Uwekezaji katika Bond au Hati fungani ni aina ya uwekezaji ambao imekuwepo kwa muda mrefu sana katika nchi mbalimbali,
Hata hivyo hapa nchini kwetu dhana hii ya uwekezaji bado inaonekana kwa ni ngeni miongoni mwa watu wengi
Bondi au Hati fungani ni nini?
Ni uwekezaji ambapo mwekezaji anaikopesha serikali au kampuni, na serikali hiyo au kampuni inaahidi kumlipa mwekezaji huyo baada ya hatifungani hiyo kukomaa,
Kwa kawaida faida inayoambatana na uwekezaji katika bond hugawiwa kila baada ya miezi 6.
Benki ya NMB ambayo ndiyo the most profitable bank, na ndiyo benki iliyo sambaa zaidi nchini Tanzania kwa sasa imetangaza uuzaji wa hatifungani yake, ambapo imeanza kuuzwa kutoka tarehe 10 May na itauzwa hadi tarehe 8 June 2016, kupitia madalali 10 wa soko la Hisa la Dar es salaam Mfano Arch Financials & Investments Advisory Limited wanaopatikana katika jengo la NIC life house lililopo mtaa wa sokoine posta jijini Dar es salaam, (Tel:+25522732922396,Mob: 0784952814) au Kupitia Tawi lolote la NMB lililo karibu nawe
Kwa Kiasi kidogo tu cha uwekezaji cha shillingi laki tano (500,000) unapata faida ya asilimia 13% kwa mwaka kwa muda wa miaka mitatu ambapo faida hii inakuwa inalipwa mara mbili kwa mwaka, bila kusahau kuwa bondi itakapo komaa "mature" NMB itakulipa pesa yako yote uliyokuwa umewekeza awali
Hati fungani hii ya NMB walengwa wakuu ni wawekezaji wadogo na wakati, japo hata wakubwa hawajazuiwa na ndiyo maana kiwango cha chini cha uwekezaji ni Tsh 500,000/= Tu na kuendelea, tofauti na Bondi nyingine za makampuni zilizo wahi tokea hapa Tanzania
Chukulia kama umewekeza Shillingi 1,000,000 kwa riba ya 13% kwa mwaka, hivi ndivo itakavyokuwa
1.Interest=Principal*Rate* Time
=1,000,000*13/100*1year
=Shillingi 130,000
2.Lakini interest hii inalipwa mara mbili kwa mwaka hivyo malipo ya mkupuo wa kwanza yatakuwa ni TZS130,000/2 =TZS 65,000/=
3.Kila mkupuo wa malipo unatozwa kodi ya zuio ya 10%
=65,000-(65000*10%)
=65,000-6,500
=TZS 58,500
Hivyo kufikia Disemba 2016(baada ya miezi 6) utapokea Shillingi 58,500
4.Baada ya miaka 3, uwekezaji wako katika hatifungani hii utakuwa umekuingizia Shillingi 351,000 (58,500*6) kutoka katika uwekezaji wako wa Shillingi 1000,000. Shullingi 1M yako itakwa imekuwa hadi kufikia shillingi 1,351,000 pasipo wewe kufanya chochote, umeingiza pesa hizi ukiwa umekaa tu nyumbani au upo kwenye shughuli zako nyingine.
Isitoshe endapo utapata dharura, kabla miaka mitatu haija isha,na ukahitaji hizi pesa zako bado una nafasi ya kupata pesa zako ulizo wekeza , ambapo utaweza ku uza hatifungani hii katika soko la Hisa la Dar es salaam, kupitia madalali wake
==========
NYONGEZA:
==========
Hati fungani za NMB zimekuja kwa ajili ya watu wenye kipato cha chini ile wenye kuweka hela (saving) kiasi na hawaitumii mpaka muda waliojipangia au dharula inapotokea.
Hizi za NMB zimegawanywa katika 500,000/- kwa bond, ni watu wengi sana wenye kipato cha wastani huwa wanakuwa na balance ya namna hii au zaidi kwenye acc tena inakuwepo kwa zaidi ya mwaka inakatwa tu monthly charges nk, badala ya kuongezeka inapungua.
Hii 500,000 haiwezi kununua fixed deposit (FDR) kwa sababu mara nyingi FDR zinakuwa na min limit ya zaidi hata mili 5 na kuendelea, na rate zake ni 12-16. Ili upate rate ya 15 au 16 ni lazima uweke hela nyingi kuanzia hata mil 100. Kwa mil 10 unaishia kupata 12 au 13, so kama unaweza kupata 13% kwa sh 500,000 ni faida sana.
Hati fungani za serikali ni kwa wenye hela nyingi zaidi, maana unakuta moja inauzwa kwa sh mil 500 na kuendelea na ni kwa miaka 5 au zaidi, rate zake mara nyingi ni 14-16.5%. Hizi sisi hatuwezi.
Kuna watu wanasema kuliko kupata hiyo faida ya 130,000 kwa mwaka akiweka mil 1 ni bora akafanyie biashara gani apate faida zaidi, sasa watu hawa hawa unakuta anaongea hivyo ana hela benki ambazo zipo tu na hata hizo biashara hawafanyi na hela inakatwa charges.
Pole pole watu wakielimishwa wataelewa. Uzuri hii ukiwa na dharula inauzika haraka, na kwenye kuuza utapata faida ila siyo kama ambayo ungepata ukisubiri muda uishe, kuna gharama ya kutoa hati mapema itaathiri faida ila hela yako yote utaipata.
