Haya ni mapendekezo ya Tume ya Francis Nyalali (1994)

[Mnyamahodzo]

Maktaba zina utajiri mwingi ukiamua kufuatilia. Lakini pia unaweza kukutana na swala katika msitu wakati malengo yako yalikuwa kuwinda sungura. Hii nafikiri ndiyo sababu kuna watu hawakosi kwenda pale Maktaba Kuu maarufu kama Tanganyika Library.

Nikirudi katika mada, Tume ya ilikuwa inaratibu maoni ya wananchi kama tuelekee katika Mfumo wa Vyama Vingi au tubaki katika Mfumo wa Chama Kimoja cha Siasa waliandika mapendekezo kadhaa katika Taarifa yao. Tume hii ilijulikana kama Tume ya Jaji Francis Nyalali.

Naomba usome mapendekezo ya Tume halafu utafakari ikiwa ni zaidi ya miaka 20, je tupo kwenye njia sahihi?

Tume hiyo iliundwa na:
1. Jaji Mkuu Francis Nyalali - Mwenyekiti wa Tume
2. Ndg Abdulwahid M. Borafia - Naibu Mwenyekiti wa Tume
3. Julius Sepeku - Katibu wa Tume

Wajumbe toka Tanzania Bara
1. Tito M. Budodi
2. Balozi Dk. Wilbert K. Chagula
3. Hindu B. Lilla
4. Pius Msekwa
5. Juma Mwapachu
6. Balozi Tatu Nuru
7. Isidore L. Shirima
8. L. Nangwanda Sijaona
9. Dk. Kapepwa I. Tambila
10. Crispin Tungaraza

Wajumbe toka Tanzania Zanzibar
1. Wolfango Dourado
2. Ussi K. Haji
3. Pandu Ameir Kificho
4. Aboud Maalim
5. Omari O. Makungu
6. Prof. Haroub Othman
7. Salim Juma Othman
8. Zaina Khamis Rashid
9..Ali Juma Shamuhuna
10. Juma Khiari Simai

 

[Bulamba]

Huenda nyalalli alikuwa anatumika na mabeberu

 

[Baba Joseph17]

Huenda nyalalli alikuwa anatumika na mabeberu

Kama report ilichakachuliwa? Huwezi jua nini kilikuwepo nyuma ya pazia.

 

[VAPS]

Mkuu jaribu kutuma kwa muonekano mzuri ili nasi wa Tecno tuweze soma, yaonekana ilikuwa na mambo mengi mazuri.

 

[VAPS]

Nimeona kwa mbali Para 666 kipengele (vi) Futa sheria ya Rc's,Dc's ya mwaka 1964.
kumbe hili taifa lina raslimali watu wenye hekima kubwa, basi tu wamewekwa kapuni.

 

[Thesis]

Tume ilifanya kazi kwa weledi na kwa misingi ya haki. Kilichotakiwa kufanyika ni kiongozi aliyekuwepo wakati huo kusimamia utekelezaji wa mapendekezo hayo.

 

[Zawadini]

Naikumbuka na baadhi ya wajumbe walitoa ripoti mbadala kwani hawakukubaliana ripoti yote. Miongoni mwa wajumbe waliotoa ripoti hiyo alikuwa ni ndugu Salum Juma Othman kutoka Zanzibar. Hili lilikuja baada ya pendekezo la kuundwa serikali tatu.

 

[munkango]

Tume ilipendekeza mfumo wa Serikali tatu. Hata tume ya Jaji Kisanga ilikuwa imependekeza mfumo wa Serikali tatu, Rais Mkapa akasema hoja hiyo haikuwamo katika Hadidu za rejea.

Naikumbuka na baadhi ya wajumbe walitoa ripoti mbadala kwani hawakukubaliana ripoti yote. Miongoni mwa wajumbe waliotoa ripoti hiyo alikuwa ni ndugu Salum Juma Othman kutoka Zanzibar. Hili lilikuja baada ya pendekezo la kuundwa serikali tatu.

