Wadau,
Hapo jana uliibuka mjadala ni kwanini Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Vipimo (Weight & Measures Agency) aliamua kusitisha matumizi ya Flow Meter na kuamua kuendelea kutumia mfumo wa Vijiti (Deep Sticks). Hapa ningeomba nifafanue vijiti vinatumikaje na meters zinatumikaje pia ili tujadili kwenye uzi ule wa jana tukijua hivi vitu ni vitu gani.
1. FLOW METERS
Hizi zinakua ni mita tuseme ufanyaji wake wa kazi ni kama zile za Petrol Stations.
1.1 Faida
Faida ya hizi meters ni kua ni rahisi tu kujua kiasi kilichopita kwenye mita maana ndicho kinachosomwa. Haihitaji kujua kabla ya kupitisha mafuta kulikua na balance ya kiasi gani. Kilichopita kwenye mita ndicho kinachosomwa na mita. Tuseme kama kama Mteja alikua na salio la lita 10,000 na mita hii ikapitisha mafuta lita 20,000 basi ukiona zimefikia hizo 20,000 zilizopita ndio hizo hizo zitakazoonyeshwa.
1.2 Hasara
Hasara ya hizi mita ni rahisi kuzichezea. Hata wengi wetu hupenda kulalamika kua tunapunjwa na wenye vituo vya mafuta sababu tu tunadhani wamezichezea. Petrol Stations nyingi hua wanakataa wateja kwenda na vidumu. Sisi wateja hudhani kua sababu ya wao kukataa ni kua kwenye mita zao zinaweza kusoma zimepita lita 5 wakati ukweli kwenye dumu ziko labda lita 3 au 4 tu. Vivyo hivyo pale bandarini huu mchezo una uwezekano wa kutendeka. Kwamba wanaweza kuonyesha umepokea lita 20,000, nawe ukalipia lita hizo 20,000 kumbe ki ukweli zilizoingia ni lita labda 17,000 tu, kisha hizo 3,000 zikawa faida yao.
Iliwahi kusikika huko nyuma kua kuna lorry lilikamatwa bandarini likiwa na mafuta ya wizi, ni lorry lililokua likihusika na kufanya usafi pamoja na kukusanya au kunyonya maji yaliyotuama, lakini siku hiyo likanswa na mafuta. Kwa mfano huu ni hayo 3,000 yanakwenda kuuzwa hapo.
2. DEEP STICK/KIJITI
2.1 Inavyotengenezwa
Hizi hufanya kazi kwa ushirikiano wa Calibration Papers. Ni Kua kila Tank linalotumika kwenye uhifadhi wa Mafuta hupelekwa kwa WMA kulifanyia Calibrations. Kazi hii ya kulifanyia Calibration hufanyika kwa Kutumia Stick Ndefu iliyokaa kama Ruler. Stick huingizwa kwenye Tank kisha mafuta au Maji hujazwa kwenye Tank kwa Vipimo mbalimbali kuanzia kidogo hadi ujazo wa juu wa Tank. Tuseme labda wataanza kujaza lita 1,000 kwenye Tank kisha wataingiza stick na kupima hizo lita 1,000 zimefikiwa wapi kwenye Ruler/Stick. Kisha wataandika kwenye karatasi. Wataongeza zingine 1,000 na kua lita 2,000 na kusoma kwenye stick zimefikia wapi na kuandika kwenye karatsi pembeni. Hivyohivyo mpaka Tank litakapojaa kisha watatengeneza Calibration paper ambayo itaenda sambamba na hiyo Stick/Ruler/Kijiti kwa Tank hilo TU.
