Mamshungulii
Senior Member
- May 3, 2023
- 124
- 66
NGUVU, AHADI NA MTIKISIKO WA MAJI SAFI YA TANZANIA
Benjamin Franklin katika karne mbili zilizopita alisema”Pale kisima kikaukapo,tunajua thamani ya maji’Vile visima ambavyo tulijivunia kwamba vimefura maji kwa sasa visima hivyo vimekauka au vina hatari ya kukauka. Takribani dunia nzima tunakumbwa na changamoto ya ukosefu wa maji safi na salama.
Tatizo sio usambazaji wa maji;Dunia ina kiwango cha maji , dunia ina takriban kiasi sawa cha maji leo kama ilivyokuwa wakati dinosauri walipozunguka sayari.97%ya usambazaji huo ni maji ya chumvi .3% pekee ndiyo safi, na theluthi mbili iliyosalia ni barafu.
tatizo ni watu-idadi zetu zinazoongezeka na matumizi mabaya ya wazi ya mojawapo ya rasilimali zetu za thamani, na chache. Upatikanaji wa Maji ya Kunywa
• Maji kwa mahitaji ya binadamu yanatakiwa kuongezewa kipaumbele nchini Tanzania (NAWAPO 2002)
• Hivi sasa, mahitaji ya maji ya kunywa yanapita uwezo wa uzalishaji kwa karibu theluthi (37.6%)
Hivyo basi:
• Ni 45% tu ya watu wa vijijini na 55 % ya watu wa mijini ndio walio na upatikanaji wa vyanzo bora vya maji ya kunywa
• Uchambuzi wa mwenendo wa upatikanaji wa data ya maji ya kunywa unaonyesha kidogo kuongezeka kwa miaka (lakini ongezeko ni polepole ikilinganishwa na malengo ya nchi .
Makala hii inaangazia kuhusu maji safi na salama -matumizi yetu na matumizi mabaya ya maji hayo, uwezekano wetu wa huduma, na matarajio ya siku zijazo
Maandiko mengi yamezungumzia nishati mbalimbali na mbadala wa nishati hizo lakini andiko hilii linakwambia
HAKUNA MBADALA WA MAJI.
Andiko hili linaangazia tabia za watu,mitazamo na mienendo kuhusiana na maji.usimamizi mbaya wa kihistoria wa maji matukio ya wazi ya taka na uchafuzi wa mazingira, na kuenea kwa ujinga wa matatizo ya maji lakini pia mwamko unaoongezeka wa kuzitambua changamoto zinazoletwa na maji na utayari unaotia moyo wa namna ya kuzikabili. jambo la msingi, sote tunajua thamani ya maji.
MAJI
Mvua zinazonyesha mfululizo katika miji na vijiji vingi vya Tanzania zinapelekea mito mingi kufura na miundombinu kuharibika.Mvua zinazoendelea zimeharibu miundombinu ya WAMI-RUVU .Safari ya Treni imesitishwa kufuatia madhara hayo yaliyotokea baada ya mafuuriko.HAKIKA , MAISHA YAMETAWALIWA NA MAJI, isipokuwa mafuriko na ukame, tunayadharau maji. kwa kizazi cha watanzania ni mara chache sana kufikiria .yanatoka bombani tukiyaita .kwingine yanatiririka .wengi wetu tumeweza kuogelea tunapotaka,kuoga tunapochagua,kumwagilia nyasi zetu ,na kuruhusu. watoto wetu wanakunywa chemichemi mashuleni .kama ilivyo afya njema ndivyo tunavyoyapuuza maji tukiwa nayo. lakini kama afya, wakati maji yanatishiwa, ndicho kitu pekee ambacho ni muhimu.
Maji safi ni damu ya ardhi yetu, lishe ya misitu na mazao yetu, uzuri wa bluu na kung'aa katika moyo wa mazingira yetu. Wanadini huoga na kuokolewa kwa maji. binadamu mwenye afya njema anaweza kuishi mwezi mzima bila chakula ,lakini atakufa ndani ya wiki moja bila maji safi .tunaishi kwa neema ya maji. ingawa watu wamekuwa wakilia juu ya mgogoro wa maji kila wakati mradi mmoja mpya au mwingine unapohitaji pesa, mifano mingi ya uchafuzi wa mazingira, taka, uhaba, na usimamizi mbaya ambayo vyombo vya habari vinaripoti hapa ni kengele ya tahadhari.
