Lady Whistledown
JF-Expert Member
- Aug 2, 2021
- 1,024
- 1,616
Wataalamu wanasema kuwa wanawake wenye umri kati ya miaka 25 na 50 ndio huathirika zaidi na saratani ya matiti, na kiwango cha vifo ni kikubwa kutokana na kutobainika mapema dalili za saratani.
Baada ya miaka 30, mabadiliko mengi hutokea katika mwili wa mwanamke. Madaktari wanasema kuwa pamoja na usawa wa homoni na kudhoofika kwa mifupa, uwezekano wa kupata saratani ya matiti na ya kizazi huongezeka.
WHO inasema kuwa wanawake wengi hawatambui dalili za saratani ya matiti hadi ugonjwa unapokuwa katika hatua ya juu, ndiyo maana kiwango cha vifo ni kikubwa. Inaonya kwamba ikiwa ugonjwa huo ni wa juu sana, uwezekano wa kuishi ni asilimia 10 hadi 40 tu.
WHO inapendekeza kwamba saratani ya matiti inaweza kugunduliwa katika hatua za mwanzo kwa njia mbili.
1. Kujenga ufahamu juu ya saratani ya matiti, mafunzo na ufahamu juu ya taratibu za uchunguzi wa matiti nyumbani kwa wanawake.
2. Kutambua dalili za saratani kupitia vipimo vya maabara. Muhimu zaidi kati yao ni mammografia.
Mammogram ni X-ray ya matiti. Kupitia hii, inaangaliwa ikiwa uvimbe umeunda kwenye matiti. Ikiwa wana saratani, wanaweza kutibiwa mara moja.
WHO inapendekeza kwamba wanawake wenye zaidi ya miaka 40 wanapaswa kufanyiwa mammografia. Mbali na hayo, madaktari wanashauri wanawake kujichunguza matiti yao nyumbani baada ya hedhi kila mwezi.
"Wanawake walio na umri wa zaidi ya miaka 40 wanapaswa kufanyiwa uchunguzi wa saratani ya matiti. Kipimo hiki kifanyike mara moja kila baada ya miaka mitatu. Wanawake wanapaswa kujichunguza matiti wakiwa nyumbani. Ikiwa uvimbe au kutokwa na uchafu wowote utaonekana kwenye titi, wasiliana na daktari mara moja. ," alielezea Dk. Pratibalakshmi, Profesa Msaidizi, Chuo cha Matibabu cha Osmania.
WHO yaonya kuwa unene unaweza kusababisha saratani ya matiti. Ufuatiliaji wa mara kwa mara wa matiti, kula chakula cha afya, na kufanya mazoezi mara kwa mara huonyesha kwamba tishio linaweza kuepukwa kwa kiasi kikubwa
Wanawake walio na umri wa zaidi ya miaka 40. Hata hivyo, hiyo haimaanishi kuwa haiathiri wanawake walio na umri wa chini ya miaka 40. Saratani ya matiti pia inaweza kuwapata wanaume, ingawa ni mara chache sana.
Saratani ya matiti huanza kwenye seli za matiti moja au zote mbili. Inachangia zaidi ya asilimia 16 ya saratani ya wanawake na inachangia asilimia 18.2 ya vifo vyote vinavyotokea ulimwenguni kote kwa sababu ya saratani.
Nchini Marekani pekee, saratani ya matiti huathiri zaidi ya wanawake 232,000 na wanaume 2,200 kila mwaka. Inasababisha vifo vya wagonjwa zaidi ya 39,000 wa saratani ya matiti kwa mwaka.
Dalili za Saratani ya Matiti
Dalili za saratani ya matiti zinaweza kutambuliwa kwa urahisi nyumbani kupitia uchunguzi wa matiti. Unapaswa kushauriana na daktari wako juu ya jinsi ya kufanya uchunguzi huu nyumbani.
Dalili za kawaida za saratani ya matiti ni pamoja na:
Wagonjwa wanashauriwa kuwasiliana na daktari wao mara tu wanapoona dalili zozote za saratani ya matiti. Daktari ndiye mtu bora zaidi wa kugundua ikiwa ni saratani ya kawaida au ya uchochezi, na ipasavyo, kupendekeza matibabu ya saratani ya matiti.
Sababu za kansa ya matiti
Sababu halisi ambayo husababisha saratani ya matiti haijulikani, licha ya ukweli kwamba kila mwanamke wa nane anaumia. Hata hivyo, kuna mambo kadhaa ambayo yamehusishwa na maendeleo ya saratani ya matiti.