2.2 Inavyofanya Kazi
Tank hupimwa kwanza kiasi cha mafuta yaliyopo kwa kutumia hiyo Stick/Kijiti. Kisha baada ya Mafuta mapya kuingia kwenye Tank, hupimwa tena kuangalia mafuta yaliyopo. Tofauti hutafutwa kwa kuchukua vipimo vya mafuta yaliyopo kabla ya kuingia uvitoe kwenye mafuta yaliyopo baada ya mafuta kuingia, na hii yote hufanyika kwa kutumia Kijiti/Deep stick. Tuseme Tank linaweza kua lina mafuta lita 10,000 kabla halijapokea masuta mapya. Kisha baada ya Kupokea mafuta tuseme vipimo vinasoma lita 30,000. Kwa hiyo yaliyoingia ni lita 20,000
2.3 Faida
Faida ya Deeps Stick ni kua kama vipimo hivi vitatu (Stick, paper & Tank) vinakua "Calibrated" ipasavyo na watu wa WMA, basi uwezekano wa kutokoea kuzidisha au kupunjwa ni mdogo.
2.4 Hasara
Hasara zinaweza kua nyingi zaidi kuliko faida.
2.4.1 Too much Manual Works. Hii inahusisha upimaji wa tank kabla ya ku[pokea mafuta na baada ya kupokea ili kutafuta tofauti (yaliyoingia).
2.4.2 Deteriorating of Measures. Tank likititia/didimia kidogo au kupinda basi vipimo hupotea. Karatasi inaweza kufutika na hata hiyo Deep Stick inaweza kupinda au kufutika.
2.4.3 Unexpected Mismatching. Deeps Stick (kijiti) kinatakiwa iendane na Calibration Paper ileile na kwa Tank Lile lile, inaweza kutokea bahati mbaya kuchanganya kimoja katika hivi ikawa shida. Yaani kila Tank lina Stick yake na paper yake ambayo haitakiwi kuchanganyika au kubadilishwa na ingine.
2.4.4 Deliberately (Fraudulent) Mismatching. Uko uwezekano wa mtu kuiba mafuta kwa kufoji either Stick au ile paper
Na-declare interest kua nimewahi kufanya kwenye makampuni ya mafuta kwa zaidi ya Miaka Mitano hivyo nitakachoeleza hapa ni kwa kadri ya uzoefu wangu huo.
Hapo jana uliibuka mjadala ni kwanini Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Vipimo (Weight & Measures Agency) aliamua kusitisha matumizi ya Flow Meter na kuamua kuendelea kutumia mfumo wa Vijiti (Deep Sticks). Hapa ningeomba nifafanue vijiti vinatumikaje na meters zinatumikaje pia ili tujadili kwenye uzi ule wa jana tukijua hivi vitu ni vitu gani.
1. FLOW METERS
Hizi zinakua ni mita tuseme ufanyaji wake wa kazi ni kama zile za Petrol Stations.
1.1 Faida
Faida ya hizi meters ni kua ni rahisi tu kujua kiasi kilichopita kwenye mita maana ndicho kinachosomwa. Haihitaji kujua kabla ya kupitisha mafuta kulikua na balance ya kiasi gani. Kilichopita kwenye mita ndicho kinachosomwa na mita. Tuseme kama kama Mteja alikua na salio la lita 10,000 na mita hii ikapitisha mafuta lita 20,000 basi ukiona zimefikia hizo 20,000 zilizopita ndio hizo hizo zitakazoonyeshwa.
1.2 Hasara
Hasara ya hizi mita ni rahisi kuzichezea. Hata wengi wetu hupenda kulalamika kua tunapunjwa na wenye vituo vya mafuta sababu tu tunadhani wamezichezea. Petrol Stations nyingi hua wanakataa wateja kwenda na vidumu. Sisi wateja hudhani kua sababu ya wao kukataa ni kua kwenye mita zao zinaweza kusoma zimepita lita 5 wakati ukweli kwenye dumu ziko labda lita 3 au 4 tu. Vivyo hivyo pale bandarini huu mchezo una uwezekano wa kutendeka. Kwamba wanaweza kuonyesha umepokea lita 20,000, nawe ukalipia lita hizo 20,000 kumbe ki ukweli zilizoingia ni lita labda 17,000 tu, kisha hizo 3,000 zikawa faida yao.
