OLS
JF-Expert Member
- Oct 12, 2019
- 419
- 670
Ripoti hii ya Uwajibikaji ya Viashiria vya Rushwa, Ubadhirifu na Udanganyifu katika Taasisi za Umma kwa mwaka wa fedha 2021/22 imefichua ukubwa wa tatizo la rushwa na upotevu wa rasilimali za umma. Ni muhimu kwa wananchi na wadau wa uwajibikaji kuona na kuelewa picha kamili ya tatizo hili.
Ripoti hii imetambua maeneo matatu ambayo yana viashiria vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu katika matumizi ya fedha za umma. Matumizi haya yanahusisha serikali kuu, serikali za mitaa, na mashirika ya umma. Kwa mujibu wa ripoti, mashirika ya umma yanaongoza kwa kutumia shilingi bilioni 2,015.78, ambayo ni sawa na asilimia 65 ya viashiria vyote vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu.
Kwa kuzingatia ripoti hii yafuatayo yanapendekezwa:
1. Bunge lifanye marekebisho ya sheria ya TAKUKURU ili ripoti ya utendaji iwe wazi kwa umma. Baada ya kupokea ripoti hii, Rais awe na jukumu la kuwasilisha ripoti hiyo bungeni na kuifanya iwe taarifa ya wazi kwa wananchi. Taarifa hiyo inapaswa kujumuisha maeneo yaliyokutwa na vitendo vya rushwa, hatua zilizochukuliwa, fedha zilizookolewa, na mchango wa wananchi katika mafanikio hayo. Hii itaimarisha ujasiri na kuwahamasisha wananchi kuripoti vitendo vya rushwa.
2. Serikali inapaswa kutunga Sheria ya Wizi wa Fedha za Umma ili kuwachukulia hatua za kisheria wale wote watakaothibitika kuhusika katika vitendo vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu wa rasilimali za umma.
3. Ofisi ya Taifa ya Ukaguzi, TAKUKURU, na Ofisi ya Taifa ya Mashtaka zinapaswa kufanya marekebisho katika kanuni zao za kiutendaji ili kuweka utaratibu wa kutoa taarifa kwa umma kuhusu masuala yanayohusiana na rushwa, udanganyifu, na ubadhirifu. Kila taasisi inapaswa kuzingatia majukumu yake na kuhakikisha kuwa kuna mchakato wa kuripoti, kufuatilia, na kutoa mrejesho kuhusu miamala yenye viashiria vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu.
4. Serikali inapaswa kuchukua hatua kali za kinidhamu kwa watumishi wote waliohusika katika matumizi mabaya ya rasilimali za umma. Vyombo vya uchunguzi kama TAKUKURU na Idara ya Upelelezi wa Jinai (DCI) na Mkurugenzi wa Mashtaka (DPP) wanapaswa kuwafikisha wahusika hao katika vyombo vya sheria.
5. Tunashauri mashirika yasiyo ya kiserikali yanayojihusisha na uwazi, uwajibikaji, na utawala bora kuchunguza ripoti hii na kueneza habari kuhusu masuala yaliyoibuliwa ili kuongeza uelewa wa wananchi. Mashirika hayo yanapaswa kutumia ripoti hii kuwaelimisha wananchi na kuwahimiza kudai uwajibikaji kutoka kwa watendaji wa serikali wanaposhindwa kutimiza wajibu wao. Hii itachochea utekelezaji wa mapendekezo yaliyotolewa na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali.
6. Vyombo vya habari vinapaswa kuendelea kutumia fursa ya ripoti za uwajibikaji kuelimisha umma na kufuatilia masuala mbalimbali yanayohusiana na uwajibikaji. Hii itasaidia umma kushiriki kikamilifu katika mapambano dhidi ya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu wa rasilimali za taifa katika mapato na matumizi ya fedha.