KERO YA HUDUMA YA MAJI
1. Suala la kunawa mikono linapuuzwa
Kwa utafiti usio rasmi nilioufanya kwa baadhi ya wananchi, ilikuwa kama ifuatavyo, wananchi 8 kati 10 (%81) waliripoti kufanya hivyo baada ya kutoka chooni, na 4 kati ya 10 (%36) walinawa kabla ya kula. Hata hivyo, wananchi wachache walisema kwamba walinawa kwa sabuni kabla ya kuandaa chakula (% 10 tu), baada ya kusafisha choo (% 8 tu), baada au wakati wa kumsafisha mtoto alipojisaidia (% 4 tu) na kabla ya kumlisha mtoto chakula (% 2 tu).
2. Kwa upande wa uongozi na uwajibikaji, wananchi wamekiri kuwa viongozi wao wanazo taarifa za changamoto za upatikanaji wa maji. Jumla ya wananchi 7 kati ya kumi (% 69) wanakumbuka kwamba mbunge wao aliwaahidi mradi wa maji katika kampeni zake za uchaguzi. Hata hivyo wananchi 3 kati ya 4 (%75) wanasema kwamba ahadi hizi hazijatekelezwa, wakati %23 wanakiri kwamba baadhi ya ahadi hizi zimetekelezwa.
3. Pamoja na chagamoto ya upatikanaji wa maji kwa ujumla, kaya za vijijini pia zinakabiliwa na changamoto ya umbali wa kuvifikia vyanzo vya maji. Zaidi ya nusu ya wananchi (asilimia 57) hutumia zaidi ya dakika 30 ambazo ndiyo lengo la serikali kutafuta maji ikilinganishwa na asilimia 28 ya kaya za mijini. Linapokuja suala la kutafuta maji, mzigo mkubwa hubebwa na wanawake; ambapo wananchi 6 kati ya 10 (%61) wameripoti kwamba kuteka maji ni wajibu wa wanawake wasimamizi wa kaya au mke wa mkuu wa kaya. Utafiti huu pia unaonesha uwiano wa upatikanaji maji usio wa uhakika kwa mijini na vijijini. Hiyo inajidhihirisha katika usambazaji usio sawa ambapo vijijini ni %28 na mijini ni %37 tu ya wananchi wanaopata huduma za maji. Vile vile utafiti unabainisha uhaba wa vituo vya maji kwa asilimia 35 vijijini na asilimia 26 mijini. Kwa muktadha huo, utafiti umebaini changamoto kuu tatu katika upatikanaji maji vijijini, ambazo ni umbali wa vyanzo vya maji (asilimia 39), uhaba wa vyanzo vya maji (asilimia 35) na maji machafu (asilimia 32). Kwa upande wa mijini, changamoto kubwa ni usambazaji usio na uhakika (asilimia 37), gharama kubwa za upatikanaji wa maji (asilimia 27) na uhaba wa vyanzo vya maji (asilimia 26).
.Aidan Eyakuze, Mkurugenzi wa Twaweza alisema , “Suala la upatikanaji wa maji hujadiliwa mara chache sana katika vyombo vya habari. Lakini takwimu zinaonesha kwamba wananchi wengi hawapati maji safi, salama na ya uhakika. Kadiri wanavyozidi kukabiliana na changamoto hizi kila siku, wananchi wanakumbuka ahadi zilizotolewa na viongozi wa kisiasa waliofanya kampeni za uchaguzi na kuahidi kuboresha maisha yao kwa kuwapatia maji. Inasikitisha kwamba ahadi hizi hazijatekelezwa kwa walio wengi. Hatuwezi kuipuuza sekta hii. Kuboresha upatikanaji wa maji safi, kutunza vyanzo vya maji vilivyopo, na kutilia mkazo shughuli za usafi vinahitaji ushirikiano mkubwa na mahusiano bora kati ya wananchi, serikali na watoa huduma ya maji. Wakati wa uwajibikaji ni sasa.’’
