BARD AI
JF-Expert Member
- Jul 24, 2018
- 3,376
- 8,118
Kampuni ya ujenzi ya Uturuki ya Yapi Merkezi imeripoti pengo la dola bilioni 1.8 katika ufadhili wa mradi wa reli ya kiwango cha kimataifa nchini Tanzania huku ikiendelea kuwezesha mji wa Dodoma kutafuta ufadhili wa mradi huo kote Ulaya.
Makamu Mwenyekiti wa Yapi Merkezi, Erdem Arioglu, ambaye hivi karibuni aliongoza Waziri wa Fedha, Mwigulu Nchemba na ujumbe wa Serikali katika nchi za Hispania, Sweden na Poland kutafuta ufadhili wa mradi huo, aliliambia gazeti la The EastAfrican kuwa harakati za kuchangisha fedha hizo ni ufuatiliaji wa ahadi mbalimbali zinazofikia dola bilioni 2.2. kuelekea mradi wa dola bilioni 10.4.
Alikanusha kuwa Yapi iliongoza misheni hiyo walipochunguza Mpango B - ufadhili mbadala ili kushughulikia matatizo yake yenyewe ya mtiririko wa pesa - lakini walifanya hivyo katika nafasi zao kama mkandarasi mkuu kwa awamu nne za kwanza za mradi.
Alisema takriban dola bilioni 1.8 zilikuwa zikitafutwa kufadhili Miradi ya 3 na 4 wakati dola bilioni 1.5 tayari zimepatikana kwa Loti 1 na 2 na $ 400 milioni kwa Loti 3 na 4.
Sehemu hizo nne zina urefu wa kilomita 1,223 kutoka bandari ya Dar es Salaam hadi bandari kavu ya Isaka, ambapo mawasiliano ya SGR yatapanuliwa hadi Mwanza na Kigoma kwenye mwambao wa Ziwa Victoria na Ziwa Tanganyika mtawalia.
Akifafanua kuhusu jukumu la kampuni ya Uturuki katika safari ya hivi punde ya serikali ya kuchangisha fedha kote Ulaya Bw Arioglu alisema: “Kama msimamizi wa ufadhili wa mradi wa SGR, tulikuwa sehemu ya kikundi kilichotembelewa kwa ajili ya mijadala ya ufadhili ambayo ilifanyika Uhispania, Poland na Uswidi. Tulishiriki katika mikutano pamoja na ujumbe wa serikali ya Tanzania ili kutoa msaada na kusaidia Tanzania… na mashirika ya mikopo ya nje ya nchi yanayohusika katika ufafanuzi wa masuala ya kiufundi.”
Bw Nchemba aliongoza ujumbe wa serikali katika mazungumzo na viongozi wa wafadhili katika nchi zilizotajwa, ambayo pia yalihusu ushirikiano baina ya nchi hizo katika sekta nyinginezo kama vile kilimo, kupunguza umaskini na biashara.
Yapi Merkezi, kwa kushirikiana na kampuni ya Ureno ya Mota-Engil Africa, mwanzoni mwaka 2018 ilitunukiwa Kura 1, 2 na 3 ya mradi wa SGR wenye urefu wa kilomita 1,090 kutoka Dar es Salaam hadi Tabora, na Julai 2022 iliingia mkataba tofauti wa dola milioni 900 na. Tanzania kwa ujenzi wa Loti 4 kutoka Tabora hadi Isaka (kilomita 165).
Lakini katika wiki za hivi majuzi kampuni hiyo imehusika katika vuta nikuvute ya malipo iliyotangazwa na wafanyikazi wake waliopewa mradi huo, ambayo ilizua wasiwasi mpya juu ya ucheleweshaji wa mradi usiotarajiwa.
Alipoulizwa kuhusu hali ya sasa kuhusu mkwamo wa malipo hayo, Bw Arioglu alisema yanahusisha asilimia 10 tu ya jumla ya wafanyakazi 15,000, hasa wafanyakazi wa Kituruki, na ilidumu "muda mfupi sana."
"Kwa sasa, hakuna shida," alisema.
Msemaji wa Wizara ya Fedha ya Tanzania, Benny Mwaipaja aliliambia gazeti la The EastAfrican kwamba hali ya kifedha ya Yapi Merkezi "kwa kweli si jambo letu" na ziara hiyo ya Ulaya ililenga "kutafuta ufadhili, si wakandarasi."
