Mlalahoi
JF-Expert Member
- Aug 31, 2006
- 2,182
- 883
Kwa: Sekretarieti ya CCM
Kutoka: James Walton, Kundi la Demokrasia
Re: Maoni muhimu kutoka kwa ujumbe wa Zanzibar
Tarehe: Septemba 10, 2023
Tunathamini sana fursa ya kutembelea nchi yako kubwa, Tanzania, na haswa kisiwa kizuri cha Zanzibar. Tunashukuru kwa mikutano mliyotuandalia Zanzibar japo kwa muda mfupi. Maingiliano kati ya Chama tawala cha Mapinduzi (CCM) na viongozi wakuu wa vyama vya upinzani vya ACT Wazalendo na wafanyabiashara wakuu yalitusaidia sana wakati wa misheni yetu. Safari hiyo itakuwa na mvuto katika kutengeneza mkakati wa kisiasa wa kuisaidia CCM kushinda Uchaguzi Mkuu wa 2025 Zanzibar.
Wakati timu yetu inapoanza kuandika mkakati wa chama, tuliona kuwa itakuwa muhimu kukupa muhtasari wa matokeo yetu kama tulivyoomba. Tunaelewa matokeo haya yatashirikiwa moja kwa moja na mwenyekiti wa CCM. Tutasubiri nafasi ya kutembelea tena Dar es Salaam baada ya chama kupitisha mkakati wake wa kampeni.
Ufuatao ni muhtasari wa mambo muhimu kutoka kwa safari yetu:
Kulikuwa na maafikiano miongoni mwa wahusika wakuu wa siasa kwamba Rais Hussein Mwinyi pengine ndiye kiongozi asiyependwa na watu wengi zaidi tangu Mapinduzi ya Zanzibar mwaka 1964. Hii ni kwa sababu hatachukuliwa kuwa Mzanzibari wa kutosha. Hisia ni kwamba hakulelewa kisiwani, akirudi tu kugombea Ubunge. Tulisikia alitengwa na wanasiasa wengine wa CCM Zanzibar kwa kipindi alichokuwa mbunge wa Jimbo la Kwawani mjini Unguja.
Watu wanne wa ndani ya CCM walitueleza kuwa hisia za jumla ni kwamba Mwinyi ana nia zaidi ya kugombea Urais wa Muungano 2025. Watoa taarifa hao walisema wamezungumza naye mara kadhaa na amewaambia kuwa kipindi chake kimoja cha urais kimempa uzoefu wa kutosha. kugombea nafasi ya juu ya Muungano. Kwa hili, Mwinyi aliripotiwa kuanzisha kampeni ya siri ili kupata uungwaji mkono wa Wabunge wa Bunge na Baraza la Wawakilishi Zanzibar.
Washawishi wakuu wa CCM na wapenda madaraka Zanzibar wanahisi kuwa Mwinyi amewatenga. Alifanya kazi kwa faragha bila mashauriano mengi. Kutokana na hali hiyo, chuki ziliongezeka serikalini na ndani ya CCM. Tulisikia kwamba watu ambao kukiunga mkono chama hicho kilitazamia kupata ushindi wameondoa uungwaji mkono wao. Sisi tuiligundua kuwa chama hicho kilikuwa kimetengana na kugawanyika ili kuweza kushinda upinzani mnamo 2025.
Pia tulizungumza na viongozi wa vyama vya upinzani vya ACT-Wazalendo na CUF. Walimshutumu Mwinyi kwa kupuuza mkataba wa Serikali ya Umoja wa Kitaifa (GNU) uliopelekea ACT-Wazalendo kurejea serikalini mwaka 2021.
Watoa taarifa wa ACT-Wazalendo waliiambia timu yetu kuwa wamechoka kufanyiwa hujuma na kwamba hakuna uhakika kwamba hawataandamana iwapo kutakuwa na ushahidi kwamba uchaguzi uliibiwa. Msimamo kama huo unaweza kuleta tishio la ghasia zinazohusiana na uchaguzi na uwezekano wa kupoteza maisha mnamo 2025.
