Herbalist Dr MziziMkavu
JF-Expert Member
- Feb 3, 2009
- 42,331
- 33,139
Ilikuwa mwaka wa 1948. Tangu wakati huo, vita vya Waarabu na Waisraeli vilianza. Tangu wakati huo, vita vya Palestina havijakoma.
Chini ya miaka hamsini iliyopita mnamo 1973, vita vya tatu vya Waarabu na Israeli vilifanyika. Tangu wakati huo Israeli haijapigana moja kwa moja na mataifa ya Kiarabu. Hata hivyo, mzozo kati ya Palestina na Israel unaendelea.
Ili kumaliza migogoro hii na kuleta amani kati ya nchi hizo mbili, fomula ya mataifa mawili ya 'Mfumo wa mataifa mawili' umeibuka mara kadhaa, lakini haujatekelezwa.
Kusudi kuu la mfumo huu ni kuanzisha Palestina na Israeli kama nchi mbili. Umoja wa Mataifa ulipendekeza fomula hii mwaka 1947. Israeli ilipendekezwa kuwa taifa la Kiyahudi na Palestina kama taifa la Kiarabu.
Wakati mapendekezo hayo yalipotolewa, Wayahudi walikuwa asilimia 10 tu ya eneo lote. Hata hivyo, kwa mujibu wa Mfumo wa MataifaMawili, pendekezo lilikuwa kugawanya eneo hilo kwa usawa kati ya hizo. Nchi za Kiarabu hazikukubaliana na hilo.
Kukataliwa kwa makubaliano haya kulisababisha vita vya kwanza vya Waarabu na Waisraeli. Katika hatua moja, Palestina na Israeli zilikubali mfumo huu wa serikali mbili.
Lakini, jinsi mfumo huu ulivyoshindwa bado ni swali gumu.
Mfumo wa nchi mbili ni upi?
Israel na Palestina zilikutana kwa mara ya kwanza mwaka 1993 kwa makubaliano ya amani kuchunguza uwezekano na kuchukua hatua kuelekea utekelezaji wa mfumo wa mataifa mawili iliyopendekezwa na Umoja wa Mataifa mwaka 1947. Mkutano huo ulifanyika Oslo, mji mkuu wa Norway.Makubaliano haya ya amani yanajulikana kama Makubaliano ya Oslo.
Kama sehemu ya makubaliano ya amani, kuanzishwa kwa Mamlaka ya Palestina kulitangazwa. Ukingo wa Magharibi na Ukanda wa Gaza zililetwa chini ya mamlaka hii. Majadiliano yalifanyika ili kufanya mfumo huu upatikane ndani ya miaka mitano.
Kwa upande mwingine, Palestina pia inatambua Israeli tofauti.
Makubaliano hayo pia yalitaka kuanzishwa mapema kwa Mamlaka ya Kitaifa ya Palestina ili kutawala Ukingo wa Magharibi na Ukanda wa Gaza.
Hatahivyo, sheria na utaratibu ulizorota polepole baada ya hapo, matatizo mbalimbali yalianza.
Kwa nini mchakato wa amani umekwama?
Mfumo wa nchi mbili ulikubaliwa katika Makubaliano ya Oslo. Hatahivyo, hakuna uwazi juu ya muda ambao unapaswa kutokea.Masuala manne makuu yaliyosababisha kutakiwa kuwepo kwa taifa tofauti la Palestina na Israel bado hayajapatiwa ufumbuzi mpaka leo.
Haya ndiyo matatizo makuu manne.
1. Je, mpaka kati ya nchi hizi mbili unapaswa kubainishwa wapi?
2. Ni nani atakayemiliki Yerusalemu?
3. Je, raia wa Israel walioweka makazi katika ardhi ya Palestina watahamishwa?
4. Vipi kuhusu hali ya Wapalestina ambao hawana makao katika Israeli? Je, wanarudi vipi?
Makubaliano hayo yanaeleza kuwa masuala yote hayo yatajadiliwa baada ya kuanzishwa kwa Mamlaka ya Ndani ya Palestina katika kipindi cha miaka mitano. Hata hivyo, hilo halikufanyika.
Meir Litvak, profesa wa Masomo ya Mashariki ya Kati katika Chuo Kikuu cha Tel Aviv cha Israel, alisema kuwa pande zote mbili zinapaswa kuwajibika kwa kutotekelezwa kwa Makubaliano ya Oslo.
Meir aliiambia BBC, "Kuna makundi mawili yanayopinga makubaliano ya amani, Palestina na Israel. Wanakataa makubaliano. Makundi hayo yanadai kuwa eneo lote ni la nchi yao," alisema.
Kwa upande wa Palestina, mashirika ya Hamas na Islamic Jihad yanapinga mapatano hayo ya amani, huku kwa upande wa Israel, makundi ya kidini ya Kiyahudi yenye msimamo mkali na utaifa yanaupinga.
Matokeo yake, Makubaliano ya Oslo hayakusonga mbele kwa vitendo.
Mashirika ya Hamas na Islamic Jihad yalianza kuwashambulia Wayahudi wakipinga makubaliano ya 1993. Kwa upande mwingine, Waziri Mkuu wa Israel Yitzhak Rabin, ambaye alitetea makubaliano ya amani, aliuawa na shirika la Kiyahudi la itikadi kali.
Kisha, mnamo 1996, chama cha mrengo wa kulia cha utaifa kiliingia madarakani nchini Israeli. Serikali hii haitaki kuendeleza mchakato wa amani.
Baada ya hapo, pande zote mbili zilikutana mara kadhaa, lakini shida haikutatuliwa. Wakati huo huo, Israel ililenga katika kupanua makoloni ya Wayahudi katika maeneo ya Wapalestina. Kwa kuongezea, serikali ya mrengo wa kulia huko ilitangaza Yerusalemu kuwa mji mkuu wa Israeli.
