FisadiKuu
JF-Expert Member
- Nov 19, 2015
- 8,167
- 13,443
Leo napenda niwakaribishe Economist na Bush Economist tujadili hali ya uchumi ya sasa tukilinganisha na hali iliyopita awamu ya JK.. Sio lazima uwe na uelewa mkubwa sana wa Uchumi ili uchangie hapa kuna vitu vingine ni nadharia ndogo ndogo tu tunazoziona huku mitaani..
JK alipochukua nchi mwaka 2005 alikuta hali si nzuri sana ingawa wakati wa Mzee Mkapa shillingi ilikuwa ina thamani nzuri sana. Wakati huo ilikuwa ni ngumu sana kukuta mwananchi wa kawaida au awaye yeyote akimiliki nyumba na wakiishi kwenye makazi mazuri na ya kisasa. Mikoa mingi hali ilikuwa si nzuri hasa kwenye suala la makazi, maji, umeme na barabara. JK ndani ya kipindi kifupi tu alifanya kazi na aliweza kubadilisha vitu vingi sana ndani ya muda mfupi tu. Miji ikaanza kupanuka, pesa ikaanza kupatikana kwa wananchi, biashara maelfu kwa maelfu zikafunguliwa na mambo mengi sana ambayo awamu ya Mkapa yalionekana ni anasa yalianza kufanywa na kuonekana ni mambo ya kawaida tu. Utitiri wa bank za biashara zilifunguliwa na miradi mikubwa mikubwa ilianza kufanywa na serikali kama vile barabara zilijengwa kuunganisha mikoa na pia mikopo ikaanza kutolewa kwa urahisi kwa wajasiriamali kutoka kwenye benki ya biashara. Kwa kifupi wakati wa JK kulikuwa na juhudi nyingi sana zilifanywa kukuza uchumi wa watu na si uchumi wa vitu pekee.
Kuna mambo kadha wa kadha ambayo yalifanya kipindi cha JK kuendelea kuwa bora na hata pesa kupatikana bila ya kuvuja jasho sana lakini bado uchumi ulikuwa kwa kasi. JK ametuacha uchumi ukikuwa kwa asilimia 7 ambao kimsingi ni wastani mzuri tu kwa nchi zinazoendelea. Fedha kipindi cha JK zilikuwa nje nje kwasababu ya mambo yafuatayo:
1. UFISADI MKUBWA NA RUSHWA
2. BIASHARA HARAMU (DAWA ZA KULEVYA)
Kimsingi mambo haya ndiyo yalifanya pesa kupatikana kwa urahisi sana awamu ya JK. Ilikuwa haishangazi kukuta vijana wadogo tu wakimiliki magari ya kifahari na wakiishi maisha ya anasa pasi ya kuwa na shughuli muhimu za kufanya, ilikuwa si kitu cha kushangaza kuona vijana wakiwa na Passports kitu ambacho awamu ya Mzee Mkapa ni vigogo na wafanyabiashara wakubwa tu na watoto wa matajiri ndio walikuwa na uwezo wa kumiliki Passports na kusafiri huko duniani. Kipindi cha JK ilikuwa ni kawaida kukuta kijana wa 19-30 akizunguka duniani mara SA, mara Dubai, mara China haikuwa inashangaza kabisa. Kimsingi hizi pesa chafu hasa hasa za madawa zilisababisha ukuaji mkubwa sana wa Uchumi wa mtu mmoja mmoja. Vijana wengi walifungua Boutique shops na Bureau de Change za kusafishia hizo pesa chafu. Bar zilikuwa zinajaa kuanzia saa 4 asubuhi mpaka saa 10 usiku, magari yalikuwa yanabadilishwa kila kukicha, miji ilikuwa inakuwa kwa kasi sana. Kimsingi maisha ya JK yalikuwa ni leisure faire lakini tija ilikuja kuonekana kwa pato la nchi kukuwa kwa asilimia 7. Madawa haya mengi ambayo yalikuwa yanaleta fedha nyingi nchini hayakuwa yanatumika nchini bali Tanzania ilikuwa kama kituo tu na karibia 80% ya hayo madawa yalikuwa yanatoka kwenda nchi za Asia na kwingineko.
