Lafudhi

[Mphamvu]

Ebo! Kwahiyo mnapiga stori kwenye thread ya mwenzenu?

Kinakuuma nini bibie? Kutiwa atiwe mwenzio, kiuno ukatike wewe... Inahuu?

 

[Chanaiti]

Kinakuuma nini bibie? Kutiwa atiwe mwenzio, kiuno ukatike wewe... Inahuu?

Afaanalek! Ashakum kwikwikwi

 

[sajumo]

mshaharibu

 

[sajumo]

Lafudhi ni matamshi ya msemaji wa lugha fulani ambayo yanatokana na athari za kimazingira. Mazingira hayo yanaweza kuwa eneo atokalo mtu, mahali alikosomea, kiwango chake cha elimu, tabaka lake la kijamii na kadhalika.

Kwa hiyo hapa chanzo kikubwa cha lafudhi ni mazingira alimo huyo mtumiaji lugha, mazingira hayo ni kama yalivyotajwa hapo juu. Lugha mama pia inaweza kuwa chanzo cha lafudhi tofautitofauti, kwa mfano katika kiswahili, hawa watu wakizungumza wazungumzaji wa kiswahili watajua wanatoka mkoa gani au ni kabila gani:

1. Usiniretee maswara ya ubaguzi wa kikabira hapa
2. Amemupiga mutoto ya watu juu amemuibia mfaranga makumi mawili
3. Ukikaa nchale, ukichimama nchale
4. Wewe unakamuaga mang’ombe tu moja kwa moja
5. Mbona unakuwa kinganganizi, nilishakwambia sikupendi lakini wewe bado unaningangania tu!

nakubaliana nawe tukisema chanzo ni lugha mama tunawazungumziaje wamarekani au hzo lugha mama zenyewe zina lafudh hiz lafudh zimetokana na nini hapo pamoja xna

 

[sajumo]

ila ikumbukwe lafudhi ya mahali inabadilika taratibu mno kutokana na maingiliano na maendeleo ya elimu

 

[Kalunde James]

mie naona lafudhi inatokana na mazoea yanayorithishwa toka kizazi hadi kizazi, hii inatokana na hali ya jamii ilivyo mfano wamarekani lugha yao ni ya mkato mkato haraka na jazba iliyojificha.
ingawa ni kiingereza kile kile jamaika pia wanakaribiana nao ingawa jamaika wamezidi ilitokana na kutokuelewana ambapo watu mara nying waliongea kwa kubishana na kurushiana maneno. tukiangalia watu wa mwambao walipata lugha laini kwa vle hawakuwa wafanya kaz ngumu pia waliishi maisha mazur kukaza kwa herufi imepatikana maeneo ya kaskazini kujionesha kuwa wao ni mashujaa hata kupitia sauti angalia hata wazulu wakiongea urithi wa hz lafudhi toka kizazi hadi kizaz umetufikisha hapa leo na ndio maana unakuta kuna watu wana lugha laini za kukaza za mkato na za kutirika na nyingne charehani watu wa vijiji kama bungu na maeneo kuizunguka rufiji na baadhi ya watu wa badgamoyo kifupi vijiji vya jirani na dar kupita coment nahs utafikiri beyound the ordinary.
nahs lugha mama sio 7bu ya kuzuka kwa lafudhi

Lugha mama ndio chanzo! Lugha moja hadi nyingne hutofautiana sana hasa kupitia sayansi ya lugha (Isimu)..utofaut huo unaweza kuupata katika
1.Idadi ya sauti za irabu
2.Idad ya saut za konsonant..
Hvyo hata ktka matamsh utofaut utakuwepo tu... kwa hapa TZ..katika lugha za makabila yetu mara nyngi lugha yenye matamsh lain huwa na irabu (schwa sound) siijui kswahl tunaiitaje...saut hii ambayo iko katka mfumo wa irab lakn utamkaj wake kifup twawezasema ni mjumuisho wa irabu kuu tano (a,e,i,o,u) na pale itakapotumika kwenye konsonant hutaweza kuickia kama ni a,e,i,o au u. Mfano makabila ya Mikoa ya Arusha+Manyara!

 

[Kalunde James]

Kitaaluma tungesema hivi:

Lafudhi ni matamshi ya msemaji wa lugha fulani ambayo yanatokana na athari za kimazingira. Mazingira hayo yanaweza kuwa eneo atokalo mtu, mahali alikosomea, kiwango chake cha elimu, tabaka lake la kijamii na kadhalika.

