Tatizo ni watumishi hewa au watumishi halisi (waliopo)?

[analysti]

Tatizo la watumishi hewa limekuwa maarufu tangia ilipotolewa katika report ya aliyekuwa mkaguzi mkuu wa hesabu za serikali ndg Ludovick Utoh. Tatizo hili lilirepotiwa kuwa chanzo cha upotevu wa mabilioni ya shilingi za wavuja jasho wa Tanzania. Pamoja na ukweli huu, tatizo hili halikupewa uzito unaostahili mpaka ilipofika kipindi ndugu Mwigulu Nchemba alipoteuliwa kuwa naibu waziri wa fedha. Hata hivyo waziri huyu alijaribu kulipigia kelele lakini kulikosekana msukumo wenye tija ulioakisi nia ya dhati katika kupambana na tatuizo hili na serikali ilionekana kushindwa kupambana nalo.

Kufuatia kuchaguliwa kuwa rais wa awamu ya Tano kwa Dk.JPM kumekuwa na mfufuko wenye nguvu katika mapambano dhidi ya Tatizo la watumishi hewa. Hii ilijidhihirisha pale rais alipotoa maagizo kwa wakuu wa mikoa kuhakikisha wanalimaliza kabisa tatizo la watumishi hewa ama la wakurugenzi watawajibika ikitokea kuna mtumishi hewa atalipwa mshahara baada ya kipindi kilichotolewa kulimaliza tatizo hilo. Wakuu wa mikoa wamefanya kazi yao kwa ushirikiano na malaka zote zinazosimamia rasilimali watu, na naweza kusema wametekeleza kwa mafanikio makubwa. Kutokana na kazi hiyo, hivi juzi waziri mwenye dhamana alileta taarifa kwa uma juu ya idadi ya WATUMISHI HEWA waliobainika na kiwango cha pesa kilicho okolewa kutokana na kubainika kwao.

THE QUESTION IS...
Hawa watumishi hewa ni kina nani? ni nani anawaajiri hawa watumishi hewa? Watumishi hewa wanapokeaje mshahara wao? Je, kwa kuwa wao ni hewa na mshahara wao nao ni hewa?.

Tumelezwa kuwa miongoni mwa watumishi wanaounda kundi la watumishi hewa ni pamoja na
watumishi waliositautumishi wao kutokana na sababu mbali mbali, watumishi waliofariki dunia, watumishi walio masomoni bila ruhusa rasmi n.k.

Nikiangalia makundi yote yanayounda watumishi hewa inaonekana dhahiri kabisa kuwa ni watu waliokuwa chini ya usimamizi wa watu fulani. Je, ilikuwaje watumishi hawa wakapata sifa ya kuwa watumishi hewa ilhali wapo chini ya usimamizi wa watu hawa fulani, je, hawa wasimamizi walikuwa wanasimamia watumishi hewa na kuendelea kuruhusu mishahara iwaendee watumishi hewa??. Natambua kuwa kuna utaratibu ambao unawaongoza hawa wasimamizi wa namna ya kutoa taarifa punde tu mtumishi anaposita au anapopoteza sifa ya kuwa mtumishi wa uma. Je, hawa wasimamizi taratibu hizi walikuwa hawazitekelezi.

Naomba niseme kuwa, Tanzania hatuna tatizo la watrumishi hewa. Kamwe watumishi hewa si tatizo kwa nchi hii. Tatizo tulilonalo ni hawa viongozi wenye jukumu la kusimamia watumishi katika halmashauri na taasisi za uma. Nashindwa kuelewa ni kwa nini suala hili lilionekana kuwa ni gumu mno kulidhibiti wakati kumbukumbu zipo na watumishi wote wanafahamika?.