Iliwahi kusikika huko nyuma kua kuna lorry lilikamatwa bandarini likiwa na mafuta ya wizi, ni lorry lililokua likihusika na kufanya usafi pamoja na kukusanya au kunyonya maji yaliyotuama, lakini siku hiyo likanswa na mafuta. Kwa mfano huu ni hayo 3,000 yanakwenda kuuzwa hapo.
2. DEEP STICK/KIJITI
2.1 Inavyotengenezwa
Hizi hufanya kazi kwa ushirikiano wa Calibration Papers. Ni Kua kila Tank linalotumika kwenye uhifadhi wa Mafuta hupelekwa kwa WMA kulifanyia Calibrations. Kazi hii ya kulifanyia Calibration hufanyika kwa Kutumia Stick Ndefu iliyokaa kama Ruler. Stick huingizwa kwenye Tank kisha mafuta au Maji hujazwa kwenye Tank kwa Vipimo mbalimbali kuanzia kidogo hadi ujazo wa juu wa Tank. Tuseme labda wataanza kujaza lita 1,000 kwenye Tank kisha wataingiza stick na kupima hizo lita 1,000 zimefikiwa wapi kwenye Ruler/Stick. Kisha wataandika kwenye karatasi. Wataongeza zingine 1,000 na kua lita 2,000 na kusoma kwenye stick zimefikia wapi na kuandika kwenye karatsi pembeni. Hivyohivyo mpaka Tank litakapojaa kisha watatengeneza Calibration paper ambayo itaenda sambamba na hiyo Stick/Ruler/Kijiti kwa Tank hilo TU.
2.2 Inavyofanya Kazi
Tank hupimwa kwanza kiasi cha mafuta yaliyopo kwa kutumia hiyo Stick/Kijiti. Kisha baada ya Mafuta mapya kuingia kwenye Tank, hupimwa tena kuangalia mafuta yaliyopo. Tofauti hutafutwa kwa kuchukua vipimo vya mafuta yaliyopo kabla ya kuingia uvitoe kwenye mafuta yaliyopo baada ya mafuta kuingia, na hii yote hufanyika kwa kutumia Kijiti/Deep stick. Tuseme Tank linaweza kua lina mafuta lita 10,000 kabla halijapokea masuta mapya. Kisha baada ya Kupokea mafuta tuseme vipimo vinasoma lita 30,000. Kwa hiyo yaliyoingia ni lita 20,000
2.3 Faida
Faida ya Deeps Stick ni kua kama vipimo hivi vitatu (Stick, paper & Tank) vinakua "Calibrated" ipasavyo na watu wa WMA, basi uwezekano wa kutokoea kuzidisha au kupunjwa ni mdogo.
2.4 Hasara
Hasara zinaweza kua nyingi zaidi kuliko faida.
2.4.1 Too much Manual Works. Hii inahusisha upimaji wa tank kabla ya ku[pokea mafuta na baada ya kupokea ili kutafuta tofauti (yaliyoingia).
2.4.2 Deteriorating of Measures. Tank likititia/didimia kidogo au kupinda basi vipimo hupotea. Karatasi inaweza kufutika na hata hiyo Deep Stick inaweza kupinda au kufutika.
2.4.3 Unexpected Mismatching. Deeps Stick (kijiti) kinatakiwa iendane na Calibration Paper ileile na kwa Tank Lile lile, inaweza kutokea bahati mbaya kuchanganya kimoja katika hivi ikawa shida. Yaani kila Tank lina Stick yake na paper yake ambayo haitakiwi kuchanganyika au kubadilishwa na ingine.
2.4.4 Deliberately (Fraudulent) Mismatching. Uko uwezekano wa mtu kuiba mafuta kwa kufoji either Stick au ile paper
Na-declare interest kua nimewahi kufanya kwenye makampuni ya mafuta kwa zaidi ya Miaka Mitano hivyo nitakachoeleza hapa ni kwa kadri ya uzoefu wangu huo.
