Hisha Sorel
Senior Member
- Dec 27, 2017
- 192
- 140
Rais wa Tanzania Magufuli:
aamuru Waz. ya Afya kuwa tahadhari juu ya chanjo mpya,
aamuru kampuni za madini kuunda ushirikiano na kampuni za Tanzania,
kazuia uingizaji wa bidhaa fulani kulinda soko la ndani,
kaongeza ukusanyaji wa ushuru,
kazuia usafirishaji wa mchanga wa madini, na sera zingine; na karibia zote zimekutana na majibu sawa kutoka upinzani:
“vizuizi hivi havikidhi kanuni za soko huria na hivyo mafanikio hayatowezekana kwani nchi inapaswa iachwe kwenye mikono ya kampuni binafsi na za kigeni bila uangalizi ili kuleta faida kubwa”
Hapana, hili sio sahihi mida yote! Zingatia kesi ya China versus Russia
Kukanusha madai haya tunapaswa kuchunguza mageuzi ya soko huria yasiyo na shina na kuyalinganisha na mageuzi ya kimkakati.
Kifupi sana: nini tofauti?
Mawili hutofautiana sana katika matokeo:
Mageuzi ya kimkakati
Kwa ufupi, mageuzi ya kimkakati yanapea kipaumbele maslahi ya msingi ya nchi na watu wake kwa gharama ya kanuni.
PART II: Kwa Urefu: RUSSIA VERSUS CHINA
Ulinganisho wa mpito wa Urusi na Uchina kutoka kwa ukomunisti unaelezea jambo hili vizuri:
URUSI NA MAGEUZI HURU
Urusi na chanzo cha umasikini
Kutoka kwa himaya ambayo ilianguka kwa kumteka nyara Kaizari wake Nicholas II mnamo Machi 15 ya 1917 na mauaji ya familia yake mnamo Julai 1918; Urusi ilipitia kipindi kirefu chini ya usimamizi mbovu wa ukomunisti.
Kukamilika mnamo Desemba 25, 1991, kuporomoka kwaUmoja wa Kisovyeti kuliongeza matumaini ya Warusi wakitarajia mfumo wa kiuchumi wa kisasa kupitia mabadiliko.
Mageuzi Huru
Chini ya Boris Yeltsin, Urusi mpya ilipata mabadiliko ya haraka kiuchumi na kijamii.
Kampuni za umma zilibinafsishwa, na uwekezaji wa kigeni ulishughulikiwa.
Hata hivyo Urusi ya miaka ya 90 na 2000 haikumbukwi kwa ustawi wake, lakini kwa ufisadi wake, uozo, na udhaifu.
Urusi ilifanikiwa kuwa oligarchy, matajiri wachache wenye ushawishi na marafiki serikalini waliweza vizuri kununua mali za serikali (viwanda, ardhi na makampuni), hivyo kujipatia utajiri mwingi wakati masikini wakiteswa na umaskini uliokithiri.
Hawa walihakikisha serikali ya Urusi ni dhaifu— wakiinyang'anya uwezo wowote wa udhibiti.
Kwa hivyo, badala ya kuwa sifa ya soko huria, Urusi ilipungua kabisa kuwa plutocracy (serikali ya matajiri).
Urusi ilipungua kutoka kwa nguvu kubwa kwenda kwa moja ya nchi masikini na dhaifu zaidi huko Uropa.
CHINA NA MAGEUZI YA KIMKAKATI
Mataifa yote mawili yalifahamu ajenda ya magharibi ya kibeberu ambayo iliteka mataifa chini ya utumwa kwa kusingiza mandeleo, uhuru, na masoko huru.
Uelewa huu ulikuwa zaidi nchini China kwani ni waathirika wa ubeprari wa Waingereza baada ya vita viwili vya opioid (madawa ya kulevya) ambapo China ililazimishwa kukubali uuzaji wa dawa za kulevya katika ardhi yake.
Sehem nyingine Duniani marekani ilitumia mabavu kulinda masilahi ya mashirika yake
Marekani, kisingizio cha soko huru, na Masilahi binafsi ya mashirika yake
Honduras kwa mfano, mnamo 1911, kwa masilahi ya Kampuni ya Matunda ya Cuyamel, Jimbo Lee, kamanda wa marekani alingusha serikali huru na kupandikiza serikali ya kijeshi kwa kuwa rafiki kwa wafanyabiashara wa kigeni.
