Aina ya damu

[Herbalist Dr MziziMkavu]

Aina ya damu

Aina ya damu (kikundi cha damu) inaamuliwa, kwa sehemu, na antijeni za aina ya damu ya ABO zilizo kwenye chembechembe nyekundu za damu.​

Aina ya damu (pia huitwa kikundi cha damu) ni uainishaji wa damu kwa kuzingatia kuwepo au kutokuwepo kwa dutu za antijeni za kurithiwa kwenye uso wa chembechembe nyekundu za damu (RBCs). Antijeni hizi zinaweza kuwa protini , kabohaidreti, glikoprotini, au glikolipidi, kutegemea na mfumo wa aina ya damu. Baadhi ya antijeni hizi pia zinapatikana kwenye uso wa aina zingine za seli za tishu​

mbalimbali. Baadhi ya hizi antijeni za juu za chembechembe nyekundu za damu zinazotoka kwenyealeli moja (au jeni zinazohusiana) , kwa pamoja huunda mfumo wa aina ya damu. Aina za damu hurithiwa na huwakilisha michango kutoka kwa wazazi wote wawili. Jumla ya mifumo 30 ya aina ya damu ya binadamu sasa inatambuliwa na Shirika la Kimataifa la Upaji wa Damu (ISBT).

Wanawake wengi wajawazito hubeba kijusi kilicho na aina ya damu tofauti na yao, na mama huweza kutengeneza kingamwili dhidi ya chembechembe nyekundu za damu za kijusi. Wakati mwingine kingamwili hizi za mama ni IgG, imunoglobulini ndogo, ambayo inaweza kuvuka kondo na kusababisha hemolosia ya chembechembe nyekundu za damu, ambayo kwa upande mwingine inaweza kusababisha ugonjwa wa hemolitiki wa mtoto mchanga, ugonjwa wa hesabu ya chini ya damu ya kijusi unaoweza kuwa hafifu au kali.

Mifumo ya aina ya damu

Aina ya damu kamili ni seti kamili ya dutu 30 kwenye uso wa chembechembe nyekundu za damu, na aina ya damu ya mtu ni mojawapo ya miungano iwezekanayo ya antijeni za aina ya damu. Katika aina hizo 30 za damu, zaidi ya antijeni 600 tofauti za aina ya damu

zimepatikana, lakini nyingi ya hizi ni nadra sana au kwa kiasi kikubwa hupatikana katika makabila fulani.
Karibu kila mara, mtu ana aina moja ya damu maisha yake yote, lakini mara chache sana aina ya damu ya mtu hubadilika kwa sababu ya kuongezeka au ukandamizaji wa antijeni katika maambukizi, donda ndugu, au ugonjwa kingamwilinafsi. Mfano wa jambo hili nadra ni kesi

ya Demi-Lee Brennan, raia wa Australia, ambaye aina yake ya damu ilibadilika baada ya kuatikwa ini. Sababu nyingine ya kawaida ya mabadiliko ya aina ya damu ni kuatikwauboho. Uatikwaji wa uboho hutekelezwa kwa lukemia na limfoma, miongoni mwa magonjwa mengine. Mtu akipokea uboho kutoka kwa mtu ambaye ana aina tofauti ya ABO (k.m., mgonjwa wa aina A anapokea uboho wa aina O), hatimaye damu ya mgonjwa itabadilika kuwa ya aina ya changizi.

Aina nyingine za damu uhusishwa na urithi wa magonjwa mengine; kwa mfano, antijeni ya Kell mara nyingine huhusishwa na ugonjwa wa McLeod. Baadhi ya aina za damu zinaweza kuathiri wepesi wa maambukizo, mfano ukiwa upinzani kwa aina maalum za malaria zinazoonekana katika watu wenye ukosefu wa antijeni ya Duffy. Antijeni ya Duffy, inakisiwa kwa sababu ya uteuzi asilia, si ya kawaida katika vikundi vya kikabila kutoka maeneo yenye matukio mengi ya malaria.


Mfumo wa aina ya damu wa ABO

Mfumo wa aina ya damu wa ABO: mchoro unaoonyesha minyororo ya kabohaidreti ambayo huamua kikundi cha damu cha ABO​

​

Makala kuu ya: ABO blood group system
Mfumo wa ABO ni mfumo muhimu zaidi wa aina ya damu katika kuongezewa damu kwa binadamu. Kingamwili kinza-A na kingamwili kinza-B zinazohusika kwa kawaida ni kingamwili za Imunoglobulini M, inayofupishwa IgM . Kingamwili za ABO IgM hutengenezwa katika miaka ya kwanza ya maisha kwa wepesi wa kuhisi dutu za mazingira kama vile chakula, bakteria, na virusi. O kwenye ABO mara nyingi huitwa 0 (sufuri, au kapa) katika lugha nyingine.