"Ni vigumu kwa serikali kutoa maoni kuhusu masuala ya ndani ya kampuni kwa sababu kwa mkataba wao ndio wajenzi (wa reli) na kazi yetu ni kuwalipa tu kulingana na kazi iliyofanywa," Bw Mwaipaja alisema.
Wizara imesalia kutojitolea kuhusiana na uwepo wa wawakilishi wa Yapi Merkezi katika msafara wa Bw Nchemba barani Ulaya, ikiepuka kuthibitishwa au kukanushwa.
Alipoulizwa kwa njia ya simu kufafanua moja kwa moja kuhusu hilo na mambo mengine yanayohusiana na safari hiyo, Bw Nchemba alisikiza kimya kimya wakati wote kisha akamwambia mwandishi wetu kwamba alipiga "namba isiyo sahihi" na kukata simu.
Afisa mwingine mkuu wa wizara ya fedha, ambaye pia alikuwa sehemu ya ujumbe wa serikali, aliiambia The EastAfrican kwamba "hakuwa na uhakika" kama kulikuwa na mwakilishi wa Yapi Merkezi kwenye timu hiyo.
Lakini Bw Arioglu aliitaja Standard Chartered kama benki inayoongoza kupanga iliyopewa mamlaka ya "kufunga" ufadhili wa mradi wa SGR na akasema Mashirika ya Mikopo ya Mauzo ya Nje katika "nchi" kadhaa za Ulaya pia yalitarajiwa kushiriki katika muundo wa kifedha.
Akizungumzia muda wa kila moja kati ya kura nne za mradi ambazo Yapi Merkezi inashughulikia, alisema Kura 1 na 2 zilitarajiwa kukamilika mapema mwaka ujao na Fungu 3 na 4 mapema 2026.
Kura, kwa mpangilio wa nambari, ziko katika hali ya kukamilika kwa asilimia 98, 95, 67 na 17 mtawalia, kulingana na ripoti rasmi.
Sehemu ya 5 ya mradi huo wenye urefu wa kilomita 234 kutoka Isaka hadi Mwanza unaosimamiwa na makampuni mawili ya China, China Civil Engineering Construction na China Railway Construction Corporation, umeripotiwa kufikia asilimia 36 ya kukamilika.
Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) imeahidi kutoa dola bilioni 3.05 kwa ajili ya kufadhili kiungo kutoka Tabora hadi Kigoma (Loti 6) na kipande kingine kilichopangwa kutoka Uvinza hadi Malagarasi ili kuongeza kasi ya kuunganisha DRC (Loti 7).
Kando na suala la ufadhili, Bw Arioglu alitaja changamoto zingine ambazo zimesababisha ucheleweshaji "usiotarajiwa" katika kukamilisha kipande cha Yapi Merkezi cha mradi huo kama "athari za kutatiza" za janga la Covid-19 na vita vya Urusi-Ukraine dhidi ya usambazaji wa vifaa vya mradi na "madhara makubwa". ” mvua katika baadhi ya maeneo kando ya njia ya reli.
"Masomo ya Mazingira na Jamii pia yanachukua muda ambao ni hitaji la Kifurushi cha Fedha za Mradi," alisema.
Mara baada ya kukamilika na kufanya kazi kikamilifu, SGR ya Tanzania inatarajiwa kujenga mahusiano ya kibiashara yenye nguvu zaidi ya kikanda kupitia Ukanda wa Kati kwa kupunguza kwa kiasi kikubwa gharama za usafirishaji wa mizigo na nyakati kati ya Dar es Salaam na Burundi, Rwanda na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Gharama zinatarajiwa kushuka kutoka hadi $15,000 hadi $4,000 kwa tani moja na nyakati za kusafiri kutoka hadi siku 30 kwa barabara hadi saa 36 za juu zaidi kwa reli.
Alipoulizwa kuhusu mradi unaotarajiwa wa SGR wa Uganda wa Yapi Merkezi, Bw Arioglu alisema majadiliano na mamlaka ya Uganda "yako katika hatua ya juu kwa kandarasi inayowezekana ya EPC + F kuhusiana na sehemu ya Malaba-Kampala."
