OLS
JF-Expert Member
- Oct 12, 2019
- 419
- 670
Kifungu 8 - Haki za Ardhi
"Serikali ya Tanzania itachukua hatua zote muhimu kuhakikisha upatikanaji na utoaji wa haki kwa DPW au Kampuni Husika..." kwa kiingereza “The Government of Tanzania shall take all the necessary actions to ensure the acquisition and grant of rights to DPW or the relevant Project Company…”
Mapendekezo: "Serikali ya Tanzania itatumia juhudi zake bora kusaidia Kampuni ya Mradi katika kupata haki za ardhi..." “The Government of Tanzania shall use its best endeavours to assist the Project Company in acquiring land rights…”
Nota Bene: Kulingana na sheria za ardhi nchini Tanzania, taasisi za kigeni kama DPW haziwezi kumiliki ardhi. Haki za ardhi zinaweza kumilikiwa tu na Kampuni ya Mradi iliyojisajili Tanzania.
Kifungu 10 - Usiri
Kifungu cha usiri kinapaswa kufanyiwa marekebisho kwani Mkataba huu na mikataba inayofuata inaweza kufanyiwa marekebisho na bunge na kusikilizwa kwa umma. Kwa kiingereza ni hivi The confidentiality clause should be revised given that this Agreement and subsequent agreements may be revised by the parliament and all hearings at the parliament are public.
Kifungu 20 - Usuluhishi wa Migogoro
(2) Usuluhishi
Nota Bene: Mkataba huu unatoa fursa ya usuluhishi wa kimataifa ukiwa na makazi yake nchini Afrika Kusini. Ingawa mradi huu unahusisha ujenzi na maendeleo ya bandari ambayo haingii katika ufafanuzi wa "utajiri na rasilimali asilia" kama inavyotolewa na kifungu cha 3 cha Sheria ya Utajiri na Rasilimali Asilia (Uhuru wa Kudumu) Namba 5 ya 2017, sehemu ya mradi ambayo inaingia katika Sheria hiyo ni "haki za ardhi". Kwa hivyo, katika kesi ambapo mzozo unahusiana na haki za ardhi, kifungu cha 11 cha Sheria ya Utajiri na Rasilimali Asilia (Uhuru wa Kudumu) Namba 5 ya 2017 kwa hivyo inaonyesha kuwa kipengele hicho kikigombaniwa haipaswi kuwa chini ya usuluhishi wa kimataifa kama inavyotolewa na Mkataba kwani itakuwa kinyume cha sheria. Kifungu cha 20 (2) cha Mkataba kinapaswa kuzingatia jambo hili.
Kifungu 21 - Sheria Inayotawala
Mapendekezo: Kwa kuzingatia kuwa sheria inayotumika ipo sawa kote, basi kubaliana na Sheria ya Tanzania kwa Mkataba huu au Sheria ya Kiingereza kwa mikataba yote kwani zinasomwa pamoja.
Kifungu 23 - Muda wa kuisha makubaliano
(1) (ii) "mud awa kuisha wa HGAs zote na Mikataba yote ya Mradi... na azimio la mwisho la migogoro, ikiwepo..."/ the expiration of all the HGAs and all the Project Agreements…and the definite resolution of disputes, if any, thereunder…”
Mapendekezo: Badilisha neno "muda wa kuisha matumizi" na maneno "Kusitisha" yaani to replace the word “expiration” with the words “termination”. Zaidi ya hayo, best practice ni kufikia makubaliano ya vipengele maalum ambavyo bado vitakuwa halali hata baada ya kusitisha kwa ajili ya kushughulikia migogoro inayoendelea au mchakato mwingine wa kufunga mradi. Kwa hivyo, Kifungu 23 (2) kinapaswa kufanyiwa marekebisho ili kuonyesha vipengele ambavyo havitaathiriwa baada ya kusitisha badala ya kutoa kuwa vipengele vyote ni halali licha ya kukomesha kwani hii haionekani kuwa ni jambo linalowezekana.
(4) "Nchi Husika hawatapata haki ya kuukana, kujitoa, kusimamisha au kuvunja Mkataba huu katika hali yoyote, ikiwa ni pamoja na kukiukwa kwa msingi, mabadiliko muhimu ya hali, kuvunjwa kwa uhusiano wa kidiplomasia, au sababu nyingine yoyote inayotambuliwa na sheria ya kimataifa. Hata hivyo, mzozo wowote kati ya Nchi Husika kuhusiana na hali kama hizo utashughulikiwa kulingana na mahitaji ya Kifungu cha 20 cha Mkataba huu."
Mapendekezo: Kifungu hiki kinapaswa kuondolewa kabisa. Ni jambo lisilowezekana kwamba mkataba utadumu hata baada ya kukiukwa kwa msingi na mmoja wa pande au ikiwa uhusiano wa kidiplomasia umekufa. Zaidi ya hayo, kifungu hiki kinafanya vipengele vyote vingine chini ya Kifungu cha 23 kuwa batili.
Imeonekana kuwa hakuna kifungu kinachohusiana na "Force Majeure" katika Mkataba huu.
Mapendekezo: Ongeza Kifungu kwa ajili ya "Force Majeure" ili wakati tukio ambalo haliko mikononi mwa pande kama vile vita, tetemeko la ardhi, mgomo wa wafanyakazi, n.k., linapotokea, pande zinaweza kuwa huru kutoka kwa baadhi ya majukumu ambayo hayawezi kutimizwa kutokana na kutokea kwa tukio hilo. Kwa kiingereza, To add an Article for Force Majeure so that where an event that is out of control of the parties such as, inter alia, a war, earthquake, civil strike, etc occurs the parties may be exempt from certain obligations which cannot be performed due to the occurrence of the event.