A.	AA au AO
B	BB au BO
AB	AB
O	OO

Mfumo wa aina ya damu wa Rh

Makala kuu ya: Rh blood group system
Mfumo wa RH ni mfumo wa pili muhimu zaidi wa aina ya damu katika kuongezewa damu kwa binadamu ukiwa na antijeni 50 kwa sasa. Antijeni ya Rh iliyo muhimu zaidi ni ile ya D kwa sababu huenda ikachochea mkarara wa mfumo wa kinga wa Antigeni antijeni tano kuu za

Rh. Ni kawaida kwa watu wenye D-hasi kutokuwa na kingamwili kinza-D IgG au IgM, kwa sababu kwa kawaida, kingamwili kinza-D hazitengenezwi kwa wepesi wa kuhisi dhidi ya dutu za mazingira. Hata hivyo, watu wenye D-hasi wanaweza kutengeneza kingamwili kinza-D za IgG kufuatia tukio la uhamasishaji: labda kupewa damu kutoka kwa kijusi hadi kwa mama wakati wa ujauzito au mara chache

kupewa damu na chembechembe nyekundu za damu za D chanya. Ugonjwa wa Rh unaweza kutokea katika hali hizi. Aina za damu zenye Rh hasi ni chache kwa uwiano wa idadi ya watu wa Asia (0.3%) kuliko zilivyo kwenye idadi ya watu weupe (15%). Katika jedwali lililo hapa chini, kuwepo au kutokuwepo kwa antijeni za Rh kunaashiriwa kwa ishara ya + au - , ili kwa mfano aina ya A- haina antijeni zozote za Rh.

 

[Herbalist Dr MziziMkavu]

ABO na uenezaji wa Rh nchi kwa nchi

ABO na uenezaji wa aina ya damu wa Rh kwa taifa (wastani ya idadi ya watu)
21,262,641	40%	31%	8%	2%	9%	7%	2%	1%
8,210,281	30%	33%	12%	6%	7%	8%	3%	1%
10,414,336	38%	34%	8.5%	4.1%	7%	6%	1.5%	0.8%
198,739,269	36%	34%	8%	2.5%	9%	8%	2%	0.5%
33,487,208	39%	36%	7.6%	2.5%	7%	6%	1.4%	0.5%
5,500,510	35%	37%	8%	4%	6%	7%	2%	1%
1,299,371	30%	31%	20%	6%	4.5%	4.5%	3%	1%
5,250,275	27%	38%	15%	7%	4%	6%	2%	1%
62,150,775	36%	37%	9%	3%	6%	7%	1%	1%
82,329,758	35%	37%	9%	4%	6%	6%	2%	1%
7,055,071	10%	26%	27%	7%	0.31%	0.19%	0.14%	0.05%
306,694	47.6%	26.4%	9.3%	1.6%	8.4%	4.6%	1.7%	0.4%
1,166,079,217	36.5%	22.1%	30.9%	6.4%	2.0%	0.8%	1.1%	0.2%
4,203,200	47%	26%	9%	2%	8%	5%	2%	1%
7,233,701	32%	34%	17%	7%	3%	4%	2%	1%
16,715,999	39.5%	35%	6.7%	2.5%	7.5%	7%	1.3%	0.5%
4,213,418	38%	32%	9%	3%	9%	6%	2%	1%
4,660,539	34%	42.5%	6.8%	3.4%	6%	7.5%	1.2%	0.6%
38,482,919	31%	32%	15%	7%	6%	6%	2%	1%
10,707,924	36.2%	39.8%	6.6%	2.9%	6.0%	6.6%	1.1%	0.5%
28,686,633	48%	24%	17%	4%	4%	2%	1%	0.23%
49,320,000	39%	32%	12%	3%	7%	5%	2%	1%
40,525,002	36%	34%	8%	2.5%	9%	8%	2%	0.5%
9,059,651	32%	37%	10%	5%	6%	7%	2%	1%
24,000,000	43.9%	25.9%	23.9%	6.0%	0.1%	0.1%	0.01%	0.02%
76,805,524	29.8%	37.8%	14.2%	7.2%	3.9%	4.7%	1.6%	0.8%
61,113,205	37%	35%	8%	3%	7%	7%	2%	1%
307,212,123	37.4%	35.7%	8.5%	3.4%	6.6%	6.3%	1.5%	0.6%
(Jumla ya idadi ya watu = 2,261,025,244)	36.44%	28.27%	20.59%	5.06%	4.33%	3.52%	1.39%	0.45%