Baadhi ya sababu za hatari za saratani ya matiti ni pamoja na:
Unawezaje Kujichunguza Saratani ya Matiti ukiwa Nyumbani?
Anza kwa kulala kifudifudi. Ni rahisi kukagua Tishu zote za Titi ikiwa umejilaza
Tumia mkono wako wa kushoto kuzungusha vidole 3 kuzunguka Titi lako la kulia, ukifunika eneo lote la Titi na Kwapa
Binya kwa nguvu kiasi kuangalia kama kuna Uvimbe wa tofauti, Mabonge au mabadiliko yoyote yasiyo ya kawaida katika Titi
Pia, sugua au bonyeza kwenye Chuchu kuangalia kama kunatoka Majimaji yoyote yasiyo ya kawaida. (Hatua hizi utazirudia kwa Titi la Kushoto)
Kisha, simama mbele ya Kioo ukitazama Titi moja kwa moja ukiangalia kama kuna mabadiliko katika muundo wa Ngozi kama vile kuwa ngumu, kuvimba, vipele au ngozi kuwa na Rangi ya Chungwa
Chunguza kwa makini kama Titi linabadilika umbo au kama Chuchu imeanza kuzama ndani
Uchunguzi huu ni Mara 1 kwa Mwezi na Unashauriwa kufanya Siku ya 3 hadi ya 5 baada ya Kumaliza Hedhi
Japokuwa baadhi ya tafiti zimeonesha kuwa kujichunguza Matiti ukiwa nyumbani husababisha changamoto za Matiti kama Saratani kugundulika na kudhibitiwa mapema, Wataalamu wa Afya wanashauri Wanawake kufika vituo vya Afya kwa Vipimo maalum ili kubaini iwapo wana Saratani au laa
Kukutwa na uvimbe kwenye titi au kwapani pekee haimaanishi kuwa una Saratani, yawezekana ni Ugonjwa au Mambukizi mengine, hivyo pamoja na kuwa Kujichunguza mwenyewe ni muhimu, Wanawake wenye Miaka 45 hadi 55 wanashauriwa kupima Kipimo cha Saratani ya Matiti (Mamogramu) walau mara Moja kila Mwaka
Baada ya miaka 30, mabadiliko mengi hutokea katika mwili wa mwanamke. Madaktari wanasema kuwa pamoja na usawa wa homoni na kudhoofika kwa mifupa, uwezekano wa kupata saratani ya matiti na ya kizazi huongezeka.
WHO inasema kuwa wanawake wengi hawatambui dalili za saratani ya matiti hadi ugonjwa unapokuwa katika hatua ya juu, ndiyo maana kiwango cha vifo ni kikubwa. Inaonya kwamba ikiwa ugonjwa huo ni wa juu sana, uwezekano wa kuishi ni asilimia 10 hadi 40 tu.
WHO inapendekeza kwamba saratani ya matiti inaweza kugunduliwa katika hatua za mwanzo kwa njia mbili.
1. Kujenga ufahamu juu ya saratani ya matiti, mafunzo na ufahamu juu ya taratibu za uchunguzi wa matiti nyumbani kwa wanawake.
2. Kutambua dalili za saratani kupitia vipimo vya maabara. Muhimu zaidi kati yao ni mammografia.
Mammogram ni X-ray ya matiti. Kupitia hii, inaangaliwa ikiwa uvimbe umeunda kwenye matiti. Ikiwa wana saratani, wanaweza kutibiwa mara moja.
WHO inapendekeza kwamba wanawake wenye zaidi ya miaka 40 wanapaswa kufanyiwa mammografia. Mbali na hayo, madaktari wanashauri wanawake kujichunguza matiti yao nyumbani baada ya hedhi kila mwezi.
"Wanawake walio na umri wa zaidi ya miaka 40 wanapaswa kufanyiwa uchunguzi wa saratani ya matiti. Kipimo hiki kifanyike mara moja kila baada ya miaka mitatu. Wanawake wanapaswa kujichunguza matiti wakiwa nyumbani. Ikiwa uvimbe au kutokwa na uchafu wowote utaonekana kwenye titi, wasiliana na daktari mara moja. ," alielezea Dk. Pratibalakshmi, Profesa Msaidizi, Chuo cha Matibabu cha Osmania.
WHO yaonya kuwa unene unaweza kusababisha saratani ya matiti. Ufuatiliaji wa mara kwa mara wa matiti, kula chakula cha afya, na kufanya mazoezi mara kwa mara huonyesha kwamba tishio linaweza kuepukwa kwa kiasi kikubwa
Wanawake walio na umri wa zaidi ya miaka 40. Hata hivyo, hiyo haimaanishi kuwa haiathiri wanawake walio na umri wa chini ya miaka 40. Saratani ya matiti pia inaweza kuwapata wanaume, ingawa ni mara chache sana.
