Matumizi ya Teknolojia ya 'Deepfake' katika kutengeneza video zenye Taarifa Potofu

[JamiiCheck]

Deepfake ni aina ya ubunifu wa kidigitali unaotumia teknolojia ya Akili Bandia (AI) kubadilisha au kuunda picha, sauti na video ambazo huonekana kama ni za kweli, lakini zimeundwa kwa njia bandia. Jina "deepfake" linatokana na maneno mawili: "Deep learning" (kujifunza kwa kina), ambayo ni aina ya teknolojia ya AI inayotumika kufanya mabadiliko haya, na "Fake" (bandia).

Teknolojia hii hutumia seti kubwa ya data kuunda maudhui mapya yayofanana sana na yale yanayopatikana kwenye data za awali. Hii inaweza kumaanisha kubadilisha sura za watu kwenye video, kuingiza watu kwenye matukio ambayo hawakuhudhuria, au hata kuunda mazungumzo ya video na sauti za watu ambao hawajasema mambo hayo.

Deepfake imeleta wasiwasi mkubwa kuhusu matumizi yake mabaya, ikiwa ni pamoja na kudanganya umma, kuharibu sifa za watu, kusambaza habari potofu, au kusababisha matatizo mengine ya kimaadili na kisheria na kutishia usalama wa kimtandao. Kwa hiyo, kuna jitihada za kuendeleza njia bora za kutambua na kuzuia matumizi mabaya ya teknolojia hii.

Matokeo ya deepfake yanaweza kuwa na athari kubwa kwa jamii, kama kuharibu sifa za watu, Kwa hiyo, kuna haja ya kuweka jitihada za kudhibiti na kutambua matumizi mabaya ya teknolojia hii.

Video ya kutengenezwa inayomhusisha Rais wa Zambia, Hakainde Hichilema akitangaza kutogombea muhula wa pili uchaguzi Mkuu mwaka 2026 (Chanzo: JamiiCheck)​

Kutambua video za aina hii inaweza kuwa changamoto kwa kuwa teknolojia ya kuzitengeneza inaendelea kuwa kubwa zaidi. Hata hivyo, kuna baadhi njia zinazoweza kusaidia kutambua au kuwa na shaka kuhusu video ya deepfake:

1. Angalia Kwa Karibu: Angalia kwa makini video, hasa sehemu za uso na mdomo. Deepfake mara nyingi inaweza kutoa maelezo madogo au yasiyo ya kawaida kwenye uso wa mtu.

Chunguza uhalisia wa mijongeo ya macho, midomo, na ngozi. Deepfake inaweza kutoa matokeo yasiyo ya kawaida kama binadamu wa kawaida anavyopaswa kuwa.

Chunguza vidole vya mikono. Vinaweza kuwepo kwa idadi isiyo ya kawaida, mfano vidole 4 badala ya 5

Angalia tarehe na muda wa video. Deepfakes zinaweza kutengenezwa kutoka kwa picha na video za zamani

2. Sikiliza Sauti: Wakati mwingine deepfake hushindwa kulinganisha sauti na mdomo wa mtu. Ikiwa sauti inaonekana kuwa isiyolingana na mdomo au mienendo ya midomo, inaweza kuwa ishara ya kuonesha uwezekano video hiyo uwa bandia.

3. Tafuta Hitilafu za Kiufundi: Deepfake inaweza kuwa na hitilafu za kiufundi kama vile mipaka ya uso isiyolingana vizuri, athari za mwanga zisizo sawa, au mabadiliko ya ghafla ya rangi.

Angalia pia kwa hitilafu kwenye maeneo mengine ya video, kama vile nyuma au vitu vingine vinavyoonekana.

4. Tumia zana za Kupima Ubora: Kuna zana na huduma mkondoni (Online) ambazo zinaweza kusaidia kutambua deepfake. Baadhi ya zana hizi zinaweza kulinganisha video na vyanzo vya picha halisi au kutambua mabadiliko ya dijiti yasiyofaa.

Mfano wa zana (Software) hizo ni Sensity, Deepsafety na Deepware.

5. Tafuta Madokezo ya Uongo: Ikiwa kuna tovuti au vyanzo vya habari vinavyotoa video, hakikisha kuangalia uaminifu wa vyanzo hivyo. Deepfake mara nyingine hupandikizwa kwenye tovuti za uwongo au zisizoaminika kama sehemu ya kampeni za udanganyifu.

