Mlolwa Edward
Member
- Nov 1, 2016
- 45
- 61
Tanzania ina uwezo mkubwa wa maendeleo ya nishati mbadala. Kwa mwanga mwingi wa jua, rasilimali za upepo, mito, na shughuli za jotoardhi, nchi inaweza kutumia vyanzo hivi ili kuboresha mazingira yake ya nishati. Zaidi ya hayo, rasilimali kijani na ufumbuzi wa hifadhi ya nishati hutoa njia zaidi kwa ajili ya uzalishaji wa nishati endelevu. Ili kufikia mustakabali wa nishati safi na unaotegemewa zaidi, Tanzania inaweza kuzingatia mikakati mbalimbali.
Sasa hebu tuchunguze kila moja ya mikakati hii kwa undani zaidi ili kuelewa uwezo wa Tanzania wa kuendeleza nishati mbadala.
1. Nishati ya Jua:
Tanzania inanufaika na zaidi ya saa 2,800 za mwanga wa jua kila mwaka, na kufanya nishati ya jua kuwa rasilimali yenye kutegemewa. Serikali tayari imeanzisha miradi mikubwa ya umeme wa jua, kama vile Kiwanda cha Umeme wa jua cha Dodoma chenye uwezo wa kuzalisha MW 500. Kupanua mafanikio haya, serikali inaweza kuzingatia kuongeza nguvu ya nishati ya jua (PV) kupitia kuhimiza uwekezaji katika mifumo ya umeme ya jua ya PV kwa kaya, biashara, na taasisi kungepunguza utegemezi wa gridi ya taifa. Tanzania inaweza kuhamasisha uwekaji wa paneli za miale ya jua kupitia punguzo la kodi na ruzuku. Pia Usambazaji Umeme vijijini kwa kutekeleza utatuzi wa sola zisizo kwenye gridi ya taifa, Tanzania inaweza kupanua upatikanaji wa umeme kwa jamii za vijijini. Wakala wa Nishati Vijijini Tanzania (REA) inaweza kuendelea kuhamasisha matumizi ya mifumo ya jua na gridi ndogo katika maeneo ya mbali, ili kuhakikisha upatikanaji wa nishati.
2. Nishati ya Upepo:
Serikali inaweza kutumia rasilimali hii na kulenga maeneo ya upepo. Kuanzisha mashamba ya upepo katika maeneo yenye kasi ya juu ya upepo, kama vile Singida, Dodoma, na Lindi, kungechangia katika uwezo wa gridi ya taifa ya nishati mbadala. Kiwanda cha upepo cha Singida, kwa mfano, kina makadirio ya uwezo wa MW 100. Mbali na hayo, kupanuka nishati ya upepo wa baharini kunaweza kutumia rasilimali za pwani ya Tanzania na kufungua uwezo mkubwa wa nishati mbadala. Kwa kujenga mashamba ya upepo katika maeneo yanayofaa, Tanzania inaweza kutumia rasilimali za upepo zenye nguvu na thabiti. Kwa mfano, kuendeleza mradi wa upepo wa baharini wenye uwezo wa MW 500 kunaweza kuchangia mseto wa nishati mbadala.
3. Nishati ya Maji:
Tanzania ina mito mingi na vyanzo vya maji vinavyofaa kwa uzalishaji wa umeme wa maji. Ili kuongeza uzalishaji wa umeme unaotokana na maji, serikali inaweza kuzingatia Miradi mikubwa ya Umeme wa Maji. Uwezo wa Tanzania wa kuzalisha umeme wa maji ni mkubwa. Miradi inayoendelea kama vile Bwawa la Stiegler’s Gorge, lenye uwezo wa MW 2,115, utaongeza kwa kiasi kikubwa uwezo wa nishati mbadala. Zaidi ya hayo, serikali inaweza kuzingatia Micro na Mini Hydropower. Kuunganisha mito na vijito vidogo kunaweza kutoa suluhu za nishati kwa jamii za mbali. Tanzania inaweza kuwezesha ubia na jumuiya za wenyeji, mashirika yasiyo ya kiserikali, na wawekezaji binafsi ili kuendeleza miradi midogo midogo na midogo ya kufua umeme wa maji.