"Serikali ya Tanzania itachukua hatua zote muhimu kuhakikisha upatikanaji na utoaji wa haki kwa DPW au Kampuni Husika..." kwa kiingereza “The Government of Tanzania shall take all the necessary actions to ensure the acquisition and grant of rights to DPW or the relevant Project Company…”
Mapendekezo: "Serikali ya Tanzania itatumia juhudi zake bora kusaidia Kampuni ya Mradi katika kupata haki za ardhi..." “The Government of Tanzania shall use its best endeavours to assist the Project Company in acquiring land rights…”
Nota Bene: Kulingana na sheria za ardhi nchini Tanzania, taasisi za kigeni kama DPW haziwezi kumiliki ardhi. Haki za ardhi zinaweza kumilikiwa tu na Kampuni ya Mradi iliyojisajili Tanzania.
Kifungu 10 - Usiri
Kifungu cha usiri kinapaswa kufanyiwa marekebisho kwani Mkataba huu na mikataba inayofuata inaweza kufanyiwa marekebisho na bunge na kusikilizwa kwa umma. Kwa kiingereza ni hivi The confidentiality clause should be revised given that this Agreement and subsequent agreements may be revised by the parliament and all hearings at the parliament are public.
Kifungu 20 - Usuluhishi wa Migogoro
(2) Usuluhishi
Nota Bene: Mkataba huu unatoa fursa ya usuluhishi wa kimataifa ukiwa na makazi yake nchini Afrika Kusini. Ingawa mradi huu unahusisha ujenzi na maendeleo ya bandari ambayo haingii katika ufafanuzi wa "utajiri na rasilimali asilia" kama inavyotolewa na kifungu cha 3 cha Sheria ya Utajiri na Rasilimali Asilia (Uhuru wa Kudumu) Namba 5 ya 2017, sehemu ya mradi ambayo inaingia katika Sheria hiyo ni "haki za ardhi". Kwa hivyo, katika kesi ambapo mzozo unahusiana na haki za ardhi, kifungu cha 11 cha Sheria ya Utajiri na Rasilimali Asilia (Uhuru wa Kudumu) Namba 5 ya 2017 kwa hivyo inaonyesha kuwa kipengele hicho kikigombaniwa haipaswi kuwa chini ya usuluhishi wa kimataifa kama inavyotolewa na Mkataba kwani itakuwa kinyume cha sheria. Kifungu cha 20 (2) cha Mkataba kinapaswa kuzingatia jambo hili.
Kifungu 21 - Sheria Inayotawala
Mapendekezo: Kwa kuzingatia kuwa sheria inayotumika ipo sawa kote, basi kubaliana na Sheria ya Tanzania kwa Mkataba huu au Sheria ya Kiingereza kwa mikataba yote kwani zinasomwa pamoja.
Kifungu 23 - Muda wa kuisha makubaliano
(1) (ii) "mud awa kuisha wa HGAs zote na Mikataba yote ya Mradi... na azimio la mwisho la migogoro, ikiwepo..."/ the expiration of all the HGAs and all the Project Agreements…and the definite resolution of disputes, if any, thereunder…”
Mapendekezo: Badilisha neno "muda wa kuisha matumizi" na maneno "Kusitisha" yaani to replace the word “expiration” with the words “termination”. Zaidi ya hayo, best practice ni kufikia makubaliano ya vipengele maalum ambavyo bado vitakuwa halali hata baada ya kusitisha kwa ajili ya kushughulikia migogoro inayoendelea au mchakato mwingine wa kufunga mradi. Kwa hivyo, Kifungu 23 (2) kinapaswa kufanyiwa marekebisho ili kuonyesha vipengele ambavyo havitaathiriwa baada ya kusitisha badala ya kutoa kuwa vipengele vyote ni halali licha ya kukomesha kwani hii haionekani kuwa ni jambo linalowezekana.
(4) "Nchi Husika hawatapata haki ya kuukana, kujitoa, kusimamisha au kuvunja Mkataba huu katika hali yoyote, ikiwa ni pamoja na kukiukwa kwa msingi, mabadiliko muhimu ya hali, kuvunjwa kwa uhusiano wa kidiplomasia, au sababu nyingine yoyote inayotambuliwa na sheria ya kimataifa. Hata hivyo, mzozo wowote kati ya Nchi Husika kuhusiana na hali kama hizo utashughulikiwa kulingana na mahitaji ya Kifungu cha 20 cha Mkataba huu."
Mapendekezo: Kifungu hiki kinapaswa kuondolewa kabisa. Ni jambo lisilowezekana kwamba mkataba utadumu hata baada ya kukiukwa kwa msingi na mmoja wa pande au ikiwa uhusiano wa kidiplomasia umekufa. Zaidi ya hayo, kifungu hiki kinafanya vipengele vyote vingine chini ya Kifungu cha 23 kuwa batili.
Imeonekana kuwa hakuna kifungu kinachohusiana na "Force Majeure" katika Mkataba huu.
Mapendekezo: Ongeza Kifungu kwa ajili ya "Force Majeure" ili wakati tukio ambalo haliko mikononi mwa pande kama vile vita, tetemeko la ardhi, mgomo wa wafanyakazi, n.k., linapotokea, pande zinaweza kuwa huru kutoka kwa baadhi ya majukumu ambayo hayawezi kutimizwa kutokana na kutokea kwa tukio hilo. Kwa kiingereza, To add an Article for Force Majeure so that where an event that is out of control of the parties such as, inter alia, a war, earthquake, civil strike, etc occurs the parties may be exempt from certain obligations which cannot be performed due to the occurrence of the event.