Mshirika wetu wa utafiti alifanya kura ya maoni, ambayo nakala yake tunaambatisha. Utafiti ulibaini kuwa Mwinyi atapata asilimia 20 tu ya kura ikiwa uchaguzi ungefanyika leo. Makamu wa Kwanza wa Rais Othman Masoud Othman Sharif angeshinda uchaguzi huo kwa asilimia 60. Ingawa hatukumjumuisha Rais Samia Suluhu katika uchaguzi huo, hata hivyo alikuwa kiongozi mashuhuri kuliko viongozi wengine wote. Amejenga hali ya fahari miongoni mwa Wazanzibari, mara ya kwanza waliposhika urais wa Zanzibar na Muungano.
Angalau asilimia 82 ya waliohojiwa walisema Rais Mwinyi huenda ndiye mwanasiasa fisadi zaidi Zanzibar kuwahi kuwa naye kama kiongozi wake mkuu. Waliohojiwa walidai alitumia nafasi yake kujitajirisha, kuuza mali za serikali huku chama tawala kikishindwa kulichukulia suala hilo kwa uzito wake.
Asilimia 60 ya wahojiwa walipendekeza kuanzishwa kwa uchunguzi huru wa kimahakama kuchunguza tuhuma za ufisadi dhidi ya Mwinyi, na kuchukua hatua iwapo itabainika kuhusika moja kwa moja au isivyo moja kwa moja.
Asilimia 58 ya wahojiwa waliojitambulisha kuwa ni wafuasi wa CCM, wanaamini kuwa Mwinyi hapaswi kuteuliwa kuwa mgombea urais wa chama tawala. Walilinganisha kugombea kwake na uamuzi wa "makusudi" wa kukabidhi madaraka kwa upinzani.
Maoni ya wana CCM tuliozungumza nao ni kwamba Mwinyi asiwe mgombea urais wa chama. Walitaja matukio mawili ya historia ya siasa za Zanzibar ambapo mwanasiasa maarufu Aboud Jumbe alijiuzulu Urais Januari 1984 na Idris Abdul Wakil ambaye alihudumu kwa muhula mmoja tu wa urais, kutoka 1985 hadi 1990.
Asilimia 67 walisema sasa ni zamu ya upinzani kutawala nchi, kwani chama tawala kimeshindwa kuboresha ustawi wa wananchi.
Walipoulizwa watafanya nini kama wangekuwa na uthibitisho kwamba uchaguzi uliibiwa, asilimia 52 ya wahojiwa walisema watafanya maandamano hadi "washindi wa kweli wa uchaguzi" watangazwe.
Ifuatayo ni orodha ya waliohojiwa na kashfa walizotuambia kuwa Mwinyi anadaiwa kuhusishwa na:
Wakati wa janga la Covid-19, wasafiri kwenda nchi mbalimbali walitozwa kiwango cha juu cha $50 kwa vipimo. Hata hivyo, Zanzibar, wasafiri waliripotiwa kutozwa hadi $80. Wapashaji habari hao walidai kuwa fedha hizo za ziada zililipwa kwa Mwinyi. Kwa vile Zanzibar ilikuwa miongoni mwa nchi chache ambazo hazikufunga mipaka yao wakati wa janga hili, iliendelea kupokea wageni ambao hata hivyo walipimwa walipowasili.
Rais Mwinyi pia alifuta mikataba iliyokuwa na makampuni ya ndani ya kutoa huduma katika Uwanja wa Ndege wa Zanzibar, ikiwa ni pamoja na Zanzibar Aviation Services & Travel Trade Ltd (ZAT), kampuni ya kwanza ya wazawa kuanzisha safari za ndege za kimataifa kwenda Zanzibar. Kandarasi hiyo ilitolewa kwa wawekezaji wa Dubai Dnata kwa masuala ya kibinafsi.
Matokeo yake ni kwamba watu wengi walipoteza kazi zao, na ZAT haikuweza tena kuwalipa wafanyakazi wake. Hata wawekezaji hao wapya walipoingia, hawakutoa kazi nyingi kwa wenyeji kama ilivyotarajiwa, badala yake walileta wafanyakazi wao wenyewe.