4. Nishati ya Jotoardhi:
Tanzania iko ndani ya Mfumo wa Ufa wa Afrika Mashariki, na kuifanya kijiolojia kufaa kwa nishati ya jotoardhi. Ili kufungua fursa hii, Tanzania inaweza kuwekeza katika utafiti. Kushirikiana na washirika wa kimataifa na kufanya tathmini ya kina ya rasilimali ya jotoardhi kutasaidia katika kutambua maeneo yanayofaa. Juhudi kama vile Kampuni ya Uendelezaji wa Jotoardhi Tanzania (TGDC) inapaswa kuendelea kutafuta fursa za jotoardhi. Kiwanda cha jotoardhi cha Kinyerezi, chenye makadirio ya uwezo wa MW 200, ni mfano wa kutumia rasilimali hii.
5. Nishati ya makapi na mabaki:
Kama taifa la kilimo, Tanzania ina rasilimali kubwa ya mimea. Ili kutumia uwezo huu kwa njia endelevu, serikali inaweza kuzingatia maeneo kama vile majiko ya kupikia yaliyoboreshwa. Kuhimiza utumizi wa majiko ya kupikia yenye ufanisi, kama vile yale yanayoendeshwa na makapi na mabaki, kunaweza kupunguza ukataji miti, uchafuzi wa hewa ndani ya nyumba, na kutegemea nishati asilia ya kijani. Hatua hii inaweza kusaidia kufikia lengo la serikali la kubadilisha majiko milioni 2 ya asili ya kupikia ifikapo mwaka wa 2030. Nyongeza ya hayo hapo juu, Kukuza ujenzi wa mitambo ya gesi asilia, hasa katika maeneo ya ufugaji wa mifugo, kunaweza kugeuza taka za kilimo kuwa chanzo cha nishati mbadala na pia kuboresha mbinu za udhibiti wa taka.
6. Kuhifadhi Nishati:
Utekelezaji wa mifumo ya uhifadhi wa nishati inaweza kuimarisha utegemezi na uthabiti wa ujumuishaji wa nishati mbadala. Kwa kupeleka teknolojia kama vile uhifadhi wa betri, Tanzania inaweza kuhifadhi nishati mbadala ya ziada wakati wa uzalishaji mkubwa na kuitumia wakati wa uzalishaji mdogo. Hii huwezesha usimamizi bora wa gridi ya taifa na umeme wa uhakika zaidi. Kwa mfano, kutekeleza mifumo ya kuhifadhi betri yenye uwezo wa MW 100 kunaweza kusaidia kuleta matumizi sahihi ya gridi ya taifa na kuboresha matumizi ya nishati mbadala.
7. Magari ya Umeme:
Kuhimiza kupitishwa kwa magari ya umeme (EVs) na kuanzisha miundombinu muhimu ya kuchaji kunaweza kusaidia kuondoa kaboni katika sekta ya usafirishaji na kupunguza utegemezi wa nishati ya mafuta. Kwa kutekeleza sera na motisha za kupitishwa kwa EV, kama vile misamaha ya kodi na uwekezaji katika vituo vya kutoza, Tanzania inaweza kuvuka hadi kwenye usafiri safi na endelevu zaidi. Kwa mfano, kufikia 10% ya kupenya kwa EV kunaweza kupunguza wastani wa tani milioni 2 za uzalishaji wa CO2 kwa mwaka.
Mikakati ya Ziada ya Maendeleo ya Nishati Mbadala:
Kukuza ufanisi wa nishati na hatua za kudhibiti mahitaji, kama vile kubadilisha balbu za mwanga na taa za LED, kusakinisha mita mahiri na mifumo ya kulipia kabla, na kutekeleza ukaguzi na viwango vya nishati.
Kutengeneza gridi mahiri. Gridi mahiri ni gridi ya umeme inayotumia teknolojia ya dijiti ili kuboresha ufanisi. Hii itaiwezesha Tanzania kuunganisha vyema vyanzo vya nishati mbadala kwenye gridi yake ya taifa, kama vile nishati ya jua na upepo.
Kutoa motisha za kifedha kwa matumizi ya nishati mbadala. Serikali ya Tanzania inaweza kutoa motisha za kifedha, kama vile mapumziko ya kodi au punguzo, ili kuwahimiza wafanyabiashara na watu binafsi kutumia nishati mbadala.