Naomba nitoe wito kwa serikali, ili kuweza kudhibiti na kuliondoa kabisa hili tatizo (SI LA WATUMISHI HEWA) la hawa watu wenye jukumu la kusimamia watumishi, kujitengenezea njia ovu za kujipatia pesa kutoka serikalini kwa kupitia watumishi hewa;ifanye uchunguzi ya kuwa ni nani alitengeneza na kutunza watumishi hewa na kuendelea kuneemeka na mishahara ya watu wasiokuwepo kiuhalisia. Ifanye uchunguzi ili ijulikane je, tatizo ni idara, mkurugenzi au ni Utumishi/hazina. Maana yawezekana taarifa zilishafika hazina lakini wao wakaendelea kupeleka mshahara hewa.

 

[mwasu]

Hili zoezi wangelifanya kwa kuwakamata wanaochukua hiyo mishahara, sio kuorodhesha amabo hawapo kazini ingesaidia sana kukamata wezi wa mali ya uma , lakini kuwafuta ambao hawapo itasaidia kupunguza ulaji wa hizo hela ila sio kuwatumbua waliokwisha kula hiyo mishahara.

 

[LOTH HEMA]

Kwa nini majina yao yasitoke ili tufahamu kuwa fulani hewa?,sasa idadi inatajwa tu,hao hewa wajulikane ni kina nani.

 

[Musoma Yetu]

Mleta uzi uwe unajifunza kuandika abstract. Watu saa zingine muda wa kusoma yote ulioandika. Una point lkni na tumekuelewa. Ngoja tusubiri comments za watu.

 

[Quarterpin]

Hakuna kitu kinaitwa watumish hewa, nilishasema hiyo kitu na ntaendelea kuamin hivyo. Hiv afisa utumish gani mjinga atakubali kuforward mishahara benki ya zaid ya watu mia wakati hawa exist, kama inatokea basi ni mtu mmoja au wawil au watatu, ambao sio mbaya hata wakichukua mishahara miwili au mitatu iliyozid, watu wametumikia nchi miaka zaid ya 30 wanastaafu na mshahara 150,000 kuzidishwa kwa mwez au miez miwil sio mbaya, ndio kuinuana kwenyewe huko, mbona tunasikia wabunge wanasain paylist zaid ya moja hata huko mawizarani, hebu usalama wetu wa taifa waizime tu hii ishu, me naamni mashushu nchi hii wanajua kila mtu mtu anapata nin, isitokee watu masikin ndo waonekane chanzo cha matatizo wakati ni wapigaji wametulia.

 

[BILGERT]

Mtoa mada,na ww wenda hujui maana ya hewa.aliyeenda masomon bila taarfa ataitwa mtoro kazini na hvo atashughulikiwa kutokana na sheria zinavosema.sio hewa.Hewa(ghost worker) ni non exist worker

 

[BILGERT]

Hakuna kitu kinaitwa watumish hewa, nilishasema hiyo kitu na ntaendelea kuamin hivyo. Hiv afisa utumish gani mjinga atakubali kuforward mishahara benki ya zaid ya watu mia wakati hawa exist, kama inatokea basi ni mtu mmoja au wawil au watatu, ambao sio mbaya hata wakichukua mishahara miwili au mitatu iliyozid, watu wametumikia nchi miaka zaid ya 30 wanastaafu na mshahara 150,000 kuzidishwa kwa mwez au miez miwil sio mbaya, ndio kuinuana kwenyewe huko, mbona tunasikia wabunge wanasain paylist zaid ya moja hata huko mawizarani, hebu usalama wetu wa taifa waizime tu hii ishu, me naamni mashushu nchi hii wanajua kila mtu mtu anapata nin, isitokee watu masikin ndo waonekane chanzo cha matatizo wakati ni wapigaji wametulia.

Nmekusoma mkuu,je aliyeenda shule au masomon bila ruhusa ama taratbu husika,naye ataitwa mtumish hewa? Ama mtoro kazin? Maana haya mambo kama yanachanganya vile,kuhusu hewa

 

[analysti]

Nmekusoma mkuu,je aliyeenda shule au masomon bila ruhusa ama taratbu husika,naye ataitwa mtumish hewa? Ama mtoro kazin? Maana haya mambo kama yanachanganya vile,kuhusu hewa

Mkuu nimetaja walioenda masomoni kwakuwa ni moja ya watu waliokuwa under scrutiny. Lakini bila shaka utumishi wa uma unamaelekezo ni hatua gani zichukuliwe kwa mtu ambae hatoonekana kazini kwa kipindi fulani bila taarifa rasmi, hii ni pamoja na kumsimamishia mshahara.

