OLS
JF-Expert Member
- Oct 12, 2019
- 419
- 670
Kupoteza mamilioni ya shilingi katika mifumo ya ukusanyaji wa mapato ni janga la kitaifa. Inaonekana kuwa Serikali yetu imepoteza shilingi bilioni 1,494.75 kutokana na vitendo vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu. Hii ni idadi kubwa sana ya pesa ambayo ingeweza kutumiwa kuboresha huduma za umma na maendeleo ya nchi yetu. Ni wakati wa kuchukua hatua kali dhidi ya ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika kwa njia sahihi.
Mwenendo wa miamala yenye viashiria vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu katika ukusanyaji wa mapato katika Serikali Kuu, Mamlaka za Serikali za Mitaa, na Mashirika ya Umma. Inasikitisha kuona jinsi mapato yanavyopotea katika kila sehemu ya serikali yetu.
Kwa upande wa Serikali Kuu, kuna mambo kadhaa ambayo yamesababisha upotevu wa shilingi bilioni 624.86. Kwa mfano, Wizara ya Ujenzi na Uchukuzi ilitoa vibali vya usafirishaji wa mizigo maalum kwa malipo ya ziada ambayo yalionekana kuwa kubwa sana. Hii ilisababisha gharama kubwa za mradi na TANESCO ililazimika kulipa ada ya ziada kwa niaba ya mkandarasi. Pia, katika uhakiki uliofanywa, ilibainika kuwa kuna sintofahamu katika ukusanyaji wa madai dhidi ya TEMESA. Hii inaonyesha kuwa kuna hitilafu katika mfumo wa ukusanyaji wa madai.
Kwa Serikali za Mitaa, shilingi bilioni 228.92 zimepotea kutokana na mapungufu mbalimbali. Baadhi ya mamlaka za Serikali za Mitaa hazikukusanya kodi na ada mbalimbali kwa wafanyabiashara wanaofanya kazi ndani ya maeneo yao. Pia, kuna taarifa za ukusanyaji wa mapato kutoka kwa wakusanyaji ambazo hazijafikishwa katika akaunti za benki za Halmashauri husika. Hii ni ishara kwamba kuna matatizo katika mfumo wa ukusanyaji wa mapato katika Serikali za Mitaa.
Mashirika ya Umma nayo hayajalindwa na upotevu wa mapato. Kwa mfano, Mamlaka ya Bandari Tanzania iliripoti mapato ya tozo ya pango ambayo ankara zake zilitengenezwa nje ya mfumo wa ukusanyaji wa mapato. Hii inaonyesha udhaifu katika mfumo wa ukusanyaji wa mapato wa Mamlaka ya Bandari. Aidha, taasisi nne za umma zina akaunti za benki zilizoachwa bila kutumiwa na salio la pesa kubwa. Hii ni ishara ya utepetevu katika usimamizi wa fedha za umma.
Kupoteza shilingi bilioni 1,494.75 ni jambo lisilokubalika. Fedha hizi zingeweza kuboresha huduma za afya, elimu, miundombinu, na maendeleo ya nchi yetu kwa ujumla. Ni wajibu wa Serikali kuchukua hatua madhubuti za kukabiliana na ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika kwa manufaa ya wananchi. Lazima tuwe na mifumo imara ya ukusanyaji wa mapato, udhibiti wa rushwa, na uwazi katika matumizi ya fedha za umma.
Tunahitaji uwajibikaji wa kina na uwazi katika matumizi ya fedha za umma. Serikali inapaswa kuongeza juhudi zake katika kupambana na rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu. Taasisi za ukaguzi kama vile Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali zinapaswa kuimarishwa ili kufuatilia matumizi ya fedha za umma na kuhakikisha uwajibikaji.
Ni muhimu pia kwa wananchi kuchukua jukumu lao katika kupambana na ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika ipasavyo. Tunahitaji kuwa na uelewa wa haki zetu na kushiriki kikamilifu katika mifumo ya ukusanyaji wa mapato. Tunapaswa kuwa walinzi wa fedha za umma na kutoa taarifa juu ya vitendo vya rushwa na ubadhirifu tunavyoshuhudia.