Ni wakati wa kuchukua hatua thabiti za kukabiliana na rushwa na upotevu wa rasilimali za umma. Wananchi wanatarajia serikali kuwa na uwazi na uwajibikaji katika matumizi ya fedha zao. Kwa kufuata mapendekezo haya, tutaweza kujenga jamii yenye uwazi, uwajibikaji, na utawala bora.
Ripoti hii imetambua maeneo matatu ambayo yana viashiria vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu katika matumizi ya fedha za umma. Matumizi haya yanahusisha serikali kuu, serikali za mitaa, na mashirika ya umma. Kwa mujibu wa ripoti, mashirika ya umma yanaongoza kwa kutumia shilingi bilioni 2,015.78, ambayo ni sawa na asilimia 65 ya viashiria vyote vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu.
Kwa kuzingatia ripoti hii yafuatayo yanapendekezwa:
1. Bunge lifanye marekebisho ya sheria ya TAKUKURU ili ripoti ya utendaji iwe wazi kwa umma. Baada ya kupokea ripoti hii, Rais awe na jukumu la kuwasilisha ripoti hiyo bungeni na kuifanya iwe taarifa ya wazi kwa wananchi. Taarifa hiyo inapaswa kujumuisha maeneo yaliyokutwa na vitendo vya rushwa, hatua zilizochukuliwa, fedha zilizookolewa, na mchango wa wananchi katika mafanikio hayo. Hii itaimarisha ujasiri na kuwahamasisha wananchi kuripoti vitendo vya rushwa.
2. Serikali inapaswa kutunga Sheria ya Wizi wa Fedha za Umma ili kuwachukulia hatua za kisheria wale wote watakaothibitika kuhusika katika vitendo vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu wa rasilimali za umma.
3. Ofisi ya Taifa ya Ukaguzi, TAKUKURU, na Ofisi ya Taifa ya Mashtaka zinapaswa kufanya marekebisho katika kanuni zao za kiutendaji ili kuweka utaratibu wa kutoa taarifa kwa umma kuhusu masuala yanayohusiana na rushwa, udanganyifu, na ubadhirifu. Kila taasisi inapaswa kuzingatia majukumu yake na kuhakikisha kuwa kuna mchakato wa kuripoti, kufuatilia, na kutoa mrejesho kuhusu miamala yenye viashiria vya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu.
4. Serikali inapaswa kuchukua hatua kali za kinidhamu kwa watumishi wote waliohusika katika matumizi mabaya ya rasilimali za umma. Vyombo vya uchunguzi kama TAKUKURU na Idara ya Upelelezi wa Jinai (DCI) na Mkurugenzi wa Mashtaka (DPP) wanapaswa kuwafikisha wahusika hao katika vyombo vya sheria.
5. Tunashauri mashirika yasiyo ya kiserikali yanayojihusisha na uwazi, uwajibikaji, na utawala bora kuchunguza ripoti hii na kueneza habari kuhusu masuala yaliyoibuliwa ili kuongeza uelewa wa wananchi. Mashirika hayo yanapaswa kutumia ripoti hii kuwaelimisha wananchi na kuwahimiza kudai uwajibikaji kutoka kwa watendaji wa serikali wanaposhindwa kutimiza wajibu wao. Hii itachochea utekelezaji wa mapendekezo yaliyotolewa na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali.
6. Vyombo vya habari vinapaswa kuendelea kutumia fursa ya ripoti za uwajibikaji kuelimisha umma na kufuatilia masuala mbalimbali yanayohusiana na uwajibikaji. Hii itasaidia umma kushiriki kikamilifu katika mapambano dhidi ya rushwa, ubadhirifu, na udanganyifu wa rasilimali za taifa katika mapato na matumizi ya fedha.
Ni wakati wa kuchukua hatua thabiti za kukabiliana na rushwa na upotevu wa rasilimali za umma. Wananchi wanatarajia serikali kuwa na uwazi na uwajibikaji katika matumizi ya fedha zao. Kwa kufuata mapendekezo haya, tutaweza kujenga jamii yenye uwazi, uwajibikaji, na utawala bora.