 

[analysti]

Hakuna kitu kinaitwa watumish hewa, nilishasema hiyo kitu na ntaendelea kuamin hivyo. Hiv afisa utumish gani mjinga atakubali kuforward mishahara benki ya zaid ya watu mia wakati hawa exist, kama inatokea basi ni mtu mmoja au wawil au watatu, ambao sio mbaya hata wakichukua mishahara miwili au mitatu iliyozid, watu wametumikia nchi miaka zaid ya 30 wanastaafu na mshahara 150,000 kuzidishwa kwa mwez au miez miwil sio mbaya, ndio kuinuana kwenyewe huko, mbona tunasikia wabunge wanasain paylist zaid ya moja hata huko mawizarani, hebu usalama wetu wa taifa waizime tu hii ishu, me naamni mashushu nchi hii wanajua kila mtu mtu anapata nin, isitokee watu masikin ndo waonekane chanzo cha matatizo wakati ni wapigaji wametulia.

Cha kushangaza, Mkuu wa mkoa wa Rukwa ameagiza kukamatwa kwa watumishi hewa. Nashindwa kuelewa anamaanisha kuwa ni nani wakamatwe. Hao hewa ni kina nani hao?

 

[mzalendo15]

Watumishi hewa ni pamoja na wakuu wa idara na watumishi wengine.
Inasemekana kwamba unakuta mfanyakazi mmoja wa umma anakuwa na akaunti 15 na zaidi za kuweka hiyo mishahara ya watumishi hewa.

Sasa hao watumishi wanaofanya hujuma namna hii washughulikiwe.

 

[ALOMOLIE]

Tatizo la watumishi hewa limekuwa maarufu tangia ilipotolewa katika report ya aliyekuwa mkaguzi mkuu wa hesabu za serikali ndg Ludovick Utoh. Tatizo hili lilirepotiwa kuwa chanzo cha upotevu wa mabilioni ya shilingi za wavuja jasho wa Tanzania. Pamoja na ukweli huu, tatizo hili halikupewa uzito unaostahili mpaka ilipofika kipindi ndugu Mwigulu Nchemba alipoteuliwa kuwa naibu waziri wa fedha. Hata hivyo waziri huyu alijaribu kulipigia kelele lakini kulikosekana msukumo wenye tija ulioakisi nia ya dhati katika kupambana na tatuizo hili na serikali ilionekana kushindwa kupambana nalo.

Kufuatia kuchaguliwa kuwa rais wa awamu ya Tano kwa Dk.JPM kumekuwa na mfufuko wenye nguvu katika mapambano dhidi ya Tatizo la watumishi hewa. Hii ilijidhihirisha pale rais alipotoa maagizo kwa wakuu wa mikoa kuhakikisha wanalimaliza kabisa tatizo la watumishi hewa ama la wakurugenzi watawajibika ikitokea kuna mtumishi hewa atalipwa mshahara baada ya kipindi kilichotolewa kulimaliza tatizo hilo. Wakuu wa mikoa wamefanya kazi yao kwa ushirikiano na malaka zote zinazosimamia rasilimali watu, na naweza kusema wametekeleza kwa mafanikio makubwa. Kutokana na kazi hiyo, hivi juzi waziri mwenye dhamana alileta taarifa kwa uma juu ya idadi ya WATUMISHI HEWA waliobainika na kiwango cha pesa kilicho okolewa kutokana na kubainika kwao.

THE QUESTION IS...
Hawa watumishi hewa ni kina nani? ni nani anawaajiri hawa watumishi hewa? Watumishi hewa wanapokeaje mshahara wao? Je, kwa kuwa wao ni hewa na mshahara wao nao ni hewa?.

