Bull Bucka
Member
- Oct 5, 2023
- 34
- 46
Martti Ahtisaari
Rais wa zamani wa Finland, Martti Ahtisaari, ambaye alikuwa mpatanishi mashuhuri wa amani, amefariki akiwa na umri wa miaka 86. Martti ambaye pia alikuwa ni mshindi wa Tuzo ya Nobel mwaka 2008, alikuwa rais wa Finland kuanzia mwaka 1994 hadi 2000.
Rais wa Finland, Sauli Niinistö, ametoa heshima kwa mtangulizi wake, akisema, "Tumepokea habari za kifo cha Rais Martti Ahtisaari kwa huzuni kubwa." Niinistö aliongeza kusema, "Martti Ahtisaari aliamini katika watu, utamaduni, na wema, na aliishi maisha makuu na ya kuvutia."
Katika kauli inayoweza kuwa inahusiana na vita vya Israel-Hamas na uvamizi wa Ukraine, Alexander Stubb, Waziri Mkuu wa zamani wa Finland, aliandika kwenye X, zamani Twitter: "Dunia imepoteza mtu wa kipekee sana ambaye alijitolea maisha yake kwa ajili ya amani. Martti Ahtisaari aliamini kwa nguvu kwamba amani ni suala la nia na kwamba migogoro yote inaweza kutatuliwa, akiiona fursa pale ambapo wengine waliona matatizo. Labda sasa kuliko wakati wowote, dunia inahitaji watu kama yeye."
Martti Ahtisaari alizaliwa Vyborg, ambayo wakati huo ilikuwa sehemu ya Finland lakini sasa iko nchini Urusi, mwaka 1937. Alikuwa madarakani wakati Finland ilipokuwa katika mdororo wa kiuchumi, akiongoza nchi hiyo kuelekea magharibi baada ya kuvunjika kwa Muungano wa Soviet.
Mwaka 1994, mwaka wake wa kwanza kama rais, aliongoza kura ya maoni ya Finland kujiunga na Umoja wa Ulaya. Hata hivyo, suala la uanachama wa EU lilisababisha mvutano kati yake na Esko Aho, ambaye wakati huo alikuwa Waziri Mkuu, kutokana na tofauti za ni nani kati yao angehudhuria mikutano ya EU.
Baada ya urais wake, alifanya kazi kama mpatanishi wa amani, ikiwa ni pamoja na Indonesia, Kosovo, na Ireland Kaskazini. Alipopewa Tuzo ya Nobel ya Amani mwaka 2008, kamati ilimsifu kwa kukuza "udugu kati ya mataifa" na mtindo wake wa kujitolea bila kujionesha.
Mafanikio ya Ahtisaari yalijumuisha kusaidia kumaliza udhibiti wa Afrika Kusini wa Namibia wakati wa enzi ya ubaguzi wa rangi na kuiongoza Namibia kuelekea uhuru mwaka 1990, hadi kutangazwa kwa uhuru wa mkoa wa zamani wa Yugoslavia wa Kosovo mwaka 2008, ambao mpango wa amani na katiba yake uliandaliwa na Mfini huyo.
Ahtisaari pia alisuluhisha mvutano kati ya mamlaka ya Indonesia na eneo la Aceh na kusimamia kuondoa silaha huko Ireland Kaskazini.
Ahtisaari alikuwa mmoja wa wafuasi wa awali wa Finland na Sweden kujiunga na NATO, akieleza msimamo wake katika mahojiano mwaka 2014. Mapema mwaka huu, karibu miaka kumi baadaye, baada ya uvamizi wa Urusi nchini Ukraine, Finland ilijiunga na muungano wa kijeshi.
Ahtisaari alikuwa mwalimu kabla ya kujiunga na Wizara ya Mambo ya Nje ya Finland mwaka 1965. Aliishi nje ya nchi kwa takriban miaka 20, kwanza akihudumu kama balozi nchini Tanzania mwaka 1973 hadi 1977.