“Tunatumai kusaini kabla ya mwisho wa mwaka. Kampuni pia inashughulikia upembuzi yakinifu na muundo wa sehemu ya Kampala–Kasese chini ya Mkataba wa kipekee wa Maelewano na Wizara ya Uchukuzi ya Uganda,” Bw Arioglu alisema.
Makamu Mwenyekiti wa Yapi Merkezi, Erdem Arioglu, ambaye hivi karibuni aliongoza Waziri wa Fedha, Mwigulu Nchemba na ujumbe wa Serikali katika nchi za Hispania, Sweden na Poland kutafuta ufadhili wa mradi huo, aliliambia gazeti la The EastAfrican kuwa harakati za kuchangisha fedha hizo ni ufuatiliaji wa ahadi mbalimbali zinazofikia dola bilioni 2.2. kuelekea mradi wa dola bilioni 10.4.
Alikanusha kuwa Yapi iliongoza misheni hiyo walipochunguza Mpango B - ufadhili mbadala ili kushughulikia matatizo yake yenyewe ya mtiririko wa pesa - lakini walifanya hivyo katika nafasi zao kama mkandarasi mkuu kwa awamu nne za kwanza za mradi.
Alisema takriban dola bilioni 1.8 zilikuwa zikitafutwa kufadhili Miradi ya 3 na 4 wakati dola bilioni 1.5 tayari zimepatikana kwa Loti 1 na 2 na $ 400 milioni kwa Loti 3 na 4.
Sehemu hizo nne zina urefu wa kilomita 1,223 kutoka bandari ya Dar es Salaam hadi bandari kavu ya Isaka, ambapo mawasiliano ya SGR yatapanuliwa hadi Mwanza na Kigoma kwenye mwambao wa Ziwa Victoria na Ziwa Tanganyika mtawalia.
Akifafanua kuhusu jukumu la kampuni ya Uturuki katika safari ya hivi punde ya serikali ya kuchangisha fedha kote Ulaya Bw Arioglu alisema: “Kama msimamizi wa ufadhili wa mradi wa SGR, tulikuwa sehemu ya kikundi kilichotembelewa kwa ajili ya mijadala ya ufadhili ambayo ilifanyika Uhispania, Poland na Uswidi. Tulishiriki katika mikutano pamoja na ujumbe wa serikali ya Tanzania ili kutoa msaada na kusaidia Tanzania… na mashirika ya mikopo ya nje ya nchi yanayohusika katika ufafanuzi wa masuala ya kiufundi.”
Bw Nchemba aliongoza ujumbe wa serikali katika mazungumzo na viongozi wa wafadhili katika nchi zilizotajwa, ambayo pia yalihusu ushirikiano baina ya nchi hizo katika sekta nyinginezo kama vile kilimo, kupunguza umaskini na biashara.
Yapi Merkezi, kwa kushirikiana na kampuni ya Ureno ya Mota-Engil Africa, mwanzoni mwaka 2018 ilitunukiwa Kura 1, 2 na 3 ya mradi wa SGR wenye urefu wa kilomita 1,090 kutoka Dar es Salaam hadi Tabora, na Julai 2022 iliingia mkataba tofauti wa dola milioni 900 na. Tanzania kwa ujenzi wa Loti 4 kutoka Tabora hadi Isaka (kilomita 165).
Lakini katika wiki za hivi majuzi kampuni hiyo imehusika katika vuta nikuvute ya malipo iliyotangazwa na wafanyikazi wake waliopewa mradi huo, ambayo ilizua wasiwasi mpya juu ya ucheleweshaji wa mradi usiotarajiwa.
Alipoulizwa kuhusu hali ya sasa kuhusu mkwamo wa malipo hayo, Bw Arioglu alisema yanahusisha asilimia 10 tu ya jumla ya wafanyakazi 15,000, hasa wafanyakazi wa Kituruki, na ilidumu "muda mfupi sana."
"Kwa sasa, hakuna shida," alisema.
Msemaji wa Wizara ya Fedha ya Tanzania, Benny Mwaipaja aliliambia gazeti la The EastAfrican kwamba hali ya kifedha ya Yapi Merkezi "kwa kweli si jambo letu" na ziara hiyo ya Ulaya ililenga "kutafuta ufadhili, si wakandarasi."
