Na. Ismail A. Ismail
Nianze na Nukuu ya Mhe. Dkt. Jakaya Mrisho Kikwete August, 2023
"Siku ikifika itikadi ya Kisasa na Imani thabiti ya kidini ikiuhusianishwa na Chama fulani Cha Dini Ndio Mwisho Wa Taifa Hili, tutakua na Chama Cha Siasa Cha Wapagani, Chama Cha Siasa Cha Walokole, Chama Cha Siasa Cha Waislamu na Chama Cha Siasa Cha Wakristo"
Nikimkumbuka Mwalimu wangu wa History II, nakumbuka jambo, em twende pamoja. Dhana ya kutengana kwa kanisa na serikali imekua jukumu muhimu katika kuunda mkondo wa siasa duniani kote katika historia. Uamuzi wa taratibu wa taasisi za kidini kutoka kwa madaraka ya utawala umekuwa mchakato wa utata na mageuzi, uliofungamana sana na maendeleo ya kitamaduni, kijamii, na kisiasa. Makala hii inatanabaisha kwa uchache maendeleo ya kutengana kwa kanisa na serikali katika tamaduni na nyakati tofauti, ikionyesha nyakati muhimu na athari zake za kudumu.
Tamaduni za Kale:
Katika dunia ya kale, tamaduni nyingi zilichanganya mamlaka ya kidini na utawala wa kisiasa, hivyo kusababisha kuingiliana kwa desturi za kidini na utawala. Hata hivyo, kulikuwa na mifano muhimu ya kipekee, kama vile demokrasia ya Athens, ambayo iliunda taasisi za kiraia zisizoathiriwa na ushawishi wa kidini.
Dhana hii ilipata nguvu katika India (ya kale), ambapo watawala kama Ashoka walipendelea uvumilivu wa kidini huku wakiwaruhusu watu wenye imani tofauti kuishi kwa amani.
Zama za Kati Barani Ulaya:
Karne za Kati zilishuhudia uhusiano wa karibu kati ya mamlaka ya kidini na utawala wa kisiasa huko Ulaya. Kanisa Katoliki la Roma lilikuwa na ushawishi mkubwa juu ya wafalme na lilikuwa na mamlaka katika masuala ya sheria na utawala. Uhusiano huu wa kibinadamu ulisababisha migogoro, ikiwa ni pamoja na Mgogoro wa Kupachika (Investiture Controversy), ambao ulisisitiza mapambano kwa ajili ya udhibiti kati ya mamlaka za kidini na zile za kidunia.
Tutulie kidogo, Mwalimu wangu wa Historia II alikua akiitwa Ojuku Msuya, tuendelee...
Zama za Mwangaza:
Zama za Mwangaza zilikuwa ni wakati muhimu katika kutengana kwa kanisa na serikali. Wanafikra kama John Locke na Thomas Jefferson walikuwa mstari wa mbele katika kukuza wazo kwamba utawala unapaswa kuwa msingi wa mantiki, badala ya mafundisho ya kidini. Sheria ya Uhuru wa Kidini ya Virginia ya Jefferson (1786) na Marekebisho ya Kwanza ya Katiba ya Marekani (1791) yalithibitisha kanuni ya uhuru wa kidini na kuweka mipaka wazi kati ya taasisi za kidini na masuala ya serikali.
Kunywa maji jipoze koo. Yote haya ni katika Shule ya Sekondari Kazima, mjini Tabora😁, tuendelee...
Mwelekeo wa Kimataifa wa Kisasa:
Katika enzi ya kisasa, dhana ya kutengana kwa kanisa na serikali ilipata msukumo duniani kote. Wazo la laïcité, au utaifa wa kidunia, nchini Ufaransa, lilikamilishwa katika katiba yake mnamo mwaka 1905, likisababisha kuvunjwa kwa jukumu la Kanisa Katoliki katika utawala. Vivyo hivyo, marekebisho ya kidunia nchini Uturuki chini ya Mustafa Kemal Atatürk yalilenga kudumisha umbali kati ya dini na masuala ya serikali mwanzoni mwa karne ya 20.
Changamoto za Kisasa:
Ingawa maendeleo yamepatikana, changamoto zinaendelea katika kudumisha kutengana kwa kanisa na serikali. Baadhi ya mataifa bado yanakabiliwa na ushawishi wa kidini katika utungaji wa sera, haswa katika maeneo ambapo kitambulisho cha kidini kinaendelea kuwa sehemu muhimu ya jamii. Kupata usawa kati ya kulinda uhuru wa kidini na kuhakikisha utawala usioegemea upande mmoja ni kazi inayoendelea.
Kutengana kwa kanisa na serikali kumevuka kutoka dhana ya pembeni katika fikra za kisiasa hadi kuwa kanuni msingi inayounda jamii za kisasa. Katika historia, tamaduni zilijitahidi kudumisha usawa kati ya imani za kidini na utawala, hivyo kuwezesha uhuru wa kidini na utawala wa kijumuishi. Wakati dunia inaendelea kubadilika, urithi wa kutengana huku unaendelea kuwa kielelezo cha mapambano endelevu ya uhuru wa binafsi na dhamira ya kufikia utawala wa usawa.