(| Darasa = "jedwali la wiki linaloweza kuporomoka kuporomoka"! Usambazaji wa ABO kirangi na kikabila (bila RH) damu aina [SUP][47][/SUP]
(meza hii ina ingizo zaidi kuliko meza iliyo juu lakini haitofautishi kati ya aina za Rh <). / ndogo > | - | (| darasa = "jedwali la wiki lililopangika" | -! upana = 200 | Watu kundi! upana = 70 | O (%)! width = 70 | A% ()! upana= 70 | B (%)! upana = 70 | AB (%) | -

Waaborijini

61

39

0

0

	Wahabeshi		43		27		25		5
Ainu (Japani)		17		32

32		18
Waalbania		38

43		13		6
Waandamania Wakuu		9		60		23		9

Waarabu

34

31

29

6

	Waamenia		31		50		13		6
Wa-Asia (Marekani - kwa jumla)		40		28		27		5
Wa-Austria		36		44		13		6
Wabantu		46		30		19		5
Wabaski		51		44		4		1
Wabelgiji		47		42		8		3
Blackfoot (Wahindi wa Amerika Kaskazini)		17		82		0		1

Wabororo (Brazil)

100

0

0

0

Wabrazili

47

41

9

3

	Wabulgaria		32		44		15		8
Wabama		36		24

33		7
Waburyat (Saiberia)		33

21		38		8
Bushmen

56		34		9		2
Wakantoni wa Kichina

46		23		25		6
Wapeking wa Kichina

29		27		32		13
Wachuvashi

30		29		33		7
Wacheki

30		44		18		9
Wadeni

41		44		11		4
Waholanzi

45		43		9		3
Wamisri

33		36		24		8
Waingereza

47		42		9		3
Waeskimo (Alaska)

38		44		13		5
Waeskimo (Grinlandi)

54		[47]		23		8
Waestonia

34		36		23		8
Wafiji

44		34		17		6
Wafini

34		41		18		7
Wafaransa

43		47		7		3
Wajojia

46		37		12		4
Wajerumani

41		43		11		5
Wagiriki

40		42		14		5
Wajipsi (Hungaria)

29		27		35		10
Wahawaii

37		61		2		1

Wahindi (Bombay)

32

29

28

11

Wahungaria

36

43

16

5

Waaisilandi

56

32

10

3
Wahindi (India-jumla)		37		22

33		7
Wahindi (Marekani-jumla)		79

16		4		1
Waayalandi

52		35		10		3
Waitaliano (Milan)

46		41		11		3
Wajapani

30		38		22		10
Wayahudi (Ujerumani)

42		41		12		5
Wayahudi (Polandi)

33		41		18		8
Wakalmuk

26		23		41		11
Wakikuyu (Kenya)

60

19

20

1

Wakorea

28

32

31

10

Walapp

29

63

4

4
Walatvia		32		37

24		7
Walitwania		40

34		20		6
Wamalesia

62		18		20		0
Wamaori

46		54		1		0
Wamaya

98		1		1		1
Wamoro

64		16		20		0
Mnavajo (Mhindi wa Amerika Kaskazini)

73		27		0		0
Mnikoba (Wanikoba)

74		9		15		1
Wanorwe

39		50		8		4
Wapapua (Guinea Mpya)

41		27		23		9
Waajemi

38		33		22		7
Peru (Wahindi)

100		0		0		0
Wafilipino

45		22		27		6
Wapoli

33		39		20		9
Wareno

35		53		8		4
Waromania

34		41		19		6
Warusi

33		36		23		8
Wasardini

50		26		19		5
Waskoti

51		34		12		3
Waserbia

38		42		16		5
Shompeni (Wanikoba)

100		0		0		0
Slovaks

42		37		16		5
Waafrika Kusini

45		40		11		4
Wahispania

38		47		10		5
Wasudani

62		16		21		0
Waswidi

38		47		10		5
Waswisi

40		50		7		3
Watata

28		30		29		13
Watai

37		22		33		8
Waturuki

43		34		18		6
Wayukraini

37		40		18		6
Marekani (Wamarekani weusi)

49		27		20		4
Marekani (Wamarekani wazungu)

45		40		11		4
Wavietnamu		42		22		30		5

Wastani

43.91

34.80

16.55

5.14

Mchepuko wa kiwango

16.87

13.80

9.97

3.41

|)
Damu ya aina B ina matukio ya juu zaidi Kaskazini mwa India na Asia ya Kati, na matukio yake hupungua kuelekea magharibi na mashariki, zikianguka kwa asilimia za tarakimu moja nchini Uhispania. Inaaminika kuwa haikuwepo kabisa katika wakazi Wenyeji wa

Marekani na Waaborijini wa Australia kabla ya kufika kwa Wazungu katika maeneo hayo.
Damu ya aina A inahusishwa na marudio ya juu Ulaya, hasa katika nchi za Skandinavia na Ulaya ya Kati, ingawa marudio yake ya juu zaidi hutokea katika wakazi Wenyeji wa Australia na Wahindi wa Blackfoot wa Montana.