Tumelezwa kuwa miongoni mwa watumishi wanaounda kundi la watumishi hewa ni pamoja na
watumishi waliositautumishi wao kutokana na sababu mbali mbali, watumishi waliofariki dunia, watumishi walio masomoni bila ruhusa rasmi n.k.

Nikiangalia makundi yote yanayounda watumishi hewa inaonekana dhahiri kabisa kuwa ni watu waliokuwa chini ya usimamizi wa watu fulani. Je, ilikuwaje watumishi hawa wakapata sifa ya kuwa watumishi hewa ilhali wapo chini ya usimamizi wa watu hawa fulani, je, hawa wasimamizi walikuwa wanasimamia watumishi hewa na kuendelea kuruhusu mishahara iwaendee watumishi hewa??. Natambua kuwa kuna utaratibu ambao unawaongoza hawa wasimamizi wa namna ya kutoa taarifa punde tu mtumishi anaposita au anapopoteza sifa ya kuwa mtumishi wa uma. Je, hawa wasimamizi taratibu hizi walikuwa hawazitekelezi.

Naomba niseme kuwa, Tanzania hatuna tatizo la watrumishi hewa. Kamwe watumishi hewa si tatizo kwa nchi hii. Tatizo tulilonalo ni hawa viongozi wenye jukumu la kusimamia watumishi katika halmashauri na taasisi za uma. Nashindwa kuelewa ni kwa nini suala hili lilionekana kuwa ni gumu mno kulidhibiti wakati kumbukumbu zipo na watumishi wote wanafahamika?.

Naomba nitoe wito kwa serikali, ili kuweza kudhibiti na kuliondoa kabisa hili tatizo (SI LA WATUMISHI HEWA) la hawa watu wenye jukumu la kusimamia watumishi, kujitengenezea njia ovu za kujipatia pesa kutoka serikalini kwa kupitia watumishi hewa;ifanye uchunguzi ya kuwa ni nani alitengeneza na kutunza watumishi hewa na kuendelea kuneemeka na mishahara ya watu wasiokuwepo kiuhalisia. Ifanye uchunguzi ili ijulikane je, tatizo ni idara, mkurugenzi au ni Utumishi/hazina. Maana yawezekana taarifa zilishafika hazina lakini wao wakaendelea kupeleka mshahara hewa.

NGUVU YA HOJA.

 

[Volodimiri Zelensiki]

Naombeni msaada wa ufahamu kuhusu hewa...Mfano mtu amesoma mechanics kutokana na kujuana juana ameajiriwa pale TRA kama muhasibu. Huyu ni nani tunamwita?Mtu hakusoma chochote ila kafoji vyeti vya taaluma huyu anaitwaje?Maana inawezekana watumishi hewa sio hao tunaoambiwa kumbe hewa wa ukweli ni hawa wenye kuendelea na kazi ofisini

 

[Infantry Soldier]

Tatizo la watumishi hewa limekuwa maarufu tangia ilipotolewa katika report ya aliyekuwa mkaguzi mkuu wa hesabu za serikali ndg Ludovick Utoh. Tatizo hili lilirepotiwa kuwa chanzo cha upotevu wa mabilioni ya shilingi za wavuja jasho wa Tanzania. Pamoja na ukweli huu, tatizo hili halikupewa uzito unaostahili mpaka ilipofika kipindi ndugu Mwigulu Nchemba alipoteuliwa kuwa naibu waziri wa fedha. Hata hivyo waziri huyu alijaribu kulipigia kelele lakini kulikosekana msukumo wenye tija ulioakisi nia ya dhati katika kupambana na tatuizo hili na serikali ilionekana kushindwa kupambana nalo.