Kwa hiyo hapa chanzo kikubwa cha lafudhi ni mazingira alimo huyo mtumiaji lugha, mazingira hayo ni kama yalivyotajwa hapo juu. Lugha mama pia inaweza kuwa chanzo cha lafudhi tofautitofauti, kwa mfano katika kiswahili, hawa watu wakizungumza wazungumzaji wa kiswahili watajua wanatoka mkoa gani au ni kabila gani:

1. Usiniretee maswara ya ubaguzi wa kikabira hapa
2. Amemupiga mutoto ya watu juu amemuibia mfaranga makumi mawili
3. Ukikaa nchale, ukichimama nchale
4. Wewe unakamuaga mang’ombe tu moja kwa moja
5. Mbona unakuwa kinganganizi, nilishakwambia sikupendi lakini wewe bado unaningangania tu!

Lafudhi sio kitu kibaya, lakini pia huweza kubadilika kwa kutambua au bila kutambua (hii inaweza kutokea hadi umri wa miaka ishirini na). Lakini chanzo kikubwa cha lafudhi ni mzaingira alimo huyo mzungumzaji.

katka mazngira ya elimu ni kiwango kiduchu sana mkuu..maana tuna watu wengi sana na degree zao kibao lakin akiongea utajua tu anakotoka!!

 

[sajumo]

nakubaliana na usemi kuwa lugha mama ni chanzo ila cjakubaliana nao moja kwa moja tuangalie kuna wabantu ambao lugha zao ni za kawaida si za kukaza na kuna wanaokaza herufi ikiwa wabantu asili yetu moja kwanini tumetofautiana hapa ndo utagundua kuwa mazngira elimu na maingiliano na dunia ya nje. yalianza kuleta mabadiliko ya taratibu kwa watu baada ya miaka mingi na kujikuta lafudhi zao zinakuwa tofauti kabisa. mpaka sasa hizo lafudh za lugha mama zimeendelea kuathiri matamshi yao katika kiswahili chao

 

[sajumo]

Lugha mama ndio chanzo! Lugha moja hadi nyingne hutofautiana sana hasa kupitia sayansi ya lugha (Isimu)..utofaut huo unaweza kuupata katika
1.Idadi ya sauti za irabu
2.Idad ya saut za konsonant..
Hvyo hata ktka matamsh utofaut utakuwepo tu... kwa hapa TZ..katika lugha za makabila yetu mara nyngi lugha yenye matamsh lain huwa na irabu (schwa sound) siijui kswahl tunaiitaje...saut hii ambayo iko katka mfumo wa irab lakn utamkaj wake kifup twawezasema ni mjumuisho wa irabu kuu tano (a,e,i,o,u) na pale itakapotumika kwenye konsonant hutaweza kuickia kama ni a,e,i,o au u. Mfano makabila ya Mikoa ya Arusha+Manyara!

nakubaliana nawe ila kule wale black american tunajua wametokea africa je kuna muafrica anayezungumza kama mmarekani katika kujifunza kwake kiingereza kwa mara yakwanza jibu ni hapana.
mazingira yamewafanya wazungumze vle maingliano pia yamewafanya hata wazungu wazungumze kama wao,

 

[Kalunde James]

nakubaliana nawe ila kule wale black american tunajua wametokea africa je kuna muafrica anayezungumza kama mmarekani katika kujifunza kwake kiingereza kwa mara yakwanza jibu ni hapana.
mazingira yamewafanya wazungumze vle maingliano pia yamewafanya hata wazungu wazungumze kama wao,

Kwa wale black Amercn ambao wamekulia huko (wakiwa wadogo) ni kawaida sana maana mtoto anauwezo wa kujfunza/kuiga lugha yyte atleast chin ya miaka 6 hv...maana viungo vya utamkaji huwa bado vchanga (havjakomaa/ni lain) ni rahc kushka matamsh yyte kwa urahc na ufasaha tofaut na mimi au wewe!!!

 

[Kalunde James]

Viungo hvyo ni pa1 na
1.midomo(wa juu na wa chin)
2.Ufiz
3. Koromeo
4. Mapaf na vingne huku vikiongozwa na
5. Ulimi
Viungo hv huwa bdo lain sana kipnd cha utoto ni ndo maana mtoto hushka lugha inayomzunguka kwa urahc katka mazingira yake!!

 

[Bisansaba]

katka mazngira ya elimu ni kiwango kiduchu sana mkuu..maana tuna watu wengi sana na degree zao kibao lakin akiongea utajua tu anakotoka!!

Nakubaliana na wewe mkuu

 

[Bisansaba]

Nimeipenda no. 2 ambayo ni ya Kongo Mashariki...