 

[Herbalist Dr MziziMkavu]

Mifumo mingine ya aina ya damu

Makala kuu ya: Human blood group systems
Shirika la Kimataifa la Upaji wa damu sasa linatambua mifumo 30 ya aina ya damu (ikiwa ni pamoja na mifumo ya ABO na Rh). Hivyo, pamoja na antijeni ya ABO na antijeni ya Rh, antijeni zingine nyingi zinaonyeshwa kwenye utando wa uso wa chembechembe nyekundu za damu. Kwa mfano, mtu anaweza kuwa AB, D chanya, na wakati huo huo M na N chanya (mfumo wa MNS), K chanya (mfumo wa Kell), Le a au Le [SUP]b[/SUP] hasi (mfumo wa Lewis), na kadhalika, kuwa chanya au hasi kwa antijeni ya kila mfumo wa aina ya damu. Mifumo mingi ya aina ya damu ilipewa majina ya wagonjwa waliopatikana na kingamwili inayotangamana kwanza.

Umuhimu wa kimatibabu

Kuongezewa damu

Makala kuu ya: Blood transfusion
Matibabu ya kuongeza damu ni tawi maalum la hematolojia linalohusu masomo ya aina za damu, pamoja na kazi ya hifadhi ya damu kutoa huduma ya kuongezewa damu na bidhaa nyingine za damu. Duniani kote, bidhaa za damu ni lazima ziagizwe na daktari wa matibabu (daktari au daktari mpasuaji mwenye leseni) kwa hali sawa kama dawa.

Dalili kuu ya mmenyuko hatari wa hemolitiki kutokana na damu zisizoambatana. Cite error: Closing </ref> missing for <ref> tag​

​

Kazi nyingi ya kawaida ya hifadhi ya damu inahusisha kupima damu kutoka kwa watoaji damu na wapokeaji kuhakikisha kuwa kila mpokeaji anapewa damu iliyo patanifu na iliyo salama iwezekanavyo. Ikiwa kiasi cha damu isiyowiana inabadilishwa baina ya mtoaji damu na mpokeaji,mmenyuko mkali na hatari wa hemolitiki kwa hemolosia (uharibifu wa chembechembe nyekundu za damu), mafigo kushindwa

kufanya kazi na mshtuko huenda yakatokea, na kifo ni uwezekano. Kingamwili zinaweza kuwa hai sana na zinaweza kushambulia chembechembe nyekundu za damu na kugandisha vipengele vya mfumo saidishi na kusababisha hemolosia nyingi ya damu iliyoongezwa.

Ni bora kwa wagonjwa kupokea damu yao yenyewe au bidhaa za damu maalum za aina yao kupunguza nafasi za mmenyuko wa kuongezewa damu . Hatari inaweza kupunguzwa zaidi kwa ulinganisho wa pamoja wa damu , lakini hii inaweza kurukwa wakati damu inahitajika kwa dharura. Ulinganisho wa pamoja huhusisha kuchanganya sampuli ya majimaji ya damu ya mpokezi na sampuli ya

chembechembe nyekundu za damu ya mtoaji damu na kuangalia ikiwa mchanganyiko unashikamana, au unaunda mafungu. Ikiwa kushikamana si dhahiri kwa kuangalia moja kwa moja, mafundi wa hifadhi ya damu huangalia kushikamana kwa hadubini. Kushikamana kukitokea, damu ya mtoaji damu hiyo haiwezi kuongezwa kwa mpokeaji husika. Katika hifadhi ya damu ni muhimu kutambua sampuli zote

za damu kwa usahihi, kwa hivyo utambulisho umesanifishwa kwa kutumia mfumo wa msimbo mkuo unaojulikana kama ISBT (Kipimo cha jumla cha utambulisho na utengenezaji wa taarifa za bidhaa za damu, tishu na viungo vya binadamu) 128.
Aina ya damu inaweza kujumuishwa kwenye tagi za utambulishaji au kwenye michoro inayovaliwa na wafanyakazi wa kijeshi, ikiwa watahitaji kuongezwa damu kwa dharura. Mjerumani wa mstari wa mbele Waffen-SS alikuwa na michoro yenye aina ya damu wakati wa

