Utawala bora na uwajibikaji ni vipengele muhimu kwenye utendaji thabiti wa sekta yoyote pamoja na sekta ya elimu. Utawala bora unahusu taratibu na miundo inayotumika katika kufanya maamuzi na utelekezaji kwa uwazi, ushirikiano na uwajibikaji vilevile uwajibikaji unahusu majukumu ya wahusika au taasisi kuwajibika kwa vitendo na maamuzi. Kama nchi nyingine , Tanzania inahakikisha uongozi bora na uwajibikaji katika sekta ya elimu kwakuwa ni muhimu kukuza ubora , usawa na uendelevu wa elimu. Elimu bora ni muhimu na uwezo wa wananchi kujifunza unachangia katika maendeleo ya nchi katika karne ya ishirini na moja. Elimu inatakiwa kuwa thabiti na yenye uwezo, hivyo utawala bora na uwajibikaji ni sifa zinazotakiwa kuwa kwenye elimu. Andiko hili linania ya kuchunguza mikakati na mbinu mbalimbali ambazo zinaweza kutumika kuchochea hizi sifa katika sekta ya elimu.
Ushiriki wa wadau wa elimu unahitajika kuhakikisha uthabiti katika kufanya maamuzi ya maendeleo. Ushiriki thabiti wa wadau unahitaji mawasiliano wazi. Wadau wanaweza kufanya maamuzi kwa kutumia taarifa za uhakika ilikuja na mipango mikakati kutambua sehemu ambazo zinahitaji mabadiliko. Kwa kutumia teknolojia kukusanya data za wakati halisi na kusimamia mahitaji na usambazaji wa watu wenye elimu na ustadi kwa kutumia mifumo ya mipango iliyounganishwa na sekta husika. Wadau ni walengwa kwenye sekta ya elimu ambao ni wanafunzi, wazazi, wasimamizi, watekelezaji wa sera, wanachama wa jamii za kiraia na wanajamii.
Kuimarisha uwazi na usambazaji wa taarifa kwenye sekta ya elimu ni muhimu kwa ajili ya kuimarisha maamuzi na ushirikiano baina ya wadau. Mipango mikakati ya data wazi yanaweza kufanya taarifa muhimu kuwa bure kwa jamii katika mifumo rahisi kusoma, kwa kufanya hivyo wadau wanaweza pitia taarifa kwa urahisi na kugundua sehemu zinazohitaji uimarishaji. Milango ya taarifa iliyogawanywa inaweza kuanzishwa kukusanya,kutunza na kubadilisha mara kwa mara taarifa muhimu. Hii milango inatakiwa kuwa na miongozo wazi namna gani hizi taarifa zinaweza tafsiriwa na kutumika kwa uhakika. Sasisho za moja kwa moja zinaweza patikana kwa kuwa na mifumo ya kukusanya taarifa ambazo hupata taarifa za moja kwa moja kupitia mifumo ya taarifa ya hewani, programu za simu au kwa ujumbe mfupi wa taarifa. Taarifa zinaweza kutawanywa kupitia njia mbalimbali kama tovuti, majukwaa ya mitando ya kijamii, barua pepe au vyombo vya Habari vya jadi. Kwa kurahisisha upatikanaji na usambazaji wa taarifa za elimu, wadau wanaweza kufanya maamuzi, kufuatilia maendeleo na kuwajibisha mamlaka husika kuhusu matendo yao.