Kwa Wazanzibari, hii ilikuwa kesi ya rushwa na upendeleo. Mwinyi alidaiwa kupendelea kampuni ya kigeni ambayo ukurugenzi wake ulishukiwa dhidi ya kampuni za humu nchini zilizokuwa zikifanya kazi katika uwanja wa ndege, na hivyo kuzua minong'onokwamba huenda maafisa wa serikali walikuwa na hisa za siri huko Dnata.
Uidhinishaji wa serikali wa ukiritimba wa Dnata pia ulikiuka kanuni za mamlaka ya usafiri wa anga zinazohitaji vifaa vya uwanja wa ndege wa kimataifa kusimamiwa na angalau watoa huduma watatu.
Mkataba wa African Global Logistics (AGL) wa kuendesha Bandari ya Zanzibar ni mkataba mwingine unaodaiwa kuwa wa kifisadi ambao ulikiuka sheria zinazohitaji kutoa zabuni ya ubinafsishaji wa shirika la umma. Waliohojiwa walisema walikuwa wamesoma tu kwenye mitandao ya kijamii kuhusu utoaji wa kandarasi ya serikali kwa kampuni hiyo ya kigeni.
Kulikuwa na manung'unikokuhusu TZS 53 bilioni zilizotumika katika ukarabati wa Uwanja wa Taifa wa Amani, huku watoa taarifa wakisema wamepata taarifa za kuaminika kuwa ni TZS 10 bilioni pekee ndizo zimetumika katika mradi huo. Hii inazua maswali kuhusu uwazi na uwajibikaji katika ugawaji wa fedha kwa ajili ya miradi ya umma.
Kampuni ya Kituruki ilipewa kandarasi ya uwanja ili kuongeza uwezo wake wa kukaa kutoka watu 12,000 hadi 15,000 bila mchakato wowote wa zabuni unaojulikana. Ulinganisho ulifanywa na ukarabati wa Uwanja wa Benjamin Mkapa kwa upande wa Bara wenye uwezo wa kubeba 60,000 unaokadiriwa kugharimu TZS 31 bilioni pekee. Serikali imetoa zabuni ya wakandarasi hao wa Uturuki kukarabati barabara za Zanzibar kwa gharama isiyojulikana kwa mujibu wa watoa taarifa.
Inashangaza kwamba hakuna taarifa kuhusu mkandarasi aliyepewa zabuni hizo mbili za barabara. Haijulikani pia ikiwa ni kampuni ya ujenzi kwa vile hapakuwa na taarifa kuhusu kampuni hiyo nchini Uturuki.
Vile vile, bajeti ya awali ya serikali ya ukarabati wa barabara Zanzibar ilikuwa dola milioni 8.
Hata hivyo, baadaye ilisemekana kwamba dola milioni 89 zilihitajika.
Kesi nyingine ni dola milioni 100 ambazo Serikali ya Zanzibar ilipokea kutoka kwa Rais Samia kama sehemu ya misaada ya IMF ya kufufua uchumi baada ya janga la Covid-19. Haijulikani ni miradi gani mahususi imetekelezwa kwa kutumia fedha hizi. Hili lilisababisha mamlaka kutoka Bara kutembelea Zanzibar kuchunguza matumizi ya fedha hizo.
Serikali ya Mwinyi pia ilishutumiwa kwa kukusanya mabilioni ya shilingi katika mikopo ya gharama kubwa ya kibiashara iliyokopwa kwa viwango vya juu. Haya ni baadhi tu ya mambo yaliyojitokeza Zanzibar chini ya uongozi wa Mwinyi. Wadau wa maendeleo wanaendelea kuonesha kujali utekelezaji wa miradi yenye thamani kubwa bila kuzingatia taratibu zilizowekwa za manunuzi na zabuni. Haya yote yametokea ndani ya miaka mitatu ya utawala wa Mwinyi huku kukiwa na uwajibikaji mdogo kwa walipa kodi.