Kufuatia kuchaguliwa kuwa rais wa awamu ya Tano kwa Dk.JPM kumekuwa na mfufuko wenye nguvu katika mapambano dhidi ya Tatizo la watumishi hewa. Hii ilijidhihirisha pale rais alipotoa maagizo kwa wakuu wa mikoa kuhakikisha wanalimaliza kabisa tatizo la watumishi hewa ama la wakurugenzi watawajibika ikitokea kuna mtumishi hewa atalipwa mshahara baada ya kipindi kilichotolewa kulimaliza tatizo hilo. Wakuu wa mikoa wamefanya kazi yao kwa ushirikiano na malaka zote zinazosimamia rasilimali watu, na naweza kusema wametekeleza kwa mafanikio makubwa. Kutokana na kazi hiyo, hivi juzi waziri mwenye dhamana alileta taarifa kwa uma juu ya idadi ya WATUMISHI HEWA waliobainika na kiwango cha pesa kilicho okolewa kutokana na kubainika kwao.

THE QUESTION IS...
Hawa watumishi hewa ni kina nani? ni nani anawaajiri hawa watumishi hewa? Watumishi hewa wanapokeaje mshahara wao? Je, kwa kuwa wao ni hewa na mshahara wao nao ni hewa?.

Tumelezwa kuwa miongoni mwa watumishi wanaounda kundi la watumishi hewa ni pamoja na
watumishi waliositautumishi wao kutokana na sababu mbali mbali, watumishi waliofariki dunia, watumishi walio masomoni bila ruhusa rasmi n.k.

Nikiangalia makundi yote yanayounda watumishi hewa inaonekana dhahiri kabisa kuwa ni watu waliokuwa chini ya usimamizi wa watu fulani. Je, ilikuwaje watumishi hawa wakapata sifa ya kuwa watumishi hewa ilhali wapo chini ya usimamizi wa watu hawa fulani, je, hawa wasimamizi walikuwa wanasimamia watumishi hewa na kuendelea kuruhusu mishahara iwaendee watumishi hewa??. Natambua kuwa kuna utaratibu ambao unawaongoza hawa wasimamizi wa namna ya kutoa taarifa punde tu mtumishi anaposita au anapopoteza sifa ya kuwa mtumishi wa uma. Je, hawa wasimamizi taratibu hizi walikuwa hawazitekelezi.

Naomba niseme kuwa, Tanzania hatuna tatizo la watrumishi hewa. Kamwe watumishi hewa si tatizo kwa nchi hii. Tatizo tulilonalo ni hawa viongozi wenye jukumu la kusimamia watumishi katika halmashauri na taasisi za uma. Nashindwa kuelewa ni kwa nini suala hili lilionekana kuwa ni gumu mno kulidhibiti wakati kumbukumbu zipo na watumishi wote wanafahamika?.

Naomba nitoe wito kwa serikali, ili kuweza kudhibiti na kuliondoa kabisa hili tatizo (SI LA WATUMISHI HEWA) la hawa watu wenye jukumu la kusimamia watumishi, kujitengenezea njia ovu za kujipatia pesa kutoka serikalini kwa kupitia watumishi hewa;ifanye uchunguzi ya kuwa ni nani alitengeneza na kutunza watumishi hewa na kuendelea kuneemeka na mishahara ya watu wasiokuwepo kiuhalisia. Ifanye uchunguzi ili ijulikane je, tatizo ni idara, mkurugenzi au ni Utumishi/hazina. Maana yawezekana taarifa zilishafika hazina lakini wao wakaendelea kupeleka mshahara hewa.

umejaribu kufikiri mbali sana tena ni nje ya box. asante sana kwa mada nzuri. mimi kwa maoni yangu naona kama kuna chain kubwa sana ya upigaji wa hizi pesa from top to bottom, na kama sikosei zilikuwa zinaenda moja kwa moja kwenye coffers za chama chetu. hawa maafisa utumishi na executive directors ni mawakala tu wa ukusanyaji. utakuja kusema humu kama kuna vigogo wa halmashauri watakuja kufukuzwa kwa hii scandal.
alafu, inakuwa vipi report ya CAG inaanika tatizo hili sasa wakati lipo kwa miaka nenda rudi kama na yeye hakuwa na mkono wake (jipu) kwenye kuficha uovu wa namna hii????????