Kila tone lina thamani,tulikabili dhidi ya mabadiliko ya tabia nchi.
Benjamin Franklin katika karne mbili zilizopita alisema”Pale kisima kikaukapo,tunajua thamani ya maji’Vile visima ambavyo tulijivunia kwamba vimefura maji kwa sasa visima hivyo vimekauka au vina hatari ya kukauka. Takribani dunia nzima tunakumbwa na changamoto ya ukosefu wa maji safi na salama.
Tatizo sio usambazaji wa maji;Dunia ina kiwango cha maji , dunia ina takriban kiasi sawa cha maji leo kama ilivyokuwa wakati dinosauri walipozunguka sayari.97%ya usambazaji huo ni maji ya chumvi .3% pekee ndiyo safi, na theluthi mbili iliyosalia ni barafu.
tatizo ni watu-idadi zetu zinazoongezeka na matumizi mabaya ya wazi ya mojawapo ya rasilimali zetu za thamani, na chache. Upatikanaji wa Maji ya Kunywa
• Maji kwa mahitaji ya binadamu yanatakiwa kuongezewa kipaumbele nchini Tanzania (NAWAPO 2002)
• Hivi sasa, mahitaji ya maji ya kunywa yanapita uwezo wa uzalishaji kwa karibu theluthi (37.6%)
Hivyo basi:
• Ni 45% tu ya watu wa vijijini na 55 % ya watu wa mijini ndio walio na upatikanaji wa vyanzo bora vya maji ya kunywa
• Uchambuzi wa mwenendo wa upatikanaji wa data ya maji ya kunywa unaonyesha kidogo kuongezeka kwa miaka (lakini ongezeko ni polepole ikilinganishwa na malengo ya nchi .
Makala hii inaangazia kuhusu maji safi na salama -matumizi yetu na matumizi mabaya ya maji hayo, uwezekano wetu wa huduma, na matarajio ya siku zijazo
Maandiko mengi yamezungumzia nishati mbalimbali na mbadala wa nishati hizo lakini andiko hilii linakwambia
HAKUNA MBADALA WA MAJI.
Andiko hili linaangazia tabia za watu,mitazamo na mienendo kuhusiana na maji.usimamizi mbaya wa kihistoria wa maji matukio ya wazi ya taka na uchafuzi wa mazingira, na kuenea kwa ujinga wa matatizo ya maji lakini pia mwamko unaoongezeka wa kuzitambua changamoto zinazoletwa na maji na utayari unaotia moyo wa namna ya kuzikabili. jambo la msingi, sote tunajua thamani ya maji.
MAJI
Mvua zinazonyesha mfululizo katika miji na vijiji vingi vya Tanzania zinapelekea mito mingi kufura na miundombinu kuharibika.Mvua zinazoendelea zimeharibu miundombinu ya WAMI-RUVU .Safari ya Treni imesitishwa kufuatia madhara hayo yaliyotokea baada ya mafuuriko.HAKIKA , MAISHA YAMETAWALIWA NA MAJI, isipokuwa mafuriko na ukame, tunayadharau maji. kwa kizazi cha watanzania ni mara chache sana kufikiria .yanatoka bombani tukiyaita .kwingine yanatiririka .wengi wetu tumeweza kuogelea tunapotaka,kuoga tunapochagua,kumwagilia nyasi zetu ,na kuruhusu. watoto wetu wanakunywa chemichemi mashuleni .kama ilivyo afya njema ndivyo tunavyoyapuuza maji tukiwa nayo. lakini kama afya, wakati maji yanatishiwa, ndicho kitu pekee ambacho ni muhimu.
Maji safi ni damu ya ardhi yetu, lishe ya misitu na mazao yetu, uzuri wa bluu na kung'aa katika moyo wa mazingira yetu. Wanadini huoga na kuokolewa kwa maji. binadamu mwenye afya njema anaweza kuishi mwezi mzima bila chakula ,lakini atakufa ndani ya wiki moja bila maji safi .tunaishi kwa neema ya maji. ingawa watu wamekuwa wakilia juu ya mgogoro wa maji kila wakati mradi mmoja mpya au mwingine unapohitaji pesa, mifano mingi ya uchafuzi wa mazingira, taka, uhaba, na usimamizi mbaya ambayo vyombo vya habari vinaripoti hapa ni kengele ya tahadhari.
