Kaka unajua Mramba alihojiwa na kufikishwa mahakamani akiwa Mbunge? Unajua stori ya yule mbunge wa Morogoro aliyeburuzwa na Landrover la Polisi kwa madai ya Maji? Hawa nani alikuja hapa kuwatetea na kusema tawi la utendaji lisiingilie Bunge?
Kuna tatizo la msingi katika Taifa letu na katika mfumo wa Bunge. Fanya tafiti zako, ni Bunge la Tanzania tu duniani ndilo halina utaratibu wa kudhibiti mienendo ya Wabunge. Nchi nyingine wana mtu anaitwa Kamishna wa mienendo (Office of the Commissioner for standards). Huyu huchunguza mienendo na ile ambayo ni ya kijinai huenda katika jinai na ile ya kimaadili (hili la posho ninadhani ni la kimaadili) linakwenda kamati ya Maadili na kisha Bunge kutoa adhabu.
Mwaka 2004 Sheria ya maadili ilirekebishwa ili Bunge lipitishe 'code of conduct' kwa wabunge. Mpaka leo hatujapitisha. Mwaka 2008 niliwasilisha muswada binafsi ili kuunda code na kisha kuunda ofisi ya Kamishna huyu. Mpaka leo Ofisi ya Spika imekalia muswada huu na kukataa kuupeleka kuwa gazzetted ili ujadiliwe Bungeni.
Hivi MwanaKijiji unajua wabunge wanasafiri kwa mabasi kutoka Dar kuja Dodoma na wanagushi risiti kuwa wanakuja kwa magari yao na wanalipwa. Unajua Wabunge wakiwa hawapo Bungeni au kwenye Kamati wanasainiana posho za vikao?
Tunafanya makosa, halafu hakuna code wala mamlaka ya kutuchunguza halafu tuachiwe. Hapana. Mwanakijiji wewe kwa heshima yako hupaswi kutetea uvunjifu wa maadili.
Waache TAKUKURU wafanye kazi yao. Lazima Wabunge tujue kuwa hatupo juu ya sheria na kwamba tupo accountable na answerable kwa vitendo vyetu (for actions and inactions).
Nina mtazamo tofauti kidogo juu ya hili. Wabunge au mtu yeyote kuhojiwa sio jambo la ajabu sana, hasa linapofanywa na chombo chenye dhamana si ya kupambana tu, bali pia KUZUIA rushwa. Na kuhoji wakati mwingine ni kujifunza, wala si kutuhumu au kuhukumu. wabunge kwenye hili wanaweza kuhojiwa ili taasisi husika ipate mwanga wa nini hasa kinachotokea. Lakini suala la posho au malipo ya ziada kufanywa kwa mtu mmoja na vyombo au taasisi mbili tofauti linahitaji zaidi ya kuhoji wabunge. Nature ya kazi ya ubunge hailifanyi bunge kuzalisha pesa lenyewe, bali hutegemea pesa zinazotoka serikali kuu. Serikali kuu ndio yenye mawizara na mashirika/taasisi zinazodai kudaiwa na kulipa posho za ziada kwa wabunge, na inasemekana TAKUKURU ikiwa na mojawapo ya taasisi hizi. Katika hali kama hii, ni kutazamwa tu kwa mfumo mzima wa malipo kwa serikali na mashirika yake kutakapopelekea ubadhirifu wa namna hii kutofanyika
Lakini mh Zitto unalifahamu hili vizuri zaidi kuliko mimi kuwa malipo ya hizi posho kwa wabunge hayafanywi kimakosa, bali ni malipo ya makusudi kabisa yenye lengo maalumu. Malipo haya pamoja na mambo mengine hulenga kuwalainisha wabunge ili taarifa na miswada ya wizara na mashirika ya umma ipite kirahisi kwenye kamati za bunge. Wizara zinafanya sana malipo ya ziada kwa wabunge wakati wa kujadili miswada ya sheria mbalimbali katika kamati za bunge. Mashirika ya umma nayo hivyohivyo pindi yanapowasilisha taarifa zake za utendaji.
Katika hali kama hii, kuhoji wabunge huku muelekeo ukielekezwa kwenye kuifanya jamii idhani kuwa wao ndio wanaoopokea posho zaidi ni kupotosha na kutufanya wajinga
Kibaya zaidi katika haya ni kuwa, yote yanafanywa ili kupata ushawishi wa kisiasa
Takukuru ikitaka tuamini kuwa inafanya kazi yake kama taasisi huru na yenye lengo na uwezo kweli wa kuzuia na kupambana na ufisadi nchini, basi ifanyie kazi chanzo cha wabunge kupewa posho zaidi ya wanazostahili. Na ikifanya ivo kwa dhati, itagundua sio tu kuwa wabunge wanaziomba posho hizo, bali pia watoaji wanazitumia kama malipo ya kupata "mihuri" ya kamati za bunge na wabunge kwa ujumla
"katika nchi hii, nimejifunza kuwa, kwa kila unachoambiwa, anza kifikiri upya kuanzia hapo, na utagundua tunaishi katika uongo wa kutupa"
Nawasilisha