Nianze na Nukuu ya Mhe. Dkt. Jakaya Mrisho Kikwete August, 2023
"Siku ikifika itikadi ya Kisasa na Imani thabiti ya kidini ikiuhusianishwa na Chama fulani Cha Dini Ndio Mwisho Wa Taifa Hili, tutakua na Chama Cha Siasa Cha Wapagani, Chama Cha Siasa Cha Walokole, Chama Cha Siasa Cha Waislamu na Chama Cha Siasa Cha Wakristo"
Nikimkumbuka Mwalimu wangu wa History II, nakumbuka jambo, em twende pamoja. Dhana ya kutengana kwa kanisa na serikali imekua jukumu muhimu katika kuunda mkondo wa siasa duniani kote katika historia. Uamuzi wa taratibu wa taasisi za kidini kutoka kwa madaraka ya utawala umekuwa mchakato wa utata na mageuzi, uliofungamana sana na maendeleo ya kitamaduni, kijamii, na kisiasa. Makala hii inatanabaisha kwa uchache maendeleo ya kutengana kwa kanisa na serikali katika tamaduni na nyakati tofauti, ikionyesha nyakati muhimu na athari zake za kudumu.
Tamaduni za Kale:
Katika dunia ya kale, tamaduni nyingi zilichanganya mamlaka ya kidini na utawala wa kisiasa, hivyo kusababisha kuingiliana kwa desturi za kidini na utawala. Hata hivyo, kulikuwa na mifano muhimu ya kipekee, kama vile demokrasia ya Athens, ambayo iliunda taasisi za kiraia zisizoathiriwa na ushawishi wa kidini.
Dhana hii ilipata nguvu katika India (ya kale), ambapo watawala kama Ashoka walipendelea uvumilivu wa kidini huku wakiwaruhusu watu wenye imani tofauti kuishi kwa amani.
Zama za Kati Barani Ulaya:
Karne za Kati zilishuhudia uhusiano wa karibu kati ya mamlaka ya kidini na utawala wa kisiasa huko Ulaya. Kanisa Katoliki la Roma lilikuwa na ushawishi mkubwa juu ya wafalme na lilikuwa na mamlaka katika masuala ya sheria na utawala. Uhusiano huu wa kibinadamu ulisababisha migogoro, ikiwa ni pamoja na Mgogoro wa Kupachika (Investiture Controversy), ambao ulisisitiza mapambano kwa ajili ya udhibiti kati ya mamlaka za kidini na zile za kidunia.
Tutulie kidogo, Mwalimu wangu wa Historia II alikua akiitwa Ojuku Msuya, tuendelee...
Zama za Mwangaza:
Zama za Mwangaza zilikuwa ni wakati muhimu katika kutengana kwa kanisa na serikali. Wanafikra kama John Locke na Thomas Jefferson walikuwa mstari wa mbele katika kukuza wazo kwamba utawala unapaswa kuwa msingi wa mantiki, badala ya mafundisho ya kidini. Sheria ya Uhuru wa Kidini ya Virginia ya Jefferson (1786) na Marekebisho ya Kwanza ya Katiba ya Marekani (1791) yalithibitisha kanuni ya uhuru wa kidini na kuweka mipaka wazi kati ya taasisi za kidini na masuala ya serikali.
Kunywa maji jipoze koo. Yote haya ni katika Shule ya Sekondari Kazima, mjini Tabora😁, tuendelee...
Mwelekeo wa Kimataifa wa Kisasa:
Katika enzi ya kisasa, dhana ya kutengana kwa kanisa na serikali ilipata msukumo duniani kote. Wazo la laïcité, au utaifa wa kidunia, nchini Ufaransa, lilikamilishwa katika katiba yake mnamo mwaka 1905, likisababisha kuvunjwa kwa jukumu la Kanisa Katoliki katika utawala. Vivyo hivyo, marekebisho ya kidunia nchini Uturuki chini ya Mustafa Kemal Atatürk yalilenga kudumisha umbali kati ya dini na masuala ya serikali mwanzoni mwa karne ya 20.
Changamoto za Kisasa:
Ingawa maendeleo yamepatikana, changamoto zinaendelea katika kudumisha kutengana kwa kanisa na serikali. Baadhi ya mataifa bado yanakabiliwa na ushawishi wa kidini katika utungaji wa sera, haswa katika maeneo ambapo kitambulisho cha kidini kinaendelea kuwa sehemu muhimu ya jamii. Kupata usawa kati ya kulinda uhuru wa kidini na kuhakikisha utawala usioegemea upande mmoja ni kazi inayoendelea.
Kutengana kwa kanisa na serikali kumevuka kutoka dhana ya pembeni katika fikra za kisiasa hadi kuwa kanuni msingi inayounda jamii za kisasa. Katika historia, tamaduni zilijitahidi kudumisha usawa kati ya imani za kidini na utawala, hivyo kuwezesha uhuru wa kidini na utawala wa kijumuishi. Wakati dunia inaendelea kubadilika, urithi wa kutengana huku unaendelea kuwa kielelezo cha mapambano endelevu ya uhuru wa binafsi na dhamira ya kufikia utawala wa usawa.