Saratani ya matiti huanza kwenye seli za matiti moja au zote mbili. Inachangia zaidi ya asilimia 16 ya saratani ya wanawake na inachangia asilimia 18.2 ya vifo vyote vinavyotokea ulimwenguni kote kwa sababu ya saratani.
Nchini Marekani pekee, saratani ya matiti huathiri zaidi ya wanawake 232,000 na wanaume 2,200 kila mwaka. Inasababisha vifo vya wagonjwa zaidi ya 39,000 wa saratani ya matiti kwa mwaka.
Dalili za Saratani ya Matiti
Dalili za saratani ya matiti zinaweza kutambuliwa kwa urahisi nyumbani kupitia uchunguzi wa matiti. Unapaswa kushauriana na daktari wako juu ya jinsi ya kufanya uchunguzi huu nyumbani.
Dalili za kawaida za saratani ya matiti ni pamoja na:
- Kubadilika kwa ukubwa au sura ya matiti
- Uvimbe kwenye matiti
- Kuvimba kwapani
- Mabadiliko ya rangi na sura ya chuchu
- Upele, uwekundu au kuchomwa kwenye ngozi ya matiti
- Maumivu katika kifua au kwapa
- Utokaji usio wa kawaida kutoka kwa chuchu
Wagonjwa wanashauriwa kuwasiliana na daktari wao mara tu wanapoona dalili zozote za saratani ya matiti. Daktari ndiye mtu bora zaidi wa kugundua ikiwa ni saratani ya kawaida au ya uchochezi, na ipasavyo, kupendekeza matibabu ya saratani ya matiti.
Sababu za kansa ya matiti
Sababu halisi ambayo husababisha saratani ya matiti haijulikani, licha ya ukweli kwamba kila mwanamke wa nane anaumia. Hata hivyo, kuna mambo kadhaa ambayo yamehusishwa na maendeleo ya saratani ya matiti.
Baadhi ya sababu za hatari za saratani ya matiti ni pamoja na:
- Matumizi ya muda mrefu ya vidonge vya kudhibiti uzazi
- Matumizi ya tiba ya uingizwaji wa homoni
- Msongamano mkubwa wa matiti
- Ulevi wa ulevi
- Hakuna historia ya ujauzito
- Mimba baada ya Miaka 35
Unawezaje Kujichunguza Saratani ya Matiti ukiwa Nyumbani?
Anza kwa kulala kifudifudi. Ni rahisi kukagua Tishu zote za Titi ikiwa umejilaza
Tumia mkono wako wa kushoto kuzungusha vidole 3 kuzunguka Titi lako la kulia, ukifunika eneo lote la Titi na Kwapa
Binya kwa nguvu kiasi kuangalia kama kuna Uvimbe wa tofauti, Mabonge au mabadiliko yoyote yasiyo ya kawaida katika Titi
Pia, sugua au bonyeza kwenye Chuchu kuangalia kama kunatoka Majimaji yoyote yasiyo ya kawaida. (Hatua hizi utazirudia kwa Titi la Kushoto)
Kisha, simama mbele ya Kioo ukitazama Titi moja kwa moja ukiangalia kama kuna mabadiliko katika muundo wa Ngozi kama vile kuwa ngumu, kuvimba, vipele au ngozi kuwa na Rangi ya Chungwa
Chunguza kwa makini kama Titi linabadilika umbo au kama Chuchu imeanza kuzama ndani
Uchunguzi huu ni Mara 1 kwa Mwezi na Unashauriwa kufanya Siku ya 3 hadi ya 5 baada ya Kumaliza Hedhi
Japokuwa baadhi ya tafiti zimeonesha kuwa kujichunguza Matiti ukiwa nyumbani husababisha changamoto za Matiti kama Saratani kugundulika na kudhibitiwa mapema, Wataalamu wa Afya wanashauri Wanawake kufika vituo vya Afya kwa Vipimo maalum ili kubaini iwapo wana Saratani au laa
Kukutwa na uvimbe kwenye titi au kwapani pekee haimaanishi kuwa una Saratani, yawezekana ni Ugonjwa au Mambukizi mengine, hivyo pamoja na kuwa Kujichunguza mwenyewe ni muhimu, Wanawake wenye Miaka 45 hadi 55 wanashauriwa kupima Kipimo cha Saratani ya Matiti (Mamogramu) walau mara Moja kila Mwaka