Kuelimisha umma kuhusu nishati mbadala. Watu wengi nchini Tanzania hawajui faida za nishati mbadala. Serikali inaweza kufanya kazi ya kuelimisha umma kuhusu faida za nishati mbadala, kama vile uwezo wake wa kupunguza uchafuzi wa mazingira na kuunda nafasi za kazi.
Sasa hebu tuchunguze kila moja ya mikakati hii kwa undani zaidi ili kuelewa uwezo wa Tanzania wa kuendeleza nishati mbadala.
1. Nishati ya Jua:
Tanzania inanufaika na zaidi ya saa 2,800 za mwanga wa jua kila mwaka, na kufanya nishati ya jua kuwa rasilimali yenye kutegemewa. Serikali tayari imeanzisha miradi mikubwa ya umeme wa jua, kama vile Kiwanda cha Umeme wa jua cha Dodoma chenye uwezo wa kuzalisha MW 500. Kupanua mafanikio haya, serikali inaweza kuzingatia kuongeza nguvu ya nishati ya jua (PV) kupitia kuhimiza uwekezaji katika mifumo ya umeme ya jua ya PV kwa kaya, biashara, na taasisi kungepunguza utegemezi wa gridi ya taifa. Tanzania inaweza kuhamasisha uwekaji wa paneli za miale ya jua kupitia punguzo la kodi na ruzuku. Pia Usambazaji Umeme vijijini kwa kutekeleza utatuzi wa sola zisizo kwenye gridi ya taifa, Tanzania inaweza kupanua upatikanaji wa umeme kwa jamii za vijijini. Wakala wa Nishati Vijijini Tanzania (REA) inaweza kuendelea kuhamasisha matumizi ya mifumo ya jua na gridi ndogo katika maeneo ya mbali, ili kuhakikisha upatikanaji wa nishati.
2. Nishati ya Upepo:
Serikali inaweza kutumia rasilimali hii na kulenga maeneo ya upepo. Kuanzisha mashamba ya upepo katika maeneo yenye kasi ya juu ya upepo, kama vile Singida, Dodoma, na Lindi, kungechangia katika uwezo wa gridi ya taifa ya nishati mbadala. Kiwanda cha upepo cha Singida, kwa mfano, kina makadirio ya uwezo wa MW 100. Mbali na hayo, kupanuka nishati ya upepo wa baharini kunaweza kutumia rasilimali za pwani ya Tanzania na kufungua uwezo mkubwa wa nishati mbadala. Kwa kujenga mashamba ya upepo katika maeneo yanayofaa, Tanzania inaweza kutumia rasilimali za upepo zenye nguvu na thabiti. Kwa mfano, kuendeleza mradi wa upepo wa baharini wenye uwezo wa MW 500 kunaweza kuchangia mseto wa nishati mbadala.
3. Nishati ya Maji:
Tanzania ina mito mingi na vyanzo vya maji vinavyofaa kwa uzalishaji wa umeme wa maji. Ili kuongeza uzalishaji wa umeme unaotokana na maji, serikali inaweza kuzingatia Miradi mikubwa ya Umeme wa Maji. Uwezo wa Tanzania wa kuzalisha umeme wa maji ni mkubwa. Miradi inayoendelea kama vile Bwawa la Stiegler’s Gorge, lenye uwezo wa MW 2,115, utaongeza kwa kiasi kikubwa uwezo wa nishati mbadala. Zaidi ya hayo, serikali inaweza kuzingatia Micro na Mini Hydropower. Kuunganisha mito na vijito vidogo kunaweza kutoa suluhu za nishati kwa jamii za mbali. Tanzania inaweza kuwezesha ubia na jumuiya za wenyeji, mashirika yasiyo ya kiserikali, na wawekezaji binafsi ili kuendeleza miradi midogo midogo na midogo ya kufua umeme wa maji.
4. Nishati ya Jotoardhi:
Tanzania iko ndani ya Mfumo wa Ufa wa Afrika Mashariki, na kuifanya kijiolojia kufaa kwa nishati ya jotoardhi. Ili kufungua fursa hii, Tanzania inaweza kuwekeza katika utafiti. Kushirikiana na washirika wa kimataifa na kufanya tathmini ya kina ya rasilimali ya jotoardhi kutasaidia katika kutambua maeneo yanayofaa. Juhudi kama vile Kampuni ya Uendelezaji wa Jotoardhi Tanzania (TGDC) inapaswa kuendelea kutafuta fursa za jotoardhi. Kiwanda cha jotoardhi cha Kinyerezi, chenye makadirio ya uwezo wa MW 200, ni mfano wa kutumia rasilimali hii.
