Watanzania wamejenga matumaini makubwa sana juu ya awamu ya hii ya tano kuleta mageuzi makubwa hasa katika maisha ya kawaida ya wananchi, lakini ipo hatari ya matumaini haya kutopatikana na hatari zaidi pale jamii itakapofikia hatua ya kuona ufisadi ni bora maana maisha yao yalikuwa mazuri lakini sasa mbona maisha yanakuwa magumu?
Hakuna anayeweza kukubali kuwa mambo kwenda vizuri inaweza kuleta maisha magumu na mambo yaliyokuwa yakienda vibaya ilileta maisha kuwa mepesi kwao. hali ya maisha ya mwananchi wa kawaida ndicho kipimo cha uzuri au ubaya wa misimamo ya serikali.
Maisha ya kawaida ya mwananchi yanategemea vitu vitatu;
1. Mahitaji ya wananchi hawa ambayo yanatengeneza ajira kwa watu wengine.
2. Hali ya uwezo wa wananchi kumudu gharama za mahitaji yao ambayo inaungana na kipengele cha kwanza kutengeneza soko.
3. Ni uzalishaji ambao unahakikisha upatiukanaji wa suluhisho la mahitaji ya watu.
Kitu kimoja kikikosekana katika hivyo hakuna ajira na panapokuwa hakuna ajira maana yake watu hawapati kipato na kwa kuwa hakuna anayeweza kujihudumia mahitaji yake yote basi maisha yanakuwa magumu kwa watu kukosa kupata huduma au kukosa uwezo wa kumudu mahitaji yao.
Kinachonipa wasiwasi ni mipango ya serikali kuonekana kutaka kuendesha uchumi kwa staili ya mabibi zetu ambao walikuwa wanachukua fedha na kununua mashamba huku wao na watoto wao wakiishi maisha magumu lakini wakitumia kipato cha familia kununua rasilimali zenye ambazo mbele ya safari mashamba hayo yanakuja kuwa na thamani lakini yakiwanufaisha wajukuu na sio mabibi na mababa.
Au tunaweza kusema serikali inaonekana kutaka kuendesha uchumi unaoendeshwa na mifuko ya hifadhi ya jamii kwa sasa ya kuwekeza katika miradi ya kupata faida katika mda mrefu na kushindwa kulipa madeni au mafao ya wafanyakazi wanaostaafu kwa sasa.
Dira ya mipango inaonekana kujikita katika kuweka miundo mbinu ambayo returns zake sio katika kipindi kifupi kijacho cha miaka mitano, kulipa madeni na pia kupunguza mchango wa wahisani katika bajeti yetu.
Wasiwasi wangu ni kuwa fedha itakuwa ngumu katika mzunguko na hii itasababisha wananchi wengi kukosa uwezo wa kumudu kulipia mahitaji yao.
Wananchi wengi wanapokosa kumudu kulipia mahitaji yao kutaathiri uzalishaji kwa kuwa uzalishaji unategemea soko ambalo ni uwezo wa kununua wa wananchi dhana ya kudhani tunaweza kutengeneza uchumi wa viwanda kama mkombozi inaweza kuwa na uchungu mkali kwa wananchi na wakaichukia dhana hiyo kwa sasa kutokana na aproach.
Bado dhana hiyo inaweza kutokuzaa matunda mbeleni kutokana na
1. Kama ambavyo bibi anaweza kutumia fedha yake na kusacrifice maisha mazuri akawekeza katika rasilimali lakini umasikini huu ukawafanya mababa wasiwape malezi mazuri wajukuu na wanapokuwa wanakuta mashamba yenye thamani lakini wanayauza kwa bei za kutupa kutokana na kutokuwa na maandalizi ya kutumia rasilimali hizi kwa faida na hivyo wanaona kuyatoa ili kupata mkate wa siku.
2. Jamii ikichukia misimamo ya sasa ya inaweza kuona ufisadi ndio siasa safi na jamii ikarudi katika siasa za kila anayepewa madaraka anatumia kwa tumbo lake na kuitia hasara jamii na hivyo jamii isije kufaidi rasilimali zinawekezwa sasa na wajukuu wakaendelea kuishi maisha magumu kama wazazi wao.