Kuboresha mifumo ya usimamizi , uchunguzi na tathmini kwa ajili ja sekta ya elimu kuifanya kuwa bora na imara. Mifumo ya usimamizi wa fedha ni ya muhimu kwakuwa inatumika kuendesha mifumo mingine ya usimamizi, hivyo basi inahitajika kurekebishwa kufikia ubora unaohitajika. Katika hili kunatakiwa kuwa na uwazi katika usimamizi wa fedha, michakato imara ya bajeti, kutoa taarifa kwa wakati, mafunzo kuhusu usimamizi wa fedha kwa walengwa na kutumia teknolojia kufunga njia zisizostahili kwenye matumizi ya fedha na kutunga bajeti bora. Mifumo ya usimamizi na tathmini inanafasi maalumu kwenye kufuatilia uwezo na uimara wa sera na program za elimu. Hii mifumo itatumika kukusanya , kuchambua na kutafsiri data ilikutoa maamuzi muhimu kuwezesha utekelezaji wa programu na kuhakikisha uwajibikaji katika sekta ya elimu. Kwa kuimarisha hii mifumo sekta ya elimu inaweza kuwa na uwezo, uimara na uwajibikaji.
Kuimarisha mifumo ya sera kwenye sekta ya elimu ni kitu cha msingi. Sera kwenye sekta za elimu zinatakiwa kuweka kipaumbele katika uwazi , usawa na ukaribishaji . Uwezo wa sera unatakiwa kulingana na malengo ya taifa ya maendeleo na kubadilika ilikukabiliana na mabadiliko ya hali. Maendeleo ya sera yanatakiwa kufuatwa na utekelezaji, usimamizi na tathmini. Mchakato huu unatakiwa kuwa na ushiriki wa wadau kwa kina,utengenezaji wa sera unaotegemea Ushahidi, ugawaji wa rasilimali , kugawana maarifa na usimamizi na tathmini. Kwa kufuata huu utendaji, sekta ya elimu itahamasisha uwajibikaji na utawala bora kwa kuzalisha sera zenye uwezo wa kutunga mitaala bora, sheria za maadili na kupinga ufisadi zenye nia ya kuimarisha usimamizi wa mifumo ya elimu. Na pia kuzalisha idadi sahihi ya wahitimu wawajibikaji wanaohitajika katika sekta tofauti kwa maendeleo ya taifa.
Mafunzo na ukuzaji wa kitaaluma kwa walimu ni kitu cha msingi . Mafunzo yanaweza kufanyika kupitia mashauriano, mikutano , kozi za mitandaoni, kuongozwa na mafunzo ya kujiongeza. Mifumo ya usimamizi na utendaji inaweza kutumika kufuatilia michango ya walimu katika maendeleo ya kitaaluma na tabia ya wanafunzi wao. Walimu wanatakiwa kuwa na muda elekezi kwa ajili ya kujikuza kitaaluma kila mwaka ,masaa watakayotumia na vigezo vingine kutumika kuwaweka katika Nyanja tofauti na kupewa zawadi za ziada, kufanya hivi kutawapa motisha katika majukumu yao na pia kujiendeleza kitaaluma. Maendeleo ya kitaaluma ya walimu yanatakiwa kupitiwa kila mwaka ilikuwachagulia njia maalumu kwenye taaluma kama vile walimu wakuu, watafiti na watengeneza taaluma na walimu. Baada ya kuchaguliwa watafundishwa na wazoefu kutoka kwenye hizo nafasi. Kuwekeza katika kufundisha na kuwaendeleza kitaaluma walimu unalingana na malengo ya maendeleo ya kitaifa kama vile kufunga pengo la mafanikio, kukuza ubunifu na kuimarisha matokeo ya wanafunzi . Vilevile inatengeneza jamii ya kujifunza kitaaluma ambayo hupelekea uongozi bora na uwajibikaji.
Kwaku hitimisha , kuchochea utawala bora na uwajibikaji kwenye sekta ya elimu ni muhimu kuhamasisha usawa katika elimu na Maendeleo endelevu. Kwa kuimarisha mifumo ya sera, uwazi, ushiriki wa wadau, mifumo ya usimamizi na tathmini na ugawaji wa rasilimali. Kwa kuongezea, ni muhimu kuimarisha mifumo ya kisheria ili kutoa misingi bora kwa kuhakikisha matumizi bora ya rasilimali, usawa na maamuzi bora yanayohusu elimu ili kuiboresha. Pia kutoa elimu ya awali kwa Watoto ambayo huleta maendeleo kamili kwenye makuzi na kupelekea maendeleo kiakili,kijamii, kihisia na kimwili,kupunguza tofauti kwa kutoa fursa ya elimu bora ya utotoni na ina athari Chanya ya muda mrefu ambayo hupelekea kuzalisha wa wajibikaji katika jamii. Hii mikakati ikitekelezwa kwa ufanisi itachangia kwenye uboreshaji, mabadiliko na maendeleo kwenye sekta ya elimu Tanzania.
