daydreamerTZ
Senior Member
- Sep 26, 2020
- 118
- 189
Statement of Estimated Tax Payable na Final Return of Income ni nyaraka mbili tofauti zinazohusiana na kodi ya mapato nchini Tanzania. Hapa kuna tofauti kuu kati ya hizo mbili:
Statement of Estimated Tax Payable (Taarifa ya Kodi Inayotarajiwa Kulipwa):
Hii ni taarifa inayojazwa na mlipa kodi kwa mamlaka ya kodi nchini Tanzania (TRA) ili kuonyesha kiasi cha kodi wanachotarajiwa kulipa kwa mwaka wa kodi unaoendelea.
Taarifa hii inajumuisha makadirio ya mapato ya mlipa kodi na kodi inayotarajiwa kulipwa kwa kipindi cha kodi kinachoendelea. Mlipa kodi anapaswa kuwasilisha taarifa hii kulingana na muda uliopangwa na TRA (kawaida kwa awamu ya mwaka wa kodi).
hii husubmitiwa kutokana na accounting date yako (source tra.go.tz)
i. On or before 31st March
ii. On or before 30th June
iii. On or before 30th September
iv. On or before 31st December
installment yakwanza inapaswa kulipwa mara baada tu ya kusubmit hizo estimation na nyingine zitafuata mfumo huo juu
Final Return of Income (Kuripoti Mapato ya Mwisho):
Hii ni taarifa inayojazwa na mlipa kodi baada ya kumalizika kwa mwaka wa kodi. Inaonyesha mapato yote yaliyopatikana, gharama zote, na makato mengine yanayostahili kwa mwaka huo wa kodi.
Hii hutakiwa kusubmitiwa ndani ya miezi sita baada ya kumalizika kwa mwaka wa kodi.
Taarifa hii inaweza kuonyesha ikiwa kuna tofauti kati ya makadirio ya awali yaliyotolewa katika "Statement of Estimated Tax Payable" na mapato halisi na kodi inayotakiwa kulipwa kulingana na matokeo ya mwaka wa kodi.
Tofauti kuu ni kwamba "Statement of Estimated Tax Payable" ni taarifa ya makadirio inayotumiwa kujua kiasi cha kodi kinachopaswa kulipwa wakati wa mwaka wa kodi, wakati "Final Return of Income" ni taarifa ya mwisho inayojumuisha mapato halisi, gharama, na kodi inayotakiwa kulipwa baada ya kumalizika kwa mwaka wa kodi.
NINI KITATOKEA KAMA KUNA TOFAUTI KATI YA MAKADIRIO YA KODI NA KODI HALISI?
Ikiwa kuna tofauti kati ya "Statement of Estimated Tax Payable" na "Final Return of Income" , hatua mbalimbali zinaweza kuchukuliwa na mamlaka ya kodi (TRA). Hapa ni jinsi mamlaka ya kodi inavyoweza kushughulikia tofauti hiyo:
Upunguzaji wa Kodi (Tax Adjustment): Mamlaka ya kodi inaweza kufanya upunguzaji wa kodi au marekebisho kulingana na tofauti kati ya kodi iliyokadiriwa katika "Statement of Estimated Tax Payable" na kodi iliyoripotiwa katika "Final Return of Income." Hii inamaanisha kwamba unaweza kuwa na malipo ya kodi zaidi au kupunguzwa kulingana na matokeo halisi ya mapato na makato.
Adhabu na Faini: Kukiuka sheria za kodi kunaweza kusababisha adhabu na faini. Ikiwa tofauti ni kubwa sana au inaonyesha nia ya kukiuka sheria za kodi, unaweza kuadhibiwa na kutozwa riba au faini.
Ni muhimu kwa walipa kodi kuhakikisha kuwa wanajaza na kuwasilisha taarifa za kodi kwa usahihi na kwa wakati, na kushirikiana na TRA katika kutatua tofauti zozote zinazoweza kutokea kati ya makadirio na matokeo halisi ya kodi. Kufuata sheria za kodi na kujaza taarifa kwa usahihi ni muhimu katika kuepuka adhabu au faini za kodi.
Statement of Estimated Tax Payable (Taarifa ya Kodi Inayotarajiwa Kulipwa):
Hii ni taarifa inayojazwa na mlipa kodi kwa mamlaka ya kodi nchini Tanzania (TRA) ili kuonyesha kiasi cha kodi wanachotarajiwa kulipa kwa mwaka wa kodi unaoendelea.