Hahahaa...wewe ulishafika kwa fasi ya Goma?

 

[Bisansaba]

Ebo! Kwahiyo mnapiga stori kwenye thread ya mwenzenu?

Sredi ilikuwa imelala hii, hizi stori ndo zimeiamsha.

 

[Bisansaba]

nakubaliana nawe tukisema chanzo ni lugha mama tunawazungumziaje wamarekani au hzo lugha mama zenyewe zina lafudh hiz lafudh zimetokana na nini hapo pamoja xna

Kwa wamarekani ni suala jingine, hao tunaweza kusema eneo la kijiografia ndo limechangia (eneo la kijiografia pia ni moja ya sababu za kiisimu katika kutofautiana kwa lafudhi) na ndo maana kiingereza cha Marekani, Uingereza na Australia ni tofauti inagawaje wote lugha yao ya kwanza ni kiingereza, hii inathibitisha eneo la kijiografia kuchangia katika tofauti ya lafudhi.

 

[Analogia Malenga]

hii hutokana na lugha mama ama lahaja ya mtu anayozungumza. sio kwenye kiswahili pekee, mfano : wataliano wa Napoli hawatamki sawa na wataliano wa Milan
Tanzania ni moja ila haina kabila moja ...kumbuka hilo
Kiswahili ni lugha moja ila ndani yake kuna lahaja nyingi sana, na kila lahaja ina namna yake ya kutamka. mfano watu wa tanga na mombasa wanafanana kiasi kimatamshi. Dar na Unguja pia hufana kiasi fulani.(kwa kuwa Dar ni mji kubwa na kuna watu wa makabila mengi ,kwa hiyo pana mchanganyiko wa lafdhi)

lafudhi hutokana na lugha mama..... kumbuka kiswahili siyo lugha mama kwa kila mtu. mfano. mchaga aliyezaliwa na kukulia Dar, hawezi kuwa na lafudhi sawa na wa kiboro... kibororoni kweli! kwa sababu lugha mama haijamuathiri. kumbuk lugha zinatofautiana. mfano wamakonde hawana 's', wanyaki hawana 'v' nk

 

[Bisansaba]

nakubaliana na usemi kuwa lugha mama ni chanzo ila cjakubaliana nao moja kwa moja tuangalie kuna wabantu ambao lugha zao ni za kawaida si za kukaza na kuna wanaokaza herufi ikiwa wabantu asili yetu moja kwanini tumetofautiana hapa ndo utagundua kuwa mazngira elimu na maingiliano na dunia ya nje. yalianza kuleta mabadiliko ya taratibu kwa watu baada ya miaka mingi na kujikuta lafudhi zao zinakuwa tofauti kabisa. mpaka sasa hizo lafudh za lugha mama zimeendelea kuathiri matamshi yao katika kiswahili chao

Lugha mama ina mchango mkubwa sana katika kuathiri lafudhi ya mzungumzaji, Mazingira, maingiliano, sawa kabisa ila hii inajikita zaidi katika lahaja, unachojaribu kukizungumzia hapa mkuu naona ni lahaja na wala sio lafudhi.

 

[sajumo]

Lugha mama ina mchango mkubwa sana katika kuathiri lafudhi ya mzungumzaji, Mazingira, maingiliano, sawa kabisa ila hii inajikita zaidi katika lahaja, unachojaribu kukizungumzia hapa mkuu naona ni lahaja na wala sio lafudhi.

lahaja nafaham ni lugha kamili yenye msamiati wake na lafudh just ni jinsi mtu anavyotamka maneno. lafudhi ndani ya kiswahili sanifu inaathiriwa zaidi na lugha mama ila je chanzo cha lafudhi ndani ya hzo lugha mama ni nini hapa ukiangalia kwa umakini utaona ni kama lahaja zilivyozuka ndo vile lafudhi zilizuka

 

[Mphamvu]

Hahahaa...wewe ulishafika kwa fasi ya Goma?

Sijawahi kufika, ila nasikia kupitia Redio Ngoma Afrika na hawa wanaoishi huku kwetu...

 

[Mphamvu]

Kwa wamarekani ni suala jingine, hao tunaweza kusema eneo la kijiografia ndo limechangia (eneo la kijiografia pia ni moja ya sababu za kiisimu katika kutofautiana kwa lafudhi) na ndo maana kiingereza cha Marekani, Uingereza na Australia ni tofauti inagawaje wote lugha yao ya kwanza ni kiingereza, hii inathibitisha eneo la kijiografia kuchangia katika tofauti ya lafudhi.

Hapo kwenye nyekundu ni 'isimujamii'... Vipi tena mzee?