Kutokana na mapinduzi hayo, uchumi wa Honduras ulidumaa — hivyo kuifanya kukusanya deni la nje lisilolipika la dola za Kimarekani bilioni 4 ambalo zilipelekea kutengwa na kukosa mtaji wa uwekezaji wa kimataifa.
Hii ilidhoofisha serikali ya Honduras kwa hivyo kuwezesha mashirika ya kigeni kusimamia nchi, kuwa waajiri pekee, kujenga na kudhibiti miundombinu ya kiuchumi (barabara, reli, na bandari, telegraph na simu).
Huko Guatemala, serikali ya marekani, ikijibu usambazaji wa ardhi inayolimwa kwa wakulima ambao hawana chakula cha kutosha; iliidhinishwa na kushiriki katika mapinduzi ya 1954 ambapo serikali iliyochaguliwa kidemokrasia ya Rais Jacobo Árbenz Guzmán iliondolewa kwa niaba ya serikali inayounga mkono biashara ya Kanali Carlos Castillo Armas
Part III: Mikakati ya China
Ilikuwa dhahiri wakati huo kwamba nguvu ya kijeshi na kiuchumi ilihitajika kuepusha nchi zao kufikwa na hatma kama hizo.
Baada ya janga ambalo lilikuwa Leap Great Forward - Mpango wa miaka mitano kuanzia 1958 ili kukuza haraka viwanda kupitia uzalishaji wenye kulenga na uhamasishaji wa kulazimishwa, China ilianza kuzingatia mageuzi mapya.
Walakini, tofauti na Urusi, Uchina kimkakati ililenga mageuzi kwenye maeneo maalum ili kuhifadhi kitambulisho na kanuni kuu za nchi.
Mageuzi ya Zhu Rhongi
PREMIERE Jiang Zemin na makamu wa kwanza Zhu Rhongji walitambua mapungufu ya usimamizi makali wa serikali katika uzalishaji.
Harakati za Mao (Great leap forward) zilifeli kwani wakulima wenye ujuzi walitumwa kuzalisha vyumauma-hivyo kupunguza ufanisi wa kilimo na mavuno wakati wakizalisha chuma duni.
Serikali ya China ilitambua kikomo cha utaalam wake na hivyo kuisukuma kuanza mchakato wa biashara huru ya soko.
Mikakati wa tahadhari
Hapa, China iliruhusu tu mambo fulani kubadilika wakati wa kubakiza udhibiti wa serikali.
Serikali chini ya makamu wa kwanza Zhu Rhongji ndo ilikuwa kenye msikani wa mageuzi na sio sekta binafsi.
Serikali za mitaa ziliruhusiwa kutoa motisha ya ushuru kwa wawekezaji wa kigeni na kukuza miundombinu yao wenyewe bila idhini ya serikali kuu.
Kuanzia kama miji midogo, ilikua kwa haraka kuwa majiji viwanda vya bidhaa nyepesi na za watumiaji na idadi kubwa ya watu.
Idadi ya watu wa Shenzhen, kwa mfano, iliongezeka kutoka 30,000 mnamo 1979 hadi zaidi ya 1,000,000 mwanzoni mwa karne ya 21.
Part IV
Matunda Ya Mageuzi Ya Kimkakati.
Kampuni za Wachina kupitia msaada wa serikali, zilitumia fursa hii kusoma na kuiga bidhaa na teknolojia ya magharibi hivyo kuruhusu kutengeze bidhaa zao binadsi.
Kupitia mchezo huu kampuni za Wachina kama: Alibaba, We-chat, Huawei, na wengine wengi zilikuja kutawala juu ya Google, Facebook, na Apple.
China kimkakati ilidhibiti sekta nyeti kama vile IT na Sanaa, baadaye kuzikitumia kama silaha kwenye mazungumzo ya kibiashara.
Apple na kampuni zingine za teknolojia kwa mfano zinatakiwa kusalim amri mali yao ya kiakili ili kuingia soko la China; wakati huo huo Hollywood imelazimika kudhibiti ujumbe wa filamu China pale China ikihitaji.
Yote haya yanaonyesha nguvu ya ufanisi wa mageuzi ya kimkakati.
Viongozi wengi wa Kimagharibi na wasomi walikuwa hawamini wakati Deng alipotangaza mkakati wake wa kufuata "ujamaa na tamaduni za Wachina" kwenye mageuzi ya kiuchumi.