Ushiriki wa wadau wa elimu unahitajika kuhakikisha uthabiti katika kufanya maamuzi ya maendeleo. Ushiriki thabiti wa wadau unahitaji mawasiliano wazi. Wadau wanaweza kufanya maamuzi kwa kutumia taarifa za uhakika ilikuja na mipango mikakati kutambua sehemu ambazo zinahitaji mabadiliko. Kwa kutumia teknolojia kukusanya data za wakati halisi na kusimamia mahitaji na usambazaji wa watu wenye elimu na ustadi kwa kutumia mifumo ya mipango iliyounganishwa na sekta husika. Wadau ni walengwa kwenye sekta ya elimu ambao ni wanafunzi, wazazi, wasimamizi, watekelezaji wa sera, wanachama wa jamii za kiraia na wanajamii.
Kuimarisha uwazi na usambazaji wa taarifa kwenye sekta ya elimu ni muhimu kwa ajili ya kuimarisha maamuzi na ushirikiano baina ya wadau. Mipango mikakati ya data wazi yanaweza kufanya taarifa muhimu kuwa bure kwa jamii katika mifumo rahisi kusoma, kwa kufanya hivyo wadau wanaweza pitia taarifa kwa urahisi na kugundua sehemu zinazohitaji uimarishaji. Milango ya taarifa iliyogawanywa inaweza kuanzishwa kukusanya,kutunza na kubadilisha mara kwa mara taarifa muhimu. Hii milango inatakiwa kuwa na miongozo wazi namna gani hizi taarifa zinaweza tafsiriwa na kutumika kwa uhakika. Sasisho za moja kwa moja zinaweza patikana kwa kuwa na mifumo ya kukusanya taarifa ambazo hupata taarifa za moja kwa moja kupitia mifumo ya taarifa ya hewani, programu za simu au kwa ujumbe mfupi wa taarifa. Taarifa zinaweza kutawanywa kupitia njia mbalimbali kama tovuti, majukwaa ya mitando ya kijamii, barua pepe au vyombo vya Habari vya jadi. Kwa kurahisisha upatikanaji na usambazaji wa taarifa za elimu, wadau wanaweza kufanya maamuzi, kufuatilia maendeleo na kuwajibisha mamlaka husika kuhusu matendo yao.
Kuboresha mifumo ya usimamizi , uchunguzi na tathmini kwa ajili ja sekta ya elimu kuifanya kuwa bora na imara. Mifumo ya usimamizi wa fedha ni ya muhimu kwakuwa inatumika kuendesha mifumo mingine ya usimamizi, hivyo basi inahitajika kurekebishwa kufikia ubora unaohitajika. Katika hili kunatakiwa kuwa na uwazi katika usimamizi wa fedha, michakato imara ya bajeti, kutoa taarifa kwa wakati, mafunzo kuhusu usimamizi wa fedha kwa walengwa na kutumia teknolojia kufunga njia zisizostahili kwenye matumizi ya fedha na kutunga bajeti bora. Mifumo ya usimamizi na tathmini inanafasi maalumu kwenye kufuatilia uwezo na uimara wa sera na program za elimu. Hii mifumo itatumika kukusanya , kuchambua na kutafsiri data ilikutoa maamuzi muhimu kuwezesha utekelezaji wa programu na kuhakikisha uwajibikaji katika sekta ya elimu. Kwa kuimarisha hii mifumo sekta ya elimu inaweza kuwa na uwezo, uimara na uwajibikaji.