Kufupisha ili tusipoteze muda ni kwamba kipindi cha JK uchumi wa mtu mmoja mmoja ulikuwa mzuri na hakuna aliyekuwa analia njaa. Tulikuwa tunalia na ufisadi na madawa ambayo yalikuwa yanaangamiza nguvu kazi zetu.
Tukija kwenye awamu hii; tukianzia kwenye hotuba ya kwanza kabisa ya JPM pale Bungeni, aliyasema mengi sana ambayo kuna wengine tuliingiwa na moyo sana nae na hata tulianza kumuunga mkono. JPM aliichambua sana awamu ya JK na wengi tulichokiona ni kuwa kipindi cha JK hakuna kilichokuwa kinafanyika zaidi ya kujipotezea muda tu. Tukaingiwa na shauku kwamba sasa neema imekuja.. Tukaaminishwa nchi yetu haipaswi kuwa omba omba bali sisi ndio inatakiwa tutoe misaada, tukaamini na kupiga makofi.
Lakini kwa kipindi hiki kifupi tu tumejionea mengi sana, tulioaminishwa hatupaswi kuomba leo hii tumeshawaomba Morocco, Rwanda, Ethiopia na leo tumemwomba South Africa. Yaani sasa tunawaomba mpaka maskini wenzetu ambao tulipaswa sisi ndio tuwasaidie kwa ile speech yake ya kwanza kuitoa. JPM ndani ya mwaka wake mmoja tu aliingia na kiroja cha kuamishia fedha hazina ili awe anaitumia anavyojisikia.. Hii ilisababisha benki nyingi za biashara kuyumba, huduma ya mikopo kufungwa kwa kipindi kirefu hali iliyosababisha biashara nyingi kufilisiwa na mzoroto mkubwa wa uchumi ambao unaendelea mpaka sasa. Sasahivi vitu vingi vimerudi kuwa anasa, uchumi wa mtu mmoja mmoja uko taabani na biashara zinafungwa kila kukicha na ambao wanakomaa ni wanabaki tu kwenye Break Even ili angalau huko baadae hali ikirudi kuwa sawa awe ame maintain wateja wake.
Hali mbaya ya fedha mitaani imesababishwa na serikali kwanza kuzuia fedha chafu kuingia kwenye mzunguko kwa kupigana vita ya kuzuia biashara ya madawa lakini pia kuzuia deals zilizokuwa zinapigwa. Lakini walichojisahau ni kwamba wakati hayo yanafanywa serikali wangetakiwa angalau wapandishe mishahara, na wafanye miradi mingi mingi ili fedha ziwafikie wananchi. Sasahivi tunajione serikali inajipa tender yenyewe na fedha wanabaki nazo wenyewe bila ya kuwafikia wananchi ili kuleta tija. Kwa hali hii serikali inatakiwa ifanye kazi kutuokoa sie tulioko huku chini. US Government mara kadhaa imekuwa ikishutumiwa kushiriki kufanya biashara za madawa kati ya miaka ya 60's, 70's na 80's kwa kipitia shirika lake la kijasusi la CIA na walijipatia fedha nyingi tu ambazo zilikuwa zinaingizwa kwenye mzunguko na kuwasaidia wananchi.
Sasa pamoja kwa kumtukana JK lakini mambo hayakuwa mabaya hivi, na tuna maswali kadhaa ya kujiuliza. Je; TISS yawezekana iliruhusu makusudi biashara ya madawa kufanyika ili tujipatie fedha? Kwanini JK aliwajua na alikuwa na orodha na hata siku moja hawakuwahi kushtukia na kubughuziwa kama sasa?
Je; kama sasa tumeamua kupambana na hizo fedha chafu, kwanini usiwe wakati wa kudouble mishahara ili hali irudi kawaida huku mitaani? Kwanini sekta binafsi ambayo ndiyo kichocheo kikubwa cha ukuaji wa uchumi wananyanyaswa na kuonekana waizi na wapiga dili?