Taarifa hii inajumuisha makadirio ya mapato ya mlipa kodi na kodi inayotarajiwa kulipwa kwa kipindi cha kodi kinachoendelea. Mlipa kodi anapaswa kuwasilisha taarifa hii kulingana na muda uliopangwa na TRA (kawaida kwa awamu ya mwaka wa kodi).
hii husubmitiwa kutokana na accounting date yako (source tra.go.tz)
i. On or before 31st March
ii. On or before 30th June
iii. On or before 30th September
iv. On or before 31st December
installment yakwanza inapaswa kulipwa mara baada tu ya kusubmit hizo estimation na nyingine zitafuata mfumo huo juu
Final Return of Income (Kuripoti Mapato ya Mwisho):
Hii ni taarifa inayojazwa na mlipa kodi baada ya kumalizika kwa mwaka wa kodi. Inaonyesha mapato yote yaliyopatikana, gharama zote, na makato mengine yanayostahili kwa mwaka huo wa kodi.
Hii hutakiwa kusubmitiwa ndani ya miezi sita baada ya kumalizika kwa mwaka wa kodi.
Taarifa hii inaweza kuonyesha ikiwa kuna tofauti kati ya makadirio ya awali yaliyotolewa katika "Statement of Estimated Tax Payable" na mapato halisi na kodi inayotakiwa kulipwa kulingana na matokeo ya mwaka wa kodi.
Tofauti kuu ni kwamba "Statement of Estimated Tax Payable" ni taarifa ya makadirio inayotumiwa kujua kiasi cha kodi kinachopaswa kulipwa wakati wa mwaka wa kodi, wakati "Final Return of Income" ni taarifa ya mwisho inayojumuisha mapato halisi, gharama, na kodi inayotakiwa kulipwa baada ya kumalizika kwa mwaka wa kodi.
NINI KITATOKEA KAMA KUNA TOFAUTI KATI YA MAKADIRIO YA KODI NA KODI HALISI?
Ikiwa kuna tofauti kati ya "Statement of Estimated Tax Payable" na "Final Return of Income" , hatua mbalimbali zinaweza kuchukuliwa na mamlaka ya kodi (TRA). Hapa ni jinsi mamlaka ya kodi inavyoweza kushughulikia tofauti hiyo:
Upunguzaji wa Kodi (Tax Adjustment): Mamlaka ya kodi inaweza kufanya upunguzaji wa kodi au marekebisho kulingana na tofauti kati ya kodi iliyokadiriwa katika "Statement of Estimated Tax Payable" na kodi iliyoripotiwa katika "Final Return of Income." Hii inamaanisha kwamba unaweza kuwa na malipo ya kodi zaidi au kupunguzwa kulingana na matokeo halisi ya mapato na makato.
- Malipo ya Kodi Zaidi (Additional Tax Payment): Ikiwa "Final Return of Income" inaonyesha kwamba kodi iliyotakiwa kulipwa ni kubwa kuliko ile iliyolipwa awali kulingana na "Statement of Estimated Tax Payable," utahitajika kulipa kodi zaidi. Kwa kawaida, unaweza kutoa malipo ya kodi hiyo ya ziada kwa TRA.
- Madeni ya Kodi (Tax Credits): Ikiwa ulilipia kodi zaidi kuliko ilivyotakiwa kwa msingi wa "Statement of Estimated Tax Payable," unaweza kuwa na deni la kodi (tax credit) ambalo unaweza kulipia kodi ya baadaye au kudai marejesho ya kodi.
Adhabu na Faini: Kukiuka sheria za kodi kunaweza kusababisha adhabu na faini. Ikiwa tofauti ni kubwa sana au inaonyesha nia ya kukiuka sheria za kodi, unaweza kuadhibiwa na kutozwa riba au faini.
Ni muhimu kwa walipa kodi kuhakikisha kuwa wanajaza na kuwasilisha taarifa za kodi kwa usahihi na kwa wakati, na kushirikiana na TRA katika kutatua tofauti zozote zinazoweza kutokea kati ya makadirio na matokeo halisi ya kodi. Kufuata sheria za kodi na kujaza taarifa kwa usahihi ni muhimu katika kuepuka adhabu au faini za kodi.