Kuimarisha mifumo ya sera kwenye sekta ya elimu ni kitu cha msingi. Sera kwenye sekta za elimu zinatakiwa kuweka kipaumbele katika uwazi , usawa na ukaribishaji . Uwezo wa sera unatakiwa kulingana na malengo ya taifa ya maendeleo na kubadilika ilikukabiliana na mabadiliko ya hali. Maendeleo ya sera yanatakiwa kufuatwa na utekelezaji, usimamizi na tathmini. Mchakato huu unatakiwa kuwa na ushiriki wa wadau kwa kina,utengenezaji wa sera unaotegemea Ushahidi, ugawaji wa rasilimali , kugawana maarifa na usimamizi na tathmini. Kwa kufuata huu utendaji, sekta ya elimu itahamasisha uwajibikaji na utawala bora kwa kuzalisha sera zenye uwezo wa kutunga mitaala bora, sheria za maadili na kupinga ufisadi zenye nia ya kuimarisha usimamizi wa mifumo ya elimu. Na pia kuzalisha idadi sahihi ya wahitimu wawajibikaji wanaohitajika katika sekta tofauti kwa maendeleo ya taifa.
Mafunzo na ukuzaji wa kitaaluma kwa walimu ni kitu cha msingi . Mafunzo yanaweza kufanyika kupitia mashauriano, mikutano , kozi za mitandaoni, kuongozwa na mafunzo ya kujiongeza. Mifumo ya usimamizi na utendaji inaweza kutumika kufuatilia michango ya walimu katika maendeleo ya kitaaluma na tabia ya wanafunzi wao. Walimu wanatakiwa kuwa na muda elekezi kwa ajili ya kujikuza kitaaluma kila mwaka ,masaa watakayotumia na vigezo vingine kutumika kuwaweka katika Nyanja tofauti na kupewa zawadi za ziada, kufanya hivi kutawapa motisha katika majukumu yao na pia kujiendeleza kitaaluma. Maendeleo ya kitaaluma ya walimu yanatakiwa kupitiwa kila mwaka ilikuwachagulia njia maalumu kwenye taaluma kama vile walimu wakuu, watafiti na watengeneza taaluma na walimu. Baada ya kuchaguliwa watafundishwa na wazoefu kutoka kwenye hizo nafasi. Kuwekeza katika kufundisha na kuwaendeleza kitaaluma walimu unalingana na malengo ya maendeleo ya kitaifa kama vile kufunga pengo la mafanikio, kukuza ubunifu na kuimarisha matokeo ya wanafunzi . Vilevile inatengeneza jamii ya kujifunza kitaaluma ambayo hupelekea uongozi bora na uwajibikaji.
Kwaku hitimisha , kuchochea utawala bora na uwajibikaji kwenye sekta ya elimu ni muhimu kuhamasisha usawa katika elimu na Maendeleo endelevu. Kwa kuimarisha mifumo ya sera, uwazi, ushiriki wa wadau, mifumo ya usimamizi na tathmini na ugawaji wa rasilimali. Kwa kuongezea, ni muhimu kuimarisha mifumo ya kisheria ili kutoa misingi bora kwa kuhakikisha matumizi bora ya rasilimali, usawa na maamuzi bora yanayohusu elimu ili kuiboresha. Pia kutoa elimu ya awali kwa Watoto ambayo huleta maendeleo kamili kwenye makuzi na kupelekea maendeleo kiakili,kijamii, kihisia na kimwili,kupunguza tofauti kwa kutoa fursa ya elimu bora ya utotoni na ina athari Chanya ya muda mrefu ambayo hupelekea kuzalisha wa wajibikaji katika jamii. Hii mikakati ikitekelezwa kwa ufanisi itachangia kwenye uboreshaji, mabadiliko na maendeleo kwenye sekta ya elimu Tanzania.