Kupoteza shilingi bilioni 1,494.75 ni pigo kubwa kwa maendeleo ya nchi yetu. Ni wakati wa kuamka na kuungana katika kupambana na ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika kwa manufaa ya wananchi wote. Serikali inahitaji kuchukua hatua madhubuti na kuhakikisha uwajibikaji na uwazi katika matumizi ya fedha za umma. Tuungane pamoja kujenga taifa lenye maendeleo na haki kwa wote.
Serikali Kuu | Serikali za Mitaa | Mashirika ya Umma | Jumla |
2019/20 | 38.70 | 191.20 | 35.96 |
2020/21 | 1,050.02 | 293.31 | 495.53 |
2021/22 | 624.86 | 228.92 | 640.97 |
Kwa upande wa Serikali Kuu, kuna mambo kadhaa ambayo yamesababisha upotevu wa shilingi bilioni 624.86. Kwa mfano, Wizara ya Ujenzi na Uchukuzi ilitoa vibali vya usafirishaji wa mizigo maalum kwa malipo ya ziada ambayo yalionekana kuwa kubwa sana. Hii ilisababisha gharama kubwa za mradi na TANESCO ililazimika kulipa ada ya ziada kwa niaba ya mkandarasi. Pia, katika uhakiki uliofanywa, ilibainika kuwa kuna sintofahamu katika ukusanyaji wa madai dhidi ya TEMESA. Hii inaonyesha kuwa kuna hitilafu katika mfumo wa ukusanyaji wa madai.
Kwa Serikali za Mitaa, shilingi bilioni 228.92 zimepotea kutokana na mapungufu mbalimbali. Baadhi ya mamlaka za Serikali za Mitaa hazikukusanya kodi na ada mbalimbali kwa wafanyabiashara wanaofanya kazi ndani ya maeneo yao. Pia, kuna taarifa za ukusanyaji wa mapato kutoka kwa wakusanyaji ambazo hazijafikishwa katika akaunti za benki za Halmashauri husika. Hii ni ishara kwamba kuna matatizo katika mfumo wa ukusanyaji wa mapato katika Serikali za Mitaa.
Mashirika ya Umma nayo hayajalindwa na upotevu wa mapato. Kwa mfano, Mamlaka ya Bandari Tanzania iliripoti mapato ya tozo ya pango ambayo ankara zake zilitengenezwa nje ya mfumo wa ukusanyaji wa mapato. Hii inaonyesha udhaifu katika mfumo wa ukusanyaji wa mapato wa Mamlaka ya Bandari. Aidha, taasisi nne za umma zina akaunti za benki zilizoachwa bila kutumiwa na salio la pesa kubwa. Hii ni ishara ya utepetevu katika usimamizi wa fedha za umma.
Kupoteza shilingi bilioni 1,494.75 ni jambo lisilokubalika. Fedha hizi zingeweza kuboresha huduma za afya, elimu, miundombinu, na maendeleo ya nchi yetu kwa ujumla. Ni wajibu wa Serikali kuchukua hatua madhubuti za kukabiliana na ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika kwa manufaa ya wananchi. Lazima tuwe na mifumo imara ya ukusanyaji wa mapato, udhibiti wa rushwa, na uwazi katika matumizi ya fedha za umma.
Tunahitaji uwajibikaji wa kina na uwazi katika matumizi ya fedha za umma. Serikali inapaswa kuongeza juhudi zake katika kupambana na rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu. Taasisi za ukaguzi kama vile Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali zinapaswa kuimarishwa ili kufuatilia matumizi ya fedha za umma na kuhakikisha uwajibikaji.
Ni muhimu pia kwa wananchi kuchukua jukumu lao katika kupambana na ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika ipasavyo. Tunahitaji kuwa na uelewa wa haki zetu na kushiriki kikamilifu katika mifumo ya ukusanyaji wa mapato. Tunapaswa kuwa walinzi wa fedha za umma na kutoa taarifa juu ya vitendo vya rushwa na ubadhirifu tunavyoshuhudia.
Kupoteza shilingi bilioni 1,494.75 ni pigo kubwa kwa maendeleo ya nchi yetu. Ni wakati wa kuamka na kuungana katika kupambana na ufisadi na kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika kwa manufaa ya wananchi wote. Serikali inahitaji kuchukua hatua madhubuti na kuhakikisha uwajibikaji na uwazi katika matumizi ya fedha za umma. Tuungane pamoja kujenga taifa lenye maendeleo na haki kwa wote.