"Ni vigumu kwa serikali kutoa maoni kuhusu masuala ya ndani ya kampuni kwa sababu kwa mkataba wao ndio wajenzi (wa reli) na kazi yetu ni kuwalipa tu kulingana na kazi iliyofanywa," Bw Mwaipaja alisema.
Wizara imesalia kutojitolea kuhusiana na uwepo wa wawakilishi wa Yapi Merkezi katika msafara wa Bw Nchemba barani Ulaya, ikiepuka kuthibitishwa au kukanushwa.
Alipoulizwa kwa njia ya simu kufafanua moja kwa moja kuhusu hilo na mambo mengine yanayohusiana na safari hiyo, Bw Nchemba alisikiza kimya kimya wakati wote kisha akamwambia mwandishi wetu kwamba alipiga "namba isiyo sahihi" na kukata simu.
Afisa mwingine mkuu wa wizara ya fedha, ambaye pia alikuwa sehemu ya ujumbe wa serikali, aliiambia The EastAfrican kwamba "hakuwa na uhakika" kama kulikuwa na mwakilishi wa Yapi Merkezi kwenye timu hiyo.
Lakini Bw Arioglu aliitaja Standard Chartered kama benki inayoongoza kupanga iliyopewa mamlaka ya "kufunga" ufadhili wa mradi wa SGR na akasema Mashirika ya Mikopo ya Mauzo ya Nje katika "nchi" kadhaa za Ulaya pia yalitarajiwa kushiriki katika muundo wa kifedha.
Akizungumzia muda wa kila moja kati ya kura nne za mradi ambazo Yapi Merkezi inashughulikia, alisema Kura 1 na 2 zilitarajiwa kukamilika mapema mwaka ujao na Fungu 3 na 4 mapema 2026.
Kura, kwa mpangilio wa nambari, ziko katika hali ya kukamilika kwa asilimia 98, 95, 67 na 17 mtawalia, kulingana na ripoti rasmi.
Sehemu ya 5 ya mradi huo wenye urefu wa kilomita 234 kutoka Isaka hadi Mwanza unaosimamiwa na makampuni mawili ya China, China Civil Engineering Construction na China Railway Construction Corporation, umeripotiwa kufikia asilimia 36 ya kukamilika.
Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) imeahidi kutoa dola bilioni 3.05 kwa ajili ya kufadhili kiungo kutoka Tabora hadi Kigoma (Loti 6) na kipande kingine kilichopangwa kutoka Uvinza hadi Malagarasi ili kuongeza kasi ya kuunganisha DRC (Loti 7).
Kando na suala la ufadhili, Bw Arioglu alitaja changamoto zingine ambazo zimesababisha ucheleweshaji "usiotarajiwa" katika kukamilisha kipande cha Yapi Merkezi cha mradi huo kama "athari za kutatiza" za janga la Covid-19 na vita vya Urusi-Ukraine dhidi ya usambazaji wa vifaa vya mradi na "madhara makubwa". ” mvua katika baadhi ya maeneo kando ya njia ya reli.
"Masomo ya Mazingira na Jamii pia yanachukua muda ambao ni hitaji la Kifurushi cha Fedha za Mradi," alisema.
Mara baada ya kukamilika na kufanya kazi kikamilifu, SGR ya Tanzania inatarajiwa kujenga mahusiano ya kibiashara yenye nguvu zaidi ya kikanda kupitia Ukanda wa Kati kwa kupunguza kwa kiasi kikubwa gharama za usafirishaji wa mizigo na nyakati kati ya Dar es Salaam na Burundi, Rwanda na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Gharama zinatarajiwa kushuka kutoka hadi $15,000 hadi $4,000 kwa tani moja na nyakati za kusafiri kutoka hadi siku 30 kwa barabara hadi saa 36 za juu zaidi kwa reli.
Alipoulizwa kuhusu mradi unaotarajiwa wa SGR wa Uganda wa Yapi Merkezi, Bw Arioglu alisema majadiliano na mamlaka ya Uganda "yako katika hatua ya juu kwa kandarasi inayowezekana ya EPC + F kuhusiana na sehemu ya Malaba-Kampala."
“Tunatumai kusaini kabla ya mwisho wa mwaka. Kampuni pia inashughulikia upembuzi yakinifu na muundo wa sehemu ya Kampala–Kasese chini ya Mkataba wa kipekee wa Maelewano na Wizara ya Uchukuzi ya Uganda,” Bw Arioglu alisema.