 

[Lyamber]

Naona hapo mahakama kuu ilipewa jukumu la kuhakikisha bunge halitungi sheria inayokiuka katiba sasa unashangaa inatungwa sheria na yanawekwa makosa yasitokua na dhamana wakati katika inatamka mtu yeyote anachukuliwa kama vile hana hatia hadi atakapothibitishwa na mahakama kwamba ana hatia.i.e uhujumu uchumi

 

[vipik2]

Huenda nyalalli alikuwa anatumika na mabeberu

Pata mzigo kamili hapa

 

[Zawadini]

Ndiyo

Tume ilipendekeza mfumo wa Serikali tatu. Hata tume ya Jaji Kisanga ilikuwa imependekeza mfumo wa Serikali tatu, Rais Mkapa akasema hoja hiyo haikuwamo katika Hadidu za rejea.

Ndiyo. Ni baada ya wale wajumbe kutoa ripoti mbadala.

 

[Mnyamahodzo]

Tuna mengi ya kukumbushana na mengi ya kujifunza.

 

[Mnyamahodzo]

Tume ilifanya kazi kwa weledi na kwa misingi ya haki. Kilichotakiwa kufanyika ni kiongozi aliyekuwepo wakati huo kusimamia utekelezaji wa mapendekezo hayo.

Kwa kuwa ni Mapendekezo ya Tume halali ya Rais, hata sasa twaweza kutekeleza ili Taifa lisonge mbele.

 

[Mnyamahodzo]

Pata mzigo kamili hapa

Mkuu, kama unayo ya Kiswahili naomba nayo uitupie tu.

 

[MKWEPA KODI]

Nimeona kwa mbali Para 666 kipengele (vi) Futa sheria ya Rc's,Dc's ya mwaka 1964.
kumbe hili taifa lina raslimali watu wenye hekima kubwa, basi tu wamewekwa kapuni.

Mkuu CCM ni janga la taifa

 

[Mnyamahodzo]

Mwingine anaweza kusema, mapendekezo ya Tume hayana maana. Akirejelwa Tume ya Nyalali, Jaji Kipenka na Tume ya Warioba.

Lakini hajaweza kutafakari, mbona Tume nyinhine mapendekezo yao yanazingatiwa?

 

[Stroke]

Uongozi wetu na hatma ya Tanzania ; Nyerere aliiponda sana hii tume, alisema ripoti ilikuwa na taarifa za kupika.

 

[Bulamba]

Uongozi wetu na hatma ya Tanzania ; Nyerere aliiponda sana hii tume, alisema ripoti ilikuwa na taarifa za kupika.

Hayati Jaji Mkuu Francis Nyalali anakumbukwa na wengi kwa sababu ya ile tume yake ambayo ilipendekeza sheria 40 za kikandamizaji zifutwe.Hayo ya kumsingizia Mwalimu kuwa alipenda hizo sheria za kikandamizaji ziendelee ni AIBU kwako.

 

[Bulamba]

Uongozi wetu na hatma ya Tanzania ; Nyerere aliiponda sana hii tume, alisema ripoti ilikuwa na taarifa za kupika.

Tume ya Jaji Nyalali ilipendekeza mambo mengi, lakini yanayotuhusu hapa ni mawili:
(i) Pendekezo la kugeuza mfumo wa Chama Kimoja cha Siasa, na kuleta mfumo wa Vyama Vingi; na
(ii) Pendekezo la kugeuza mfumo wa Muungano wa Serikali Mbili, na kuleta mfumo wa Shirikisho la Serikali Tatu.

La kwanza lilikubaliwa na Chama na Serikali, na la pili likakatiliwa.

Hili suala la pili liliibuka tena wakati wa bunge la katiba la halikupatiwa ufumbuzi kwa maana ni suala tata.

 

[USSR]

Nimeipata hii ripoti ya Judge Nyalali ya mabadiliko ya sheria. Mambo mengi hapa yatakuwepo kwenye katiba yetu mpya kama itakuwepo

Zitto Pascal Mayalla

Hakuna jipya hapa

USSR