Walidhani mageuzi ya soko huria bila vizuizi ambayo yanatekelezwa nchini Urusi ni bora zaidi - kwani ushiriki wowote wa serikali unazuia maendeleo.
Lakini mpaka sasa China inakaribia kuipita Marekani kiuchumi na ikiwa imebaki chini ya nguvu ya Chama cha Kikomunisti.
aamuru Waz. ya Afya kuwa tahadhari juu ya chanjo mpya,
aamuru kampuni za madini kuunda ushirikiano na kampuni za Tanzania,
kazuia uingizaji wa bidhaa fulani kulinda soko la ndani,
kaongeza ukusanyaji wa ushuru,
kazuia usafirishaji wa mchanga wa madini, na sera zingine; na karibia zote zimekutana na majibu sawa kutoka upinzani:
“vizuizi hivi havikidhi kanuni za soko huria na hivyo mafanikio hayatowezekana kwani nchi inapaswa iachwe kwenye mikono ya kampuni binafsi na za kigeni bila uangalizi ili kuleta faida kubwa”
Hapana, hili sio sahihi mida yote! Zingatia kesi ya China versus Russia
Kukanusha madai haya tunapaswa kuchunguza mageuzi ya soko huria yasiyo na shina na kuyalinganisha na mageuzi ya kimkakati.
Kifupi sana: nini tofauti?
Mawili hutofautiana sana katika matokeo:
Mageuzi ya kimkakati
Kwa ufupi, mageuzi ya kimkakati yanapea kipaumbele maslahi ya msingi ya nchi na watu wake kwa gharama ya kanuni.
- Taifa linaweza kutoa kafara ukuaji wa haraka kwa niaba ya kuhifadhi udhibiti wa kilimo chake au kuchagua kuweka kizuizi ili kulinda baadhi ya tasnia yake.
- Wakati huo huo, taifa hilo hilo linaweza kutoa kafara kanuni zake kwa faida ya muda: kwa mfano, kupunguza muda mfupi wa kanuni ya kuhamasisha uwekezaji wa kigeni.
- Dhabihu kama hizo ni za mda mfupi tu! na mara nyingi hufanywa kwa malengo wazi kama vile kupata uzoefu wa kiteknolojia katika sekta fulani.
mageuzi yasiyoshikiliwa - Kinyume chake, mageuzi yasiyoshikiliwa, mara nyingi hujumuisha mabadiliko ya haraka ndani nchi kwa vizuizi vichache kwa gharama ya kanuni za taifa.
- Serikali na taasisi zake mara nyingi zimedhoofishwa kutengeneza njia ya sekta binafsi ambayo, ingawa ina ufanisi, haizingatii lengo kuu la taifa au watu wake.
- Kwa hivyo, mataifa yanayopitia njia hii, shangaa yanafanikiwa, mara nyingi hukosa udhibiti wa uchumi wao wenyewe na wanategemea sana usimamizi wa wageni.
- Katika hali mbaya zaidi, hata ukuaji unaweza kudumaa kwa vitendo vyenye faida kwa wawekezaji wa kigeni lakini ni sumu kwa masilahi ya ndani (monopoly and foreign interference).
PART II: Kwa Urefu: RUSSIA VERSUS CHINA
Ulinganisho wa mpito wa Urusi na Uchina kutoka kwa ukomunisti unaelezea jambo hili vizuri:
URUSI NA MAGEUZI HURU
Urusi na chanzo cha umasikini
Kutoka kwa himaya ambayo ilianguka kwa kumteka nyara Kaizari wake Nicholas II mnamo Machi 15 ya 1917 na mauaji ya familia yake mnamo Julai 1918; Urusi ilipitia kipindi kirefu chini ya usimamizi mbovu wa ukomunisti.
Kukamilika mnamo Desemba 25, 1991, kuporomoka kwaUmoja wa Kisovyeti kuliongeza matumaini ya Warusi wakitarajia mfumo wa kiuchumi wa kisasa kupitia mabadiliko.
Mageuzi Huru
Chini ya Boris Yeltsin, Urusi mpya ilipata mabadiliko ya haraka kiuchumi na kijamii.
Kampuni za umma zilibinafsishwa, na uwekezaji wa kigeni ulishughulikiwa.