6. Rejea Kwa Vyanzo Vikuu na Vibali: Ikiwa unashuku ukweli wa video fulani, rejea kwa vyanzo vya kuaminika au vibali vya moja kwa moja kutoka kwa watu wanaohusika. Vyombo vya habari vinavyojulikana na vyanzo vya habari vinavyoaminika vinaweza kutoa uhakika.

7. Fanya Utafiti wa Ziada: Fanya utafiti wa ziada kuhusu video na habari inayotolewa. Angalia historia ya mtandao, vyanzo vya habari, na ripoti za vyombo vya habari vingine kuthibitisha ukweli wa video.

Ni muhimu kutambua kuwa teknolojia ya deepfake inaweza kuwa ngumu kutambua na inaendelea kuboreshwa. Kwa hiyo, njia mojawapo ya kukabiliana na hili ni kuwa na ufahamu na kuchukua tahadhari wakati wa kushughulika na video na habari mtandaoni.

Ingawa hakuna njia kamili ya kutambua deepfake, kuchanganya njia hizi na kutumia busara inaweza kusaidia kupunguza hatari ya kuamini habari potofu zinazosambazwa kupitia video deepfake.

Teknolojia inayotumika kutengeneza deepfakes inaendelea kukua, wataalamu wa usalama wa mtandao na wanasayansi wa data wanafanya kazi kujenga njia mpya za kutambua video hizo. Kumbuka kwamba njia zote hizi zinaweza kuwa na ufanisi tofauti na hakuna njia moja inayofaa kwa kila hali. Ni muhimu kuwa macho na kuchukua tahadhari wakati wa kushughulika na habari au video ambazo zinaweza kuonekana kuwa za shaka.

Kutambua video 'deepfake' inaweza kuwa changamoto kwa sababu teknolojia inavyoendelea, zinaweza kuwa ngumu kutofautishwa na video za kweli. Hata hivyo, kuna njia kadhaa ambazo zinaweza kutumiwa kujaribu kutambua video deepfake:

Kumbuka kwamba teknolojia ya deepfake inaweza kuboreshwa na kubadilika haraka, na mbinu za kutambua zinaweza kuwa na changamoto. Ni muhimu kuwa macho na kutumia njia mbalimbali za kuthibitisha ukweli wa video ikiwa kuna shaka.

Zaidi, tembelea Jukwaa la JamiiCheck kwa kubofya HAPA.

 

[James Dioniz]

Kadri siku zinavyo songa ndivyo technology inavyozidi kufanya maajabu.

 

[Wild Flower]

Karne ya 21 imekuwa na mabadiliko makubwa kutokana na maendeleo ya teknolojia na uvumbuzi. Hata hivyo, mojawapo ya changamoto kubwa inayokabili jamii ni matumizi mabaya ya teknolojia, kama ilivyojitokeza katika suala la deepfakes

Deepfake ni aina ya ubunifu wa Kidigitali unaotumia Teknolojia ya Akili Bandia (AI) kubadilisha au kuunda picha, sauti na video ambazo zinaonekana kama ni za kweli, lakini ukweli ni kwamba zimeundwa kwa njia bandia. Jina "Deepfake" linatokana na maneno mawili: "Deep learning" (kujifunza kwa kina), ambayo ni aina ya teknolojia ya AI inayotumika kufanya mabadiliko haya na "Fake" (bandia)

Uwezo wa deepfake kubadilisha sura za watu kwenye video, kuingiza watu kwenye matukio ambayo hawakuwepo, au hata kutengeneza mazungumzo ya video na sauti za watu ambao hawajasema ni tishio kubwa kwa usalama na uaminifu wa habari na maudhui kwa ujumla.

Uingizaji wa sura bandia kwenye video (Chanzo: Google)​

Kugundua video iliyotengenezwa kwa kutumia deepfake inaweza kuwa changamoto. Hata hivyo, kuna njia za kuchunguza, kama vile kugundua jinsi macho yanavyopepesa, kutofautisha rangi ya ngozi isivyo kawaida na kuangalia jinsi midomo inavyolingana au kutokulingana na kile kinachosemwa

Ni muhimu kwa jamii kuelewa hatari za matumizi mabaya ya deepfakes na kuwa na ufahamu wa jinsi ya kuchambua na kuthibitisha habari wanazopokea.

 

[Dr Dre]

Teknolojia ipo kasi sana.