Lakini swali kubwa kuliko yote ni; Je, kama hali itaendelea hivi ilivyo sasa kuna mafanikio tutakayoyapata huko mbeleni? Je, tumemiss maisha tuliyokuwa tunaishi awamu ya JK?
CC: chige Eric Cartman Salary Slip na wengineo karibuni kwa michango yenu..
JK alipochukua nchi mwaka 2005 alikuta hali si nzuri sana ingawa wakati wa Mzee Mkapa shillingi ilikuwa ina thamani nzuri sana. Wakati huo ilikuwa ni ngumu sana kukuta mwananchi wa kawaida au awaye yeyote akimiliki nyumba na wakiishi kwenye makazi mazuri na ya kisasa. Mikoa mingi hali ilikuwa si nzuri hasa kwenye suala la makazi, maji, umeme na barabara. JK ndani ya kipindi kifupi tu alifanya kazi na aliweza kubadilisha vitu vingi sana ndani ya muda mfupi tu. Miji ikaanza kupanuka, pesa ikaanza kupatikana kwa wananchi, biashara maelfu kwa maelfu zikafunguliwa na mambo mengi sana ambayo awamu ya Mkapa yalionekana ni anasa yalianza kufanywa na kuonekana ni mambo ya kawaida tu. Utitiri wa bank za biashara zilifunguliwa na miradi mikubwa mikubwa ilianza kufanywa na serikali kama vile barabara zilijengwa kuunganisha mikoa na pia mikopo ikaanza kutolewa kwa urahisi kwa wajasiriamali kutoka kwenye benki ya biashara. Kwa kifupi wakati wa JK kulikuwa na juhudi nyingi sana zilifanywa kukuza uchumi wa watu na si uchumi wa vitu pekee.
Kuna mambo kadha wa kadha ambayo yalifanya kipindi cha JK kuendelea kuwa bora na hata pesa kupatikana bila ya kuvuja jasho sana lakini bado uchumi ulikuwa kwa kasi. JK ametuacha uchumi ukikuwa kwa asilimia 7 ambao kimsingi ni wastani mzuri tu kwa nchi zinazoendelea. Fedha kipindi cha JK zilikuwa nje nje kwasababu ya mambo yafuatayo:
1. UFISADI MKUBWA NA RUSHWA
2. BIASHARA HARAMU (DAWA ZA KULEVYA)
Kimsingi mambo haya ndiyo yalifanya pesa kupatikana kwa urahisi sana awamu ya JK. Ilikuwa haishangazi kukuta vijana wadogo tu wakimiliki magari ya kifahari na wakiishi maisha ya anasa pasi ya kuwa na shughuli muhimu za kufanya, ilikuwa si kitu cha kushangaza kuona vijana wakiwa na Passports kitu ambacho awamu ya Mzee Mkapa ni vigogo na wafanyabiashara wakubwa tu na watoto wa matajiri ndio walikuwa na uwezo wa kumiliki Passports na kusafiri huko duniani. Kipindi cha JK ilikuwa ni kawaida kukuta kijana wa 19-30 akizunguka duniani mara SA, mara Dubai, mara China haikuwa inashangaza kabisa. Kimsingi hizi pesa chafu hasa hasa za madawa zilisababisha ukuaji mkubwa sana wa Uchumi wa mtu mmoja mmoja. Vijana wengi walifungua Boutique shops na Bureau de Change za kusafishia hizo pesa chafu. Bar zilikuwa zinajaa kuanzia saa 4 asubuhi mpaka saa 10 usiku, magari yalikuwa yanabadilishwa kila kukicha, miji ilikuwa inakuwa kwa kasi sana. Kimsingi maisha ya JK yalikuwa ni leisure faire lakini tija ilikuja kuonekana kwa pato la nchi kukuwa kwa asilimia 7. Madawa haya mengi ambayo yalikuwa yanaleta fedha nyingi nchini hayakuwa yanatumika nchini bali Tanzania ilikuwa kama kituo tu na karibia 80% ya hayo madawa yalikuwa yanatoka kwenda nchi za Asia na kwingineko.
Kufupisha ili tusipoteze muda ni kwamba kipindi cha JK uchumi wa mtu mmoja mmoja ulikuwa mzuri na hakuna aliyekuwa analia njaa. Tulikuwa tunalia na ufisadi na madawa ambayo yalikuwa yanaangamiza nguvu kazi zetu.