5. Nishati ya makapi na mabaki:
Kama taifa la kilimo, Tanzania ina rasilimali kubwa ya mimea. Ili kutumia uwezo huu kwa njia endelevu, serikali inaweza kuzingatia maeneo kama vile majiko ya kupikia yaliyoboreshwa. Kuhimiza utumizi wa majiko ya kupikia yenye ufanisi, kama vile yale yanayoendeshwa na makapi na mabaki, kunaweza kupunguza ukataji miti, uchafuzi wa hewa ndani ya nyumba, na kutegemea nishati asilia ya kijani. Hatua hii inaweza kusaidia kufikia lengo la serikali la kubadilisha majiko milioni 2 ya asili ya kupikia ifikapo mwaka wa 2030. Nyongeza ya hayo hapo juu, Kukuza ujenzi wa mitambo ya gesi asilia, hasa katika maeneo ya ufugaji wa mifugo, kunaweza kugeuza taka za kilimo kuwa chanzo cha nishati mbadala na pia kuboresha mbinu za udhibiti wa taka.
6. Kuhifadhi Nishati:
Utekelezaji wa mifumo ya uhifadhi wa nishati inaweza kuimarisha utegemezi na uthabiti wa ujumuishaji wa nishati mbadala. Kwa kupeleka teknolojia kama vile uhifadhi wa betri, Tanzania inaweza kuhifadhi nishati mbadala ya ziada wakati wa uzalishaji mkubwa na kuitumia wakati wa uzalishaji mdogo. Hii huwezesha usimamizi bora wa gridi ya taifa na umeme wa uhakika zaidi. Kwa mfano, kutekeleza mifumo ya kuhifadhi betri yenye uwezo wa MW 100 kunaweza kusaidia kuleta matumizi sahihi ya gridi ya taifa na kuboresha matumizi ya nishati mbadala.
7. Magari ya Umeme:
Kuhimiza kupitishwa kwa magari ya umeme (EVs) na kuanzisha miundombinu muhimu ya kuchaji kunaweza kusaidia kuondoa kaboni katika sekta ya usafirishaji na kupunguza utegemezi wa nishati ya mafuta. Kwa kutekeleza sera na motisha za kupitishwa kwa EV, kama vile misamaha ya kodi na uwekezaji katika vituo vya kutoza, Tanzania inaweza kuvuka hadi kwenye usafiri safi na endelevu zaidi. Kwa mfano, kufikia 10% ya kupenya kwa EV kunaweza kupunguza wastani wa tani milioni 2 za uzalishaji wa CO2 kwa mwaka.
Mikakati ya Ziada ya Maendeleo ya Nishati Mbadala:
Kukuza ufanisi wa nishati na hatua za kudhibiti mahitaji, kama vile kubadilisha balbu za mwanga na taa za LED, kusakinisha mita mahiri na mifumo ya kulipia kabla, na kutekeleza ukaguzi na viwango vya nishati.
Kutengeneza gridi mahiri. Gridi mahiri ni gridi ya umeme inayotumia teknolojia ya dijiti ili kuboresha ufanisi. Hii itaiwezesha Tanzania kuunganisha vyema vyanzo vya nishati mbadala kwenye gridi yake ya taifa, kama vile nishati ya jua na upepo.
Kutoa motisha za kifedha kwa matumizi ya nishati mbadala. Serikali ya Tanzania inaweza kutoa motisha za kifedha, kama vile mapumziko ya kodi au punguzo, ili kuwahimiza wafanyabiashara na watu binafsi kutumia nishati mbadala.
Kuelimisha umma kuhusu nishati mbadala. Watu wengi nchini Tanzania hawajui faida za nishati mbadala. Serikali inaweza kufanya kazi ya kuelimisha umma kuhusu faida za nishati mbadala, kama vile uwezo wake wa kupunguza uchafuzi wa mazingira na kuunda nafasi za kazi.