Vita vya II vya Ulimwengu.
Aina za damu nadra zinaweza kusababisha matatizo ya upatikanaji kwa hifadhi za damu na hospitali. Kwa mfano damu ya Duffy-hasi hupatikana zaidi katika watu wa asili ya Kiafrika, [SUP][[/SUP]na uadimifu wa aina hii ya damu katika watu wengine unaweza kusababisha upungufu

wa damu ya Duffy-hasi kwa wagonjwa Waafrika. Vile vile kwa watu wenye RhD hasi, kuna hatari inayohuhusishwa na kusafiri hadi sehemu za dunia ambapo upatikanaji wa damu ya RhD hasi ni nadra, hasa Asia ya Mashariki, ambapo huduma za damu zinaweza kujitahidi kuhimiza wenyeji wa magharibi kuchangia damu. [SUP][[/SUP]

Ugonjwa wa hemolitiki wa watoto wachanga (HDN)

Makala kuu ya: Hemolytic disease of the newborn
Mwanamke mjamzito anaweza kutengeneza kingamwili za aina ya damu ya IgG ikiwa kijusi chake kina antijeni ya damu ambayo yeye hana. Hii inaweza kutokea ikiwa baadhi ya seli za damu za kijusi zitaingia katika mzunguko wa damu ya mama yake (kwa mfano kutokwa

damu kidogo kati ya kijusi na mama wakati wa kujifungua au kuingiliwa kwa ukunga), au mara nyingine baada ya matibabu ya kuongezewa damu. Hii inaweza kusababisha maradhi ya Rh au aina nyingine ya ugonjwa wa hemolitiki wa watoto wachanga (HDN) katika sasa mimba na / au mimba zitakazofuata. Ikiwa mwanamke mjamzito anajulikana kuwa na kingamwili za kinza-D, aina ya damu ya Rh ya

kijusi inaweza kupimwa kwa uchambuzi wa DNA ya kijusi katika plazma ya mama kutathmini hatari ya ugonjwa wa Rh kwa kijusi . Moja ya maendeleo makubwa ya udaktari wa karne ya ishirini ilikuwa kuzuia ugonjwa huu kwa kusimamisha uundaji kingamwili za kinza-D na mama wenye D hasi kwa kutumia dawa ya sindano inayoitwa Rho (D) globulini ya kinga. [SUP][[/SUP]Kingamwili zinazohusishwa na baadhi ya vikundi vya damu zinaweza kusababisha HDN kali, zingine zinaweza kusababisha HDN pole na zingine hazisababishi HDN.

Bidhaa za damu

Kutoa faida ya juu zaidi kutoka kwa kila uchangiaji wa damu na kuhakikisha haitaharibika, hifadhi za damu hugawanya damu fulani nzima katika bidhaa kadhaa. Bidhaa za kawaida ni chembechembe nyekundu za damu, plazma, chembe za kugandisha damu, bidhaa ya damu iliyoganda inayotengenezwa kutoka kwa plazma, na plazma-bichi iliyoganda (FFP). FFP inagandishwa haraka kuhifadhi vigandiza damu

vya V na VIII vya kukubali mabadiliko, ambavyo kwa kawaida hutolewa kwa wagonjwa ambao wana uwezekano wa tatizo hatari la kuganda damu linalosababishwa na hali kama vile ugonjwa wa kuzidi kuharibika kwa ini, kuzidisha kiasi cha kinza-mgando damu, au mgando wa damu unaosambazwa (DIC)

Vitengo vya chembechembe nyekundu zilizowekwa pamoja vinatengenezwa kwa kuondoa plazma nyingi iwezekanavyo kutoka kwenye vitengo vya damu nzima.
Vigandiza damu vilivyosanisiwa na mbinu za kisasa za seli zilizoungana tenasasa zinatumika kwa kawaida katika matibabu ya hemofilia, kwa sababu hatari za kuambukiza maambukizi zinazotokana na bidhaa za damu zilizowekwa pamoja huepukwa.