Kumekuwa na visa vya mali za serikali kuuzwa kinyume cha sheria kwa watu binafsi bila manufaa ya kufuatilia faida zinazopatikana. Kwa mfano, kuna taasisi ya kihistoria iliyopo Mji Mkongwe inayojulikana kwa jina la skuli ya Tumekuja, iliyopo karibu na bahari. Hivi karibuni imeuzwa na serikali kuuliza maswali kuhusu wapi mapato. Wengi wameshangaa kusikia kuwa serikali ina mpango wa kujenga shule nyingine nje ya Mji Mkongwe. Tumefahamishwa kuwa shule mbili zaidi karibu na bahari zinatarajiwa kuuzwa na serikali, ikiwemo ile ya Nungwi, eneo maarufu la utalii. Pia, serikali imekodisha kimya kimya zaidi ya visiwa 20 kwa dola milioni 1 kwa mwaka.
Kwa mujibu wa kanuni rasmi, wakulima wanapaswa kulipwa asilimia 8 ya bei ya mauzo kwa tani moja ya karafuu inayouzwa katika soko la dunia, ambayo ingewafanya wapate TZS 18,000 kwa kilo. Hata hivyo, watoa taarifa walituambia kuwa wanapokea TZS 14,000 pekee kwa kilo, jambo ambalo linaonekana kuwa ni dhuluma kubwa. Pia kuna ukosefu wa uwazi ambapo kulikuwa na madai ya mauzo ya serikali ya shina la mikarafuu na kiwanda cha kutengenezea Wawi huko Pemba bila taarifa rasmi zinazokuja.
Serikali ya Zanzibar pia inaripotiwa kutumia dola milioni 6 katika mradi wa mfumo wa ikolojia bandarini ambao ulikuwa tayari umeshatekelezwa na mwekezaji, AGL. Hivi karibuni, Rais Samia alilalamikia Mamlaka ya Bandari ya Dar es Salaam kutumia dola milioni 4.5 katika mradi wa mfumo wa ikolojia. Hili limezua sintofahamu kwa nini Bandari ndogo ya Zanzibar ingetumia fedha nyingi kuliko Bandari ya Dar es Salaam.
Pia tuliambiwa kwamba hivi karibuni serikali ilitumia TZS 16.5 bilioni kununua vifaa vya Uwanja wa Ndege wa Zanzibar. Wapashaji habari waliuliza kwa nini serikali inawekeza kiasi hicho kikubwa baada ya kukodisha uwanja wa ndege.
Mgogoro mwingine ni Mpango wa Afya kwa Wote (UHC) kwa watumishi wa umma, ambapo ni lazima kwa wafanyakazi wote wa sekta ya umma kujiandikisha katika mpango wa bima, huku michango ikikatwa kutoka kwa mishahara yao. Lakini wakati makato yanaendelea, hakujawa na uboreshaji unaoonekana katika huduma za afya.
Tulisikia taarifa kutoka kwa watu mbalimbali kuwa Mke wa Rais, Maryam Mwinyi, amekumbwa na kashfa. Kwa mujibu wa taarifa hizo, amekuwa akishinikiza mashirika ya umma kama ZSSF, ZIPA, na Mamlaka ya Usimamizi wa Bandari Zanzibar kutoa msaada wa kifedha kwa Taasisi yake ya Maisha Bora. Hata hivyo, hakuna ushahidi kwamba fedha hizo zilitumika kwa madhumuni yaliyokusudiwa.
Mke wa rais pia anajenga hoteli ya nyota 5 huko Matemwe na anatumia fedha za umma kujenga barabara ya kuelekea hotelini. Wananchi wa vijiji vya Nungwi na Matemwe wanaoishi karibu na hoteli hiyo hawana furaha kwa sababu fedha ambazo zilipaswa kutumika kutengeneza barabara zao mbovu zinatumika kwa uwekezaji wa hoteli. Zaidi ya hayo, wakazi hao wanadai kuwa mradi wa hoteli hiyo unawanyang'anyaardhi yao, ambayo familia ya kwanza inawauzia wawekezaji wa kigeni. Hali hii imeonekana kote Pemba, ambapo familia ya kwanza imekuwa ikinyakua ardhi ya umma na kuisajili kwa majina ya watoto wao.
Tafadhali usisite kuwasiliana nami moja kwa moja ikiwa kuna maswali yoyote.
James Walton