Tukija kwenye awamu hii; tukianzia kwenye hotuba ya kwanza kabisa ya JPM pale Bungeni, aliyasema mengi sana ambayo kuna wengine tuliingiwa na moyo sana nae na hata tulianza kumuunga mkono. JPM aliichambua sana awamu ya JK na wengi tulichokiona ni kuwa kipindi cha JK hakuna kilichokuwa kinafanyika zaidi ya kujipotezea muda tu. Tukaingiwa na shauku kwamba sasa neema imekuja.. Tukaaminishwa nchi yetu haipaswi kuwa omba omba bali sisi ndio inatakiwa tutoe misaada, tukaamini na kupiga makofi.
Lakini kwa kipindi hiki kifupi tu tumejionea mengi sana, tulioaminishwa hatupaswi kuomba leo hii tumeshawaomba Morocco, Rwanda, Ethiopia na leo tumemwomba South Africa. Yaani sasa tunawaomba mpaka maskini wenzetu ambao tulipaswa sisi ndio tuwasaidie kwa ile speech yake ya kwanza kuitoa. JPM ndani ya mwaka wake mmoja tu aliingia na kiroja cha kuamishia fedha hazina ili awe anaitumia anavyojisikia.. Hii ilisababisha benki nyingi za biashara kuyumba, huduma ya mikopo kufungwa kwa kipindi kirefu hali iliyosababisha biashara nyingi kufilisiwa na mzoroto mkubwa wa uchumi ambao unaendelea mpaka sasa. Sasahivi vitu vingi vimerudi kuwa anasa, uchumi wa mtu mmoja mmoja uko taabani na biashara zinafungwa kila kukicha na ambao wanakomaa ni wanabaki tu kwenye Break Even ili angalau huko baadae hali ikirudi kuwa sawa awe ame maintain wateja wake.
Hali mbaya ya fedha mitaani imesababishwa na serikali kwanza kuzuia fedha chafu kuingia kwenye mzunguko kwa kupigana vita ya kuzuia biashara ya madawa lakini pia kuzuia deals zilizokuwa zinapigwa. Lakini walichojisahau ni kwamba wakati hayo yanafanywa serikali wangetakiwa angalau wapandishe mishahara, na wafanye miradi mingi mingi ili fedha ziwafikie wananchi. Sasahivi tunajione serikali inajipa tender yenyewe na fedha wanabaki nazo wenyewe bila ya kuwafikia wananchi ili kuleta tija. Kwa hali hii serikali inatakiwa ifanye kazi kutuokoa sie tulioko huku chini. US Government mara kadhaa imekuwa ikishutumiwa kushiriki kufanya biashara za madawa kati ya miaka ya 60's, 70's na 80's kwa kipitia shirika lake la kijasusi la CIA na walijipatia fedha nyingi tu ambazo zilikuwa zinaingizwa kwenye mzunguko na kuwasaidia wananchi.
Sasa pamoja kwa kumtukana JK lakini mambo hayakuwa mabaya hivi, na tuna maswali kadhaa ya kujiuliza. Je; TISS yawezekana iliruhusu makusudi biashara ya madawa kufanyika ili tujipatie fedha? Kwanini JK aliwajua na alikuwa na orodha na hata siku moja hawakuwahi kushtukia na kubughuziwa kama sasa?
Je; kama sasa tumeamua kupambana na hizo fedha chafu, kwanini usiwe wakati wa kudouble mishahara ili hali irudi kawaida huku mitaani? Kwanini sekta binafsi ambayo ndiyo kichocheo kikubwa cha ukuaji wa uchumi wananyanyaswa na kuonekana waizi na wapiga dili?
Lakini swali kubwa kuliko yote ni; Je, kama hali itaendelea hivi ilivyo sasa kuna mafanikio tutakayoyapata huko mbeleni? Je, tumemiss maisha tuliyokuwa tunaishi awamu ya JK?
CC: chige Eric Cartman Salary Slip na wengineo karibuni kwa michango yenu..