Upatanifu wa chembechembe nyekundu za damu

• Watu wenye damu ya aina ya AB wana antijeni zote mbili za A na B kwenye uso wa chembechembe zao nyekundu za damu, na majimaji yao ya damu hayana kingamwili zozote dhidi ya antijeni A au B. Kwa hivyo, mtu mwenye damu ya aina ya AB anaweza kupokea damu aina yoyote (aina ya AB inapendekezwa), lakini anaweza kutoa damu kwa mtu mwingine mwenye aina ya AB pekee.
• Watu wenye damu ya aina ya A wana antijeni ya A kwenye uso wa chembechembe zao nyekundu za damu, na majimaji yao ya damu yana kingamwili za IgM dhidi ya antijeni ya B. Kwa hivyo, mtu mwenye damu ya aina ya A anaweza kupokea damu kutoka kwa watu wenye aina ya A au O pekee (aina ya A ikipendekezwa), na anaweza kutoa damu kwa watu wengine wenye aina ya A au AB.
• Watu wenye damu ya aina ya B wana antijeni ya B kwenye uso wa chembechembe zao nyekundu za damu, na majimaji yao ya damu yana kingamwili za IgM dhidi ya antijeni ya A. Kwa hivyo, mtu mwenye damu ya aina ya B anaweza kupokea damu kutoka kwa watu wenye aina ya B au O (aina ya B ikipendekezwa), na wanaweza kutoa damu kwa watu wenye aina ya B au AB.
• Watu wenye damu ya aina ya O (au kikundi cha damu cha sifuri katika nchi kadhaa) watu hawana antijeni A au B kwenye uso wa chembechembe zao nyekundu za damu, lakini majimaji yao ya damu yana kingamwili kinza-A na kingamwili kinza-B za IgM dhidi ya antijeni za aina ya damu za A na B. Kwa hivyo, mtu mwenye damu ya aina ya O anaweza tu kupokea damu kutoka kwa mtu mwenye aina ya O, lakini anaweza kutoa damu kwa watu wa aina yoyote ya ABO (yaani A, B, O au AB). Ikiwa mtu anahitaji kuongezewa damu kwa dharura sana, na kama muda utakaochukuliwa kuikagua damu ya mpokeaji utasababisha kuchelewa kwenye madhara, damu ya O Hasi inaweza kutolewa.

Cheti cha Upatanifu wa chembechembe nyekundu za damu. Mbali na kuchangia kwa kikundi kimoja cha damu; watoaji damu wa aina ya O wanaweza kuwatolea wale wa A, B na AB; watoaji damu wa aina ya A na B wanaweza kuwatolea wale wa AB.​

​

							style = "width: 3em"

Muhtasari wa jedwali
1. Linaamini ukosefu wa kingamwili zisizo za kawaida ambazo zingesababisha kutokaribiana kati ya mtoaji damu na mpokezi, kama ilivyo kawaida kwa damu iliyochaguliwa kwa ulinganisho wa pamoja.

Mgonjwa mwenye Rh ya D-hasi ambaye hana kingamwili zozote za kinza-D (hajawahi kamwe kuhamasishwa kwa chembechembe nyekundu za damu za D chanya) anaweza kuongezewa damu ya D-chanya mara moja, lakini hii itasababisha wepesi wa kuhisi kwa antijeni ya D, na mwanamke mgonjwa atakuwa katika hatari ya ugonjwa wa hemolitiki wa mtoto mchanga. Ikiwa mgonjwa mwenye D-hasi

amekuza kingamwili za kinza-D, mfichuo wa baadaye kwa damu ya D-chanya unaweza kusababisha mmenyuko unaoweza kuwa hatari wa kuongezewa damu. Damu ya Rh D-chanya kamwe haifai kutolewa kwa wanawake wenye umri wa kuzaa au kwa wagonjwa wenye kingamwili za D, kwa hivyo hifadhi za damu zinafaa kuhifadhi damu ya Rh-hasi kwa wagonjwa hawa. Katika hali zilizokithiri, kama vile

kutokwa na damu nyingi wakati akiba ya vitengo vya damu ya D-hasi damu ni ndogo sana katika benki ya damu, damu ya D-chanya inaweza kutolewa kwa wanawake wenye D-hasi waliozidi umri wa kuzaa watoto au wanaume wenye Rh-hasi, ikiwa hawakuwa na kingamwili za kinza-D, kuhifadhi akiba ya damu ya D-hasi katika benki ya damu. Kinyume chake si kweli; wagonjwa wenye Rh D-chanya

hawaathiriwi na damu ya D hasi. Ulinganisho sawa unafanywa kwa antijeni zingine za mfumo wa Rh kama vile C, c, E na e na kwa mifumo miingine ya aina ya damu iliyo na hatari inayojulikana kwa kupewa kingamaradhi kama vile mfumo wa Kell hasa kwa wanawake wenye umri wa kuzaa watoto au wagonjwa wenye haja inayojulikana ya kuongezewa damu mara nyingi.

 

[Herbalist Dr MziziMkavu]

Upatanifu wa Plazma

Pichalasma-donation.svg

Cheti cha Upatanifu wa plazma. Mbali na kuchangia kwa kikundi kimoja cha damu; plazma kutoka kwa damu ya aina ya AB inaweza tolewa kwa wale wa A, B na O; plazma kutoka kwa damu ya aina za A na B inaweza kutolewa kwa wale wa aina ya O.​

​

Wapokeaji wanaweza kupokea plazma za aina moja ya damu, lakini vinginevyo upatanifu wa mtoaji damu-mpokeaji kwa plazma ya damu ni kinyume cha ule wa chembechembe nyekundu za damu: plazma iliyoondolewa katika aina ya damu ya AB inaweza kuongezwa kwa watu wenye aina yoyote ya damu; watu wenye aina ya damu O wanaweza kupokea plazma kutoka kwa aina yoyote ya damu; na plazma ya aina ya O inaweza kutumiwa na wapokeaji wenye aina ya O pekee.


