khalwa zote wakati wakiendelea na uhakiki wa shule hizo.
Matukio haya yote ni ishara kwamba Sudan inakabiliana na mizimu ya siku zake zilizopita, lakini kuwepo kwa maelfu ya watoto, waliofungwa minyororo na kunyanyaswa kwa khalwa, kunaendelea kuiandama nchi hiyo. Iwapo serikali itachukua hatua ni mtihani wa nia yake ya kupinga uanzishwaji wa kidini wenye nguvu nchini Sudan.
Kumbuka: Baadhi ya majina yamebadilishwa.
Chanzo: Global Investigative Journalism Network