Ki mtizamo wangu jamii inatakiwa kutambua kuwa kujenga uchumi, kwa kuwa mahitaji ya wananchi yako palepale basi kunabaki kunategemea mambo makuu mawili kujenga uwezo wa wananchi kumudu gharama za maisha na kuzalisha kukizi mahitaji ya wananchi.
Kama kufanya maandalizi ya wananchi kuzalisha kutaathiri uwezo wa wananchi kumudu gharama basi maandalizi hayo hayatakuwa na maana kwa kuwa hata vitakavyozalishwa havitakuwa na soko na maandalizi hayo hayatakuwa na maana maana wazalishaji wataacha kuzalisha kwa kukosa soko hata kama miundombinu ipo.Kama kuwezesha wananchi kutaathiri miundombinu ya zalishaji ni wazi kuwa wananchi watakuwa na uwezo wa kunua lakini wazalishaji watashindwa kuzalisha kwa kuwa miundo mbinu hakuna.
Kwa kuwa mzunguko wa fedha unapita kwa wananchi unaenda serikalini kupitia kodi na kurudi kwa wananchi. kitendo cha serikali kuchukua fedha nyingi hizi za kodi na kuziweka katika kulipa madeni na kuwekeza katika miradi isiyorudisha fedha hizo kwa wananchi haraka kutafanya mwaka kwa mwaka fedha inayozunguka kupungua na hivyo kuathiri uwezo wa wananchi kumudu gharama.
Hii itaathiri ajira, itaathiri uzalishaji na hayo yakiathirika mapato ya serikali pia yatapungua, nadhani suluhisho ni kuwekeza katika miradi mikubwa kiasi, kuwekeza katika miradi yenye returns haraka kiasi, kuchochea sekita zote ili kila penye opportunity ya kutoa ajira itoe ajira itafanya watu wengi kuwa na uwezo wa kumudu gharama, hii itasababisha kuongezeka kwa ajira maana uzalisha unategemea uwezo wa kulipa wa watu, hii itasabisha serikali kuongeza kipato kwa kupata kodi nyingi kutoka transactions nyingi zinazofanyika, kuongezeka kwa mapato mwaka hadi mwaka ndiko kutajenga uwezo wa serikali kwenda ikitanua ujenzi wa miundo mbinu ya uzalishaji zaidi.
Hakuna anayeweza kukubali kuwa mambo kwenda vizuri inaweza kuleta maisha magumu na mambo yaliyokuwa yakienda vibaya ilileta maisha kuwa mepesi kwao. hali ya maisha ya mwananchi wa kawaida ndicho kipimo cha uzuri au ubaya wa misimamo ya serikali.
Maisha ya kawaida ya mwananchi yanategemea vitu vitatu;
1. Mahitaji ya wananchi hawa ambayo yanatengeneza ajira kwa watu wengine.
2. Hali ya uwezo wa wananchi kumudu gharama za mahitaji yao ambayo inaungana na kipengele cha kwanza kutengeneza soko.
3. Ni uzalishaji ambao unahakikisha upatiukanaji wa suluhisho la mahitaji ya watu.
Kitu kimoja kikikosekana katika hivyo hakuna ajira na panapokuwa hakuna ajira maana yake watu hawapati kipato na kwa kuwa hakuna anayeweza kujihudumia mahitaji yake yote basi maisha yanakuwa magumu kwa watu kukosa kupata huduma au kukosa uwezo wa kumudu mahitaji yao.
Kinachonipa wasiwasi ni mipango ya serikali kuonekana kutaka kuendesha uchumi kwa staili ya mabibi zetu ambao walikuwa wanachukua fedha na kununua mashamba huku wao na watoto wao wakiishi maisha magumu lakini wakitumia kipato cha familia kununua rasilimali zenye ambazo mbele ya safari mashamba hayo yanakuja kuwa na thamani lakini yakiwanufaisha wajukuu na sio mabibi na mababa.
Au tunaweza kusema serikali inaonekana kutaka kuendesha uchumi unaoendeshwa na mifuko ya hifadhi ya jamii kwa sasa ya kuwekeza katika miradi ya kupata faida katika mda mrefu na kushindwa kulipa madeni au mafao ya wafanyakazi wanaostaafu kwa sasa.