! mtindo = "upana: 3em" | O ! mtindo = "upana: 3em" | A ! mtindo = "upana: 3em" | B ! mtindo = "upana: 3em" | AB | - ! O | | | | | - ! A | | | | | - ! B | | | | | - ! AB | | | | |)
Ukumbusho wa jedwali
1. Linaamini ukosefu wa kingamwili kali zisizo za kawaida katika plazma ya mtoaji damu
Kingamwili za Rh D sio za kawaida, kwa hivyo kwa ujumla wala damu ya D hasi au ya D chanya ina kingamwili za kinza-D. Ikiwa mtoaji damu atapatikana kuwa na kingamwili za kinza-D au kingamwili yoyote kali ya aina ya damu isiyo ya kawaida kwa uchunguzi wa

kingamwili katika hifadhi ya damu, hatakubaliwa kama mtoaji damu (au katika hifadhi zingine damu itatolewa lakini bidhaa itahitajika kutambulishwa ipasavyo); kwa hivyo, plazma ya damu ya mtoaji damu inayotolewa na hifadhi ya damu inaweza kuchaguliwa ili isiwe na kingamwili za D na isiwe na kingamwili zingine zisizo za kawaida, na plazma kama hii ya mtoaji damu ilyotolewa na hifadhi ya damu inaweza kufaa kwa mpokeaji anayeweza kuwa D chanya au D hasi, mradi plazma ya damu na mpokeaji wana upatanifu wa ABO.[SUP][onesha uthibitisho][/SUP]

Watoaji damu bia na wapokeaji damu bia

Msaidizi wa hospitali aliye na Kikundi cha Utoaji Damu kutoka Portsmouth Naval Hospital anachukua sampuli za damu kutoka kwa watoaji kwa ajili ya kupima​

​

Kuhusu kuongezewa damu nzima au chembechembe nyekundu za damu zilizowekwa pamoja, watu wenye damu ya aina ya O Rh D hasi mara nyingi huitwa watoaji damu bia, na wale walio na aina ya damu ya AB Rh D chanya huitwa wapokeaji damu bia; hata hivyo, masharti haya ni kweli kwa kawaida kuhusu mmenyuko wa kingamwili za kinza-A na kinza-B za mpokeaji kwa chembechembe nyekundu za damu

zilizoongezwa, na pia uwezekano wa wepesi wa kuhisi kwa antijeni za Rh D. Kikundi kimoja kisichokuwa cha kawaida ni watu walio na mfumo wa antijeni wa HH (pia unajulikana kama aina ya damu ya Bombay) ambao wanaweza tu kupokea damu salama kutoka kwa watoaji damu wa hh, kwa sababu wanaunda kingamwili dhidi ya dutu ya H.

Watoaji damu wenye kingamwili kali za kinza-A, kinza-B au aina yoyote ya damu isiokawaida hutengwa kutoka kwa uchangiaji wa damu. Mimenyuko inayowezekana ya kingamwili za kinza-A na kinza-B zinazopatikana katika damu iliyoongezwa kwa chembechembe nyekundu za damu za mpokeaji lazima isizingatiwe, kwa sababu kiasi kidogo cha plazma iliyo na kingamwili inaongezwa.

Kwa mfano: tukizingatia kuongezwa kwa damu ya O Rh D hasi(damu ya mtoaji damu kwa watu wote) kwa mpokeaji wa aina ya damu ya A Rh D chanya, athari za kinga kati ya kingamwili za anti-B za mpokeaji na chembechembe nyekundu za damu zilizoongezwa hazitarajiwi. Hata hivyo, kiasi kidogo cha plazma katika damu iliyoongezwa ina kingamwili za kinza-A, ambazo zinaweza kuathiriana na antijeni A

kwenye uso wa chembechembe nyekundu za damu ya mpokeaji, lakini mmenyuko mkubwa hauna uwezekano wa kuwepo kwa sababu ya sababu za mzimuo. Wepesi wa kuhisi Rh D hautarajiwi.
Zaidi ya hayo, antijeni za uso wa chembechembe nyekundu za damu isipokuwa A, B na Rh D, zinaweza kusababisha athari mbaya na wepesi wa kuhisi, ikiwa zinaweza kufunga kingamwili zinazolingana kusababisha mwitikio wa kinga. Kuongezewa damu kuna changamano

kwa sababu chembe za kugandisha damu na chembechembe nyeupe za damu (WBCs) zina mifumo yao ya antijeni za uso, na wepesi wa kuhisi wa antijeni za chembe za kugandisha damu au WBC unaweza kutokea kutokana na kuongezewa damu.