Hata hivyo hapa nchini kwetu dhana hii ya uwekezaji bado inaonekana kwa ni ngeni miongoni mwa watu wengi
Bondi au Hati fungani ni nini?
Ni uwekezaji ambapo mwekezaji anaikopesha serikali au kampuni, na serikali hiyo au kampuni inaahidi kumlipa mwekezaji huyo baada ya hatifungani hiyo kukomaa,
Kwa kawaida faida inayoambatana na uwekezaji katika bond hugawiwa kila baada ya miezi 6.
Benki ya NMB ambayo ndiyo the most profitable bank, na ndiyo benki iliyo sambaa zaidi nchini Tanzania kwa sasa imetangaza uuzaji wa hatifungani yake, ambapo imeanza kuuzwa kutoka tarehe 10 May na itauzwa hadi tarehe 8 June 2016, kupitia madalali 10 wa soko la Hisa la Dar es salaam Mfano Arch Financials & Investments Advisory Limited wanaopatikana katika jengo la NIC life house lililopo mtaa wa sokoine posta jijini Dar es salaam, (Tel:+25522732922396,Mob: 0784952814) au Kupitia Tawi lolote la NMB lililo karibu nawe
Kwa Kiasi kidogo tu cha uwekezaji cha shillingi laki tano (500,000) unapata faida ya asilimia 13% kwa mwaka kwa muda wa miaka mitatu ambapo faida hii inakuwa inalipwa mara mbili kwa mwaka, bila kusahau kuwa bondi itakapo komaa "mature" NMB itakulipa pesa yako yote uliyokuwa umewekeza awali
Hati fungani hii ya NMB walengwa wakuu ni wawekezaji wadogo na wakati, japo hata wakubwa hawajazuiwa na ndiyo maana kiwango cha chini cha uwekezaji ni Tsh 500,000/= Tu na kuendelea, tofauti na Bondi nyingine za makampuni zilizo wahi tokea hapa Tanzania
Chukulia kama umewekeza Shillingi 1,000,000 kwa riba ya 13% kwa mwaka, hivi ndivo itakavyokuwa
1.Interest=Principal*Rate* Time
=1,000,000*13/100*1year
=Shillingi 130,000
2.Lakini interest hii inalipwa mara mbili kwa mwaka hivyo malipo ya mkupuo wa kwanza yatakuwa ni TZS130,000/2 =TZS 65,000/=
3.Kila mkupuo wa malipo unatozwa kodi ya zuio ya 10%
=65,000-(65000*10%)
=65,000-6,500
=TZS 58,500
Hivyo kufikia Disemba 2016(baada ya miezi 6) utapokea Shillingi 58,500
4.Baada ya miaka 3, uwekezaji wako katika hatifungani hii utakuwa umekuingizia Shillingi 351,000 (58,500*6) kutoka katika uwekezaji wako wa Shillingi 1000,000. Shullingi 1M yako itakwa imekuwa hadi kufikia shillingi 1,351,000 pasipo wewe kufanya chochote, umeingiza pesa hizi ukiwa umekaa tu nyumbani au upo kwenye shughuli zako nyingine.
Isitoshe endapo utapata dharura, kabla miaka mitatu haija isha,na ukahitaji hizi pesa zako bado una nafasi ya kupata pesa zako ulizo wekeza , ambapo utaweza ku uza hatifungani hii katika soko la Hisa la Dar es salaam, kupitia madalali wake
==========
NYONGEZA:
==========
Hati fungani za NMB zimekuja kwa ajili ya watu wenye kipato cha chini ile wenye kuweka hela (saving) kiasi na hawaitumii mpaka muda waliojipangia au dharula inapotokea.
Hizi za NMB zimegawanywa katika 500,000/- kwa bond, ni watu wengi sana wenye kipato cha wastani huwa wanakuwa na balance ya namna hii au zaidi kwenye acc tena inakuwepo kwa zaidi ya mwaka inakatwa tu monthly charges nk, badala ya kuongezeka inapungua.
Hii 500,000 haiwezi kununua fixed deposit (FDR) kwa sababu mara nyingi FDR zinakuwa na min limit ya zaidi hata mili 5 na kuendelea, na rate zake ni 12-16. Ili upate rate ya 15 au 16 ni lazima uweke hela nyingi kuanzia hata mil 100. Kwa mil 10 unaishia kupata 12 au 13, so kama unaweza kupata 13% kwa sh 500,000 ni faida sana.
Hati fungani za serikali ni kwa wenye hela nyingi zaidi, maana unakuta moja inauzwa kwa sh mil 500 na kuendelea na ni kwa miaka 5 au zaidi, rate zake mara nyingi ni 14-16.5%. Hizi sisi hatuwezi.
Kuna watu wanasema kuliko kupata hiyo faida ya 130,000 kwa mwaka akiweka mil 1 ni bora akafanyie biashara gani apate faida zaidi, sasa watu hawa hawa unakuta anaongea hivyo ana hela benki ambazo zipo tu na hata hizo biashara hawafanyi na hela inakatwa charges.
Pole pole watu wakielimishwa wataelewa. Uzuri hii ukiwa na dharula inauzika haraka, na kwenye kuuza utapata faida ila siyo kama ambayo ungepata ukisubiri muda uishe, kuna gharama ya kutoa hati mapema itaathiri faida ila hela yako yote utaipata.