Hata hivyo Urusi ya miaka ya 90 na 2000 haikumbukwi kwa ustawi wake, lakini kwa ufisadi wake, uozo, na udhaifu.
Urusi ilifanikiwa kuwa oligarchy, matajiri wachache wenye ushawishi na marafiki serikalini waliweza vizuri kununua mali za serikali (viwanda, ardhi na makampuni), hivyo kujipatia utajiri mwingi wakati masikini wakiteswa na umaskini uliokithiri.
Hawa walihakikisha serikali ya Urusi ni dhaifu— wakiinyang'anya uwezo wowote wa udhibiti.
Kwa hivyo, badala ya kuwa sifa ya soko huria, Urusi ilipungua kabisa kuwa plutocracy (serikali ya matajiri).
Urusi ilipungua kutoka kwa nguvu kubwa kwenda kwa moja ya nchi masikini na dhaifu zaidi huko Uropa.
CHINA NA MAGEUZI YA KIMKAKATI
- China na chanzo cha umasikini
- Kupungua kwa China kulikuwa kwa muda mrefu kwani ilitoka kwenye kuibiwa ardhi zake (Hong Kong na Macau) mnamo miaka ya 1800;
- na kufuatwa na kipindi cha vita vya wenyewe kwa wenyewe kuanzia 1911 hadi 1928 ambapo makamanda wa vita walipigania ngome baada ya kumalizika kwa utawala wa kifalme katika mapinduzi wa Wuchang;
- Muungano chini ya Chiang Kai-shek; Uvamizi wa Wajapani mnamo 1937 hadi 1945; kuinuka kwa mkomunisti mnamo 1 Oktoba 1949.
Saikoloji ya watu wa China
Mataifa yote mawili yalifahamu ajenda ya magharibi ya kibeberu ambayo iliteka mataifa chini ya utumwa kwa kusingiza mandeleo, uhuru, na masoko huru.
Uelewa huu ulikuwa zaidi nchini China kwani ni waathirika wa ubeprari wa Waingereza baada ya vita viwili vya opioid (madawa ya kulevya) ambapo China ililazimishwa kukubali uuzaji wa dawa za kulevya katika ardhi yake.
Sehem nyingine Duniani marekani ilitumia mabavu kulinda masilahi ya mashirika yake
Marekani, kisingizio cha soko huru, na Masilahi binafsi ya mashirika yake
Honduras kwa mfano, mnamo 1911, kwa masilahi ya Kampuni ya Matunda ya Cuyamel, Jimbo Lee, kamanda wa marekani alingusha serikali huru na kupandikiza serikali ya kijeshi kwa kuwa rafiki kwa wafanyabiashara wa kigeni.
Kutokana na mapinduzi hayo, uchumi wa Honduras ulidumaa — hivyo kuifanya kukusanya deni la nje lisilolipika la dola za Kimarekani bilioni 4 ambalo zilipelekea kutengwa na kukosa mtaji wa uwekezaji wa kimataifa.
Hii ilidhoofisha serikali ya Honduras kwa hivyo kuwezesha mashirika ya kigeni kusimamia nchi, kuwa waajiri pekee, kujenga na kudhibiti miundombinu ya kiuchumi (barabara, reli, na bandari, telegraph na simu).
Huko Guatemala, serikali ya marekani, ikijibu usambazaji wa ardhi inayolimwa kwa wakulima ambao hawana chakula cha kutosha; iliidhinishwa na kushiriki katika mapinduzi ya 1954 ambapo serikali iliyochaguliwa kidemokrasia ya Rais Jacobo Árbenz Guzmán iliondolewa kwa niaba ya serikali inayounga mkono biashara ya Kanali Carlos Castillo Armas
Part III: Mikakati ya China
Ilikuwa dhahiri wakati huo kwamba nguvu ya kijeshi na kiuchumi ilihitajika kuepusha nchi zao kufikwa na hatma kama hizo.
Baada ya janga ambalo lilikuwa Leap Great Forward - Mpango wa miaka mitano kuanzia 1958 ili kukuza haraka viwanda kupitia uzalishaji wenye kulenga na uhamasishaji wa kulazimishwa, China ilianza kuzingatia mageuzi mapya.
Walakini, tofauti na Urusi, Uchina kimkakati ililenga mageuzi kwenye maeneo maalum ili kuhifadhi kitambulisho na kanuni kuu za nchi.