Je, katika muktadha wa hali hiyo, ndoto ya kuanzishwa kwa taifa la Palestina kijiografia inawezekana? Kuna shaka miongoni mwa watu wengi.
Palestina huru inawezekanaje?
Israel imetangaza Jerusalem kuwa mji mkuu wake, ambao ni eneo lenye Waarabu wengi. Nchi nyingi, ikiwa ni pamoja na Marekani, wameitambua. Kwa hiyo, wengi wanaamini kwamba kuanzishwa kwa taifa tofauti la Palestina itakuwa vigumu kijiografia.Mmoja wa watu hao ni Shaheen Berenji, ambaye ametafiti masuala ya Mashariki ya Kati alipokuwa akiishi Marekani. Shaheen anaamini kwamba kuanzisha Palestina kama nchi tofauti ni changamoto kubwa.
"Uundaji wa taifa tofauti la Palestina umekuwa mgumu zaidi sasa kuliko ilivyokuwa miaka ya 1990. Makoloni ya Kiyahudi yalikua kwa kasi katika Ukingo wa Magharibi na kuzunguka Jerusalem.
Wakati wa makubaliano ya 1993, idadi ya Wayahudi katika maeneo hayo ilikuwa 120,000, lakini sasa idadi hiyo imevuka laki saba. Hata sasa, makoloni ya Kiyahudi yanaendelea kuanzishwa. "Makoloni haya ya Israel yanaanzishwa kinyume na sheria," Shaheen aliiambia BBC.
"Mbali na hilo, Israel haiungi mkono mfumo wa serikali mbili. Kwa upande mwingine, Palestina imegawanyika katika makundi ya Hamas na Fatah. Kutokana na hali hiyo, kiongozi atakayeendeleza makubaliano ya amani kwa niaba ya wananchi wa Palestina amekuwa haba. ," alisema.
Je, mfumo wa nchi mbili hauwezekani sasa?
Wataalam kama Profesa Mir Lithwak wanaamini kuwa bado kuna nafasi ya maridhiano kati ya pande hizo mbili. Lakini je Israel iko tayari? Swali linatokea.Profesa Litvak pia anaamini kuwa Israel haiko tayari kufanya hivyo.
"Ninakosoa mtazamo wa serikali ya Israel katika suala hili. Kwa sababu waliacha tatizo lilivyo bila ya kutafuta suluhu. Kama Ukingo wa Magharibi. Wanataka Mamlaka ya Palestina iwe hapa na kuwa na udhibiti wao juu yake. wanataka kuwa na mamlaka dhaifu ambayo hayana uwezo wa kufanya kazi kwa uhuru,'' Lithwak alisema.
Litvak anaamini kwamba ni makosa kwa Israeli kutaka kudumisha udhibiti wake juu ya kila kitu, na kwamba suluhisho linawezekana tu wakati Israeli inapotoka. Anasema makoloni ya Kiyahudi ndio kikwazo kikubwa katika kuundwa Palestina.
"Israel lazima iondoe makaazi yake yote huko Gaza. Udhibiti juu yake pia unapaswa kuachwa. Vile vile vinapaswa kutokea katika Ukingo wa Magharibi. Hata kama ni vigumu kidogo, hali hiyo hiyo inapaswa kutokea," alisema.
Pia, kuna uwezekano wa kufikia mwafaka kuhusu suala la Jerusalem iwapo pande zote mbili zitalegeza msimamo wao.
Lakini, katika hali ya sasa ya vita, swali kubwa ni nani ataondoa mkwamo wa karne nyingi kati ya Israel na Palestina.
Je, Marekani itachukua hatua?
Marekani inahitaji kuchukua hatua katika hali kama hizi. Mtafiti wa Marekani Shaheen Berenji alisema iwapo Marekani itajitokeza kutatua mzozo huu na jumuiya ya kimataifa kukusanya msaada, tatizo hilo litatatuliwa."Ni ukweli wa kihistoria kwamba kila wakati Marekani ilitaka kufanya jambo katika Mashariki ya Kati. Makubaliano ya amani ya Misri na Israeli, makubaliano na Jordan, na Makubaliano ya hivi karibuni ya Abraham ni uthibitisho wa hilo. Shaheen alitoa maoni kwamba Marekani ina jukumu katika haya yote.
Je, kweli Marekani ina nia ya kuanzisha amani Mashariki ya Kati? Hilo ndilo swali hapa.
Shaheen alijibu hili, "Baada ya mashambulizi ya 9/11, Marekani ilizingatia zaidi ugaidi kuliko utekelezaji wa Makubaliano ya Oslo.
Baada ya mzozo huo na Iran, Urusi na China. Lakini sasa, Marekani inahitaji kurejesha mpango wake katika Mashariki ya Kati. Vinginevyo kila mtu atateseka kwa sababu ya mapigano haya. Ikiachwa hivi, kuna uwezekano kuwa tatizo kubwa zaidi baada ya muda," alisema.
Kwa kuyatazama haya yote, Marekani inaonekana kuwa ni miale ya matumaini katika kuanzisha amani kati ya Palestina na Israel. Inaonekana kwamba matumaini mapya yamezuka ikiwa Marekani itachukua hatua katika kuendeleza mchakato wa amani.
Hata hivyo hakuna anayezungumzia amani kufuatia vita kati ya Palestina na Israel baada ya shambulizi dhidi ya Israel. Si Marekani wala Israel wala Hamas wanaojali hilo.
chanzo. Sababu nne kwanini Palestina haijakuwa nchi huru - BBC News Swahili