Dira ya mipango inaonekana kujikita katika kuweka miundo mbinu ambayo returns zake sio katika kipindi kifupi kijacho cha miaka mitano, kulipa madeni na pia kupunguza mchango wa wahisani katika bajeti yetu.
Wasiwasi wangu ni kuwa fedha itakuwa ngumu katika mzunguko na hii itasababisha wananchi wengi kukosa uwezo wa kumudu kulipia mahitaji yao.
Wananchi wengi wanapokosa kumudu kulipia mahitaji yao kutaathiri uzalishaji kwa kuwa uzalishaji unategemea soko ambalo ni uwezo wa kununua wa wananchi dhana ya kudhani tunaweza kutengeneza uchumi wa viwanda kama mkombozi inaweza kuwa na uchungu mkali kwa wananchi na wakaichukia dhana hiyo kwa sasa kutokana na aproach.
Bado dhana hiyo inaweza kutokuzaa matunda mbeleni kutokana na
1. Kama ambavyo bibi anaweza kutumia fedha yake na kusacrifice maisha mazuri akawekeza katika rasilimali lakini umasikini huu ukawafanya mababa wasiwape malezi mazuri wajukuu na wanapokuwa wanakuta mashamba yenye thamani lakini wanayauza kwa bei za kutupa kutokana na kutokuwa na maandalizi ya kutumia rasilimali hizi kwa faida na hivyo wanaona kuyatoa ili kupata mkate wa siku.
2. Jamii ikichukia misimamo ya sasa ya inaweza kuona ufisadi ndio siasa safi na jamii ikarudi katika siasa za kila anayepewa madaraka anatumia kwa tumbo lake na kuitia hasara jamii na hivyo jamii isije kufaidi rasilimali zinawekezwa sasa na wajukuu wakaendelea kuishi maisha magumu kama wazazi wao.
Ki mtizamo wangu jamii inatakiwa kutambua kuwa kujenga uchumi, kwa kuwa mahitaji ya wananchi yako palepale basi kunabaki kunategemea mambo makuu mawili kujenga uwezo wa wananchi kumudu gharama za maisha na kuzalisha kukizi mahitaji ya wananchi.
Kama kufanya maandalizi ya wananchi kuzalisha kutaathiri uwezo wa wananchi kumudu gharama basi maandalizi hayo hayatakuwa na maana kwa kuwa hata vitakavyozalishwa havitakuwa na soko na maandalizi hayo hayatakuwa na maana maana wazalishaji wataacha kuzalisha kwa kukosa soko hata kama miundombinu ipo.Kama kuwezesha wananchi kutaathiri miundombinu ya zalishaji ni wazi kuwa wananchi watakuwa na uwezo wa kunua lakini wazalishaji watashindwa kuzalisha kwa kuwa miundo mbinu hakuna.
Kwa kuwa mzunguko wa fedha unapita kwa wananchi unaenda serikalini kupitia kodi na kurudi kwa wananchi. kitendo cha serikali kuchukua fedha nyingi hizi za kodi na kuziweka katika kulipa madeni na kuwekeza katika miradi isiyorudisha fedha hizo kwa wananchi haraka kutafanya mwaka kwa mwaka fedha inayozunguka kupungua na hivyo kuathiri uwezo wa wananchi kumudu gharama.
Hii itaathiri ajira, itaathiri uzalishaji na hayo yakiathirika mapato ya serikali pia yatapungua, nadhani suluhisho ni kuwekeza katika miradi mikubwa kiasi, kuwekeza katika miradi yenye returns haraka kiasi, kuchochea sekita zote ili kila penye opportunity ya kutoa ajira itoe ajira itafanya watu wengi kuwa na uwezo wa kumudu gharama, hii itasababisha kuongezeka kwa ajira maana uzalisha unategemea uwezo wa kulipa wa watu, hii itasabisha serikali kuongeza kipato kwa kupata kodi nyingi kutoka transactions nyingi zinazofanyika, kuongezeka kwa mapato mwaka hadi mwaka ndiko kutajenga uwezo wa serikali kwenda ikitanua ujenzi wa miundo mbinu ya uzalishaji zaidi.