Mageuzi ya Zhu Rhongi
PREMIERE Jiang Zemin na makamu wa kwanza Zhu Rhongji walitambua mapungufu ya usimamizi makali wa serikali katika uzalishaji.
Harakati za Mao (Great leap forward) zilifeli kwani wakulima wenye ujuzi walitumwa kuzalisha vyumauma-hivyo kupunguza ufanisi wa kilimo na mavuno wakati wakizalisha chuma duni.
Serikali ya China ilitambua kikomo cha utaalam wake na hivyo kuisukuma kuanza mchakato wa biashara huru ya soko.
Mikakati wa tahadhari
Hapa, China iliruhusu tu mambo fulani kubadilika wakati wa kubakiza udhibiti wa serikali.
Serikali chini ya makamu wa kwanza Zhu Rhongji ndo ilikuwa kenye msikani wa mageuzi na sio sekta binafsi.
- Serikali ilianza kwa kuongeza utajiri wake kwa 20% kwa kuamua kusimamia mapato ya ushuru ya nchi badala ya majimbo.
- sekta ya kifedha ilidhibitiwa kwa uundaji wa kampuni za usimamizi wa mali ambazo zilitenga mikopo mibaya iliyokusanywa kupitia mikopo duni kwa Biashara zisizo na faida za Serikali (SOEs);
- Pia serikali ilirudisha benki nne kubwa za China chini ya usimamizi makali wa serikali.
- Zhu aliokoa tu biashara za serikali kubwa tu! na hivyo kuruhusu maelfu ya kampuni nyingine ndogo na za kati Pamoja na viwanda kuporomoka kiuchumi.
- Zhu alihakikisha mishahara inaendana na utendaji na ushindani wa soko
- Pia vyeo na nafasi vinaendana na faida na tija.
- mameneja walizawadiwa kwa kuruhusiwa kuuza faida watakayoipata baada ya kutimiza malengo ya uzalishaji.
- Marekebisho makubwa hata hivyo yalikuwa kuwekwa maeneo maalum ya kiuchumi huko Shenzhen, Zhuhai, na Shantou katika mkoa wa Guangdong na Xiamen (Amoy) katika mkoa wa Fujian.
Serikali za mitaa ziliruhusiwa kutoa motisha ya ushuru kwa wawekezaji wa kigeni na kukuza miundombinu yao wenyewe bila idhini ya serikali kuu.
Kuanzia kama miji midogo, ilikua kwa haraka kuwa majiji viwanda vya bidhaa nyepesi na za watumiaji na idadi kubwa ya watu.
Idadi ya watu wa Shenzhen, kwa mfano, iliongezeka kutoka 30,000 mnamo 1979 hadi zaidi ya 1,000,000 mwanzoni mwa karne ya 21.
Part IV
Matunda Ya Mageuzi Ya Kimkakati.
Kampuni za Wachina kupitia msaada wa serikali, zilitumia fursa hii kusoma na kuiga bidhaa na teknolojia ya magharibi hivyo kuruhusu kutengeze bidhaa zao binadsi.
Kupitia mchezo huu kampuni za Wachina kama: Alibaba, We-chat, Huawei, na wengine wengi zilikuja kutawala juu ya Google, Facebook, na Apple.
China kimkakati ilidhibiti sekta nyeti kama vile IT na Sanaa, baadaye kuzikitumia kama silaha kwenye mazungumzo ya kibiashara.
Apple na kampuni zingine za teknolojia kwa mfano zinatakiwa kusalim amri mali yao ya kiakili ili kuingia soko la China; wakati huo huo Hollywood imelazimika kudhibiti ujumbe wa filamu China pale China ikihitaji.
Yote haya yanaonyesha nguvu ya ufanisi wa mageuzi ya kimkakati.
Viongozi wengi wa Kimagharibi na wasomi walikuwa hawamini wakati Deng alipotangaza mkakati wake wa kufuata "ujamaa na tamaduni za Wachina" kwenye mageuzi ya kiuchumi.
Walidhani mageuzi ya soko huria bila vizuizi ambayo yanatekelezwa nchini Urusi ni bora zaidi - kwani ushiriki wowote wa serikali unazuia maendeleo.
Lakini mpaka sasa China inakaribia kuipita Marekani kiuchumi na ikiwa imebaki chini ya nguvu ya Chama cha Kikomunisti.