KERO YA HUDUMA YA MAJI
1. Suala la kunawa mikono linapuuzwa
Kwa utafiti usio rasmi nilioufanya kwa baadhi ya wananchi, ilikuwa kama ifuatavyo, wananchi 8 kati 10 (%81) waliripoti kufanya hivyo baada ya kutoka chooni, na 4 kati ya 10 (%36) walinawa kabla ya kula. Hata hivyo, wananchi wachache walisema kwamba walinawa kwa sabuni kabla ya kuandaa chakula (% 10 tu), baada ya kusafisha choo (% 8 tu), baada au wakati wa kumsafisha mtoto alipojisaidia (% 4 tu) na kabla ya kumlisha mtoto chakula (% 2 tu).
2. Kwa upande wa uongozi na uwajibikaji, wananchi wamekiri kuwa viongozi wao wanazo taarifa za changamoto za upatikanaji wa maji. Jumla ya wananchi 7 kati ya kumi (% 69) wanakumbuka kwamba mbunge wao aliwaahidi mradi wa maji katika kampeni zake za uchaguzi. Hata hivyo wananchi 3 kati ya 4 (%75) wanasema kwamba ahadi hizi hazijatekelezwa, wakati %23 wanakiri kwamba baadhi ya ahadi hizi zimetekelezwa.
3. Pamoja na chagamoto ya upatikanaji wa maji kwa ujumla, kaya za vijijini pia zinakabiliwa na changamoto ya umbali wa kuvifikia vyanzo vya maji. Zaidi ya nusu ya wananchi (asilimia 57) hutumia zaidi ya dakika 30 ambazo ndiyo lengo la serikali kutafuta maji ikilinganishwa na asilimia 28 ya kaya za mijini. Linapokuja suala la kutafuta maji, mzigo mkubwa hubebwa na wanawake; ambapo wananchi 6 kati ya 10 (%61) wameripoti kwamba kuteka maji ni wajibu wa wanawake wasimamizi wa kaya au mke wa mkuu wa kaya. Utafiti huu pia unaonesha uwiano wa upatikanaji maji usio wa uhakika kwa mijini na vijijini. Hiyo inajidhihirisha katika usambazaji usio sawa ambapo vijijini ni %28 na mijini ni %37 tu ya wananchi wanaopata huduma za maji. Vile vile utafiti unabainisha uhaba wa vituo vya maji kwa asilimia 35 vijijini na asilimia 26 mijini. Kwa muktadha huo, utafiti umebaini changamoto kuu tatu katika upatikanaji maji vijijini, ambazo ni umbali wa vyanzo vya maji (asilimia 39), uhaba wa vyanzo vya maji (asilimia 35) na maji machafu (asilimia 32). Kwa upande wa mijini, changamoto kubwa ni usambazaji usio na uhakika (asilimia 37), gharama kubwa za upatikanaji wa maji (asilimia 27) na uhaba wa vyanzo vya maji (asilimia 26).
.Aidan Eyakuze, Mkurugenzi wa Twaweza alisema , “Suala la upatikanaji wa maji hujadiliwa mara chache sana katika vyombo vya habari. Lakini takwimu zinaonesha kwamba wananchi wengi hawapati maji safi, salama na ya uhakika. Kadiri wanavyozidi kukabiliana na changamoto hizi kila siku, wananchi wanakumbuka ahadi zilizotolewa na viongozi wa kisiasa waliofanya kampeni za uchaguzi na kuahidi kuboresha maisha yao kwa kuwapatia maji. Inasikitisha kwamba ahadi hizi hazijatekelezwa kwa walio wengi. Hatuwezi kuipuuza sekta hii. Kuboresha upatikanaji wa maji safi, kutunza vyanzo vya maji vilivyopo, na kutilia mkazo shughuli za usafi vinahitaji ushirikiano mkubwa na mahusiano bora kati ya wananchi, serikali na watoa huduma ya maji. Wakati wa uwajibikaji ni sasa.’’
Kila tone lina thamani,tulikabili dhidi ya mabadiliko ya tabia nchi.