Kuhusu kuongezewa plazma, kinyume cha hali hii hutokea. Plazma ya aina ya O, iliyo na kingamwili zote za kinza-A ns kinza-B, inaweza kutolewa kwa wapokeaji wa O pekee yao. Kingamwili zitashambulia antijeni za aina nyingine yoyote ya damu. Kinyume chake, plazma ya AB inaweza kutolewa kwa wagonjwa wenye aina yoyote ya damu ya ABO kwa sababu haina kingamwili zozote za kinza-A au kinza-B.

Kuainisha jeni za vikundi damu

Mbali na desturi ya sasa ya majaribio ya serolojia ya aina za damu, maendeleo katika kutambua ugonjwa kwa molekiuli yanaruhusu uongezeko wa matumizi ya kuainisha jeni za vikundi damu. Tofauti na majaribio ya serolijia yanayoripoti fenotaipu ya moja kwa moja ya aina ya damu, kutambua aina-jeni kunaruhusu utabiri wa fenotaipu kutokana na maarifa ya msingi wa molekiuli ya antijeni zinazojulikana kwa sasa. Hii inaruhusu uamuzi wa kina wa aina ya damu na kwa hivyo ulinganisho bora wa kuongezewa damu, jambo ambalo linaweza kuwa muhimu hasa kwa wagonjwa wenye mahitaji ya kuongezewa damu mara nyingi kuzuia kingamaradhi ya allo.

Ugeuzaji

Mwezi wa Aprili 2007, utaratibu wa kugeuza aina za damu A, B, na AB hadi ile ya O kwa kutumia kimeng'enya uligunduliwa. Utaratibu huu bado ni wa majaribio na damu inayopatikana bado haijafanyiwa majaribio kwa binadamu. Utaratibu huu hasa huondoa au kubadilisha antijeni kwenye chembechembe nyekundu za damu, ili antijeni na kingamwili zingine zisalie. Hii haisaidii upatanifu wa plazma, lakini hili ni jambo dogo kwa sababu plazma ina manufaa finyu zaidi katika kuongezewa damu na ni rahisi zaidi kuihifadhi.

Historia

Mifumo miwili ya aina za damu iliyo muhimu zaidi iligunduliwa na Karl Landsteiner wakati wa majaribio ya kwanza ya kuongezewa damu: aina ya ABO mwaka wa 1901 [SUP][[/SUP] na kwa ushirikiano na Alexander S. Wiener aina ya Rhesus mwaka wa 1937. Uvumbuzi wa jaribio la

Coombs mwaka wa 1945, [SUP][[/SUP]majilio ya udaktari wa kuongezewa damu, na ufahamu wa ugonjwa wa hemolitiki ya mtoto mchanga kuliongoza kwa ugunduzi wa aina zaidi za damu, na sasa mifumo 30 ya vikundi vya damu ya binadamu vinatambuliwa na Shirika la Kimataifa la Upaji wa damu (ISBT), na ndani vikundi 30 vya damu, zaidi ya antijeni 600 tofauti za vikundi vya damu zimepatikana, nyingi ya hizi ni nadra sana au zinapatikana katika makabila mengine. Aina za damu zimetumika katika sayansi ya kuchunguza na katika kupima ubaba, lakini nafasi ya matumizi haya mawili inachukuliwa na uchukuaji kijeni wa alama za vidole ambao hutoa uhakika zaidi.

Imani za kitamaduni na madai mengine


Imani maarufu nchini Japani ni kwamba aina ya damu ya ABO ya mtu inaweza kutabiri tabia yao, nafsi yao, na upatanifu na wengine. Imani hii pia ni imeenea Korea ya Kusini. Kutokana na mawazo ya kisayansi ya ubaguzi wa rangi ya kihistoria, nadharia hii ilifika Japani mwaka wa 1927

katika ripoti ya mwanasaikolojia, na serikali ya kijeshi ya wakati huo ikaagiza utafiti kwa lengo la kuadilisha askari bora. Imani hiyo ilififia katika miaka ya 1930 kutokana na msingi wake ambao haukuwa wa kisayansi. Nadharia hii ilikataliwa na wanasayansi muda mrefu uliopita, lakini ilifufuliwa katika miaka ya 1970 na Masahiko Nomi, mtangazaji ambaye hakuwa na ujuzi wowote wa uuguzi.