x4rgs
Member
- Nov 11, 2017
- 41
- 55
Ili kuzuia nywila zako zisidukuliwe kupitia social engineering, brute force au njia ya dictionary attack, na kuhifadhi akaunti zako za mtandaoni salama, unapaswa kuzingatia yafuatayo:
1. Usitumie nenosiri moja, swali la usalama (security question) na jibu kwa akaunti nyingi muhimu.
2. Tumia nenosiri ambalo lina angalau characters 16, tumia angalau nambari moja, herufi moja kubwa, herufi moja ndogo na alama moja maalum (mfano !, @, #, n.k).
3. Usitumie majina ya familia zako, marafiki au wanyama katika nywila zako.
Usitumie postcodes, namba za nyumba, namba za simu, tarehe za kuzaliwa, nambari za kadi (ID card numbers), nambari za ustawi wa jamii (social security numbers), na kadhalika katika nywila zako.
Usitumie neno lolote lililoko kwenye kamusi katika nywila zako. Mifano ya nywila zenye nguvu: ePYHc ~ dS *) $ 8 + V- ', qzRtC {6rXN3N \ RgL, zbfUMZPE6`FC%) sZ. Mifano ya nywila dhaifu: qwert12345, Gbt3fC79ZmMEFUFJ, 1234567890, 987654321, nortonpassword, mwalimunyerere, babawataifa.
6. Usitumie nywila mbili au zaidi zinazofanana ambazo characters zake nyingi ni sawa, kwa mfano, napendaMauaMac, napendaMauaDropBox, kwa kuwa ikiwa moja ya nywila hizi ziliibiwa, basi inamaanisha kwamba nywila hizi zote ziliibiwa.
7. Usitumie kitu ambacho kinaweza kurudufiwa (cloned) (lakini huwezi kubadilisha) kama nywila zako, kama vile alama ya kidole gumba chako.
8. Usiruhusu browsers zako za wavuti (Firefox, Chrome, Safari, Opera, IE) kuhifadhi nywila zako, kwa kuwa nywila zote zilizohifadhiwa kwenye vivinjari vya wavuti zinaweza kufunuliwa kwa urahisi.
9. Usiingie kwenye akaunti muhimu ukitumia kompyuta za wengine, au unapounganishwa kwenye Wi-Fi ya umma, Tor, VPN ya bure au web proxy.
10. Usitume taarifa nyeti mtandaoni kupitia unencrypted connections (kwa mfano HTTP au FTP), kwa sababu ujumbe katika connections hizi unaweza kunuswa kwa kutumia juhudi kidogo sana. Unapaswa kutumia encrypted connections kama vile HTTPS, SFTP, FTPS, SMTPS, IPSec wakati wowote iwezekanavyo.
11. Wakati wa safari, unaweza ku encypt connections zako za Intaneti kabla hazijaondoka kwenye laptop yako, tablet, simu ya mkononi au router. Kwa mfano, unaweza kuanzisha VPN binafsi (pamoja na MS-CHAP v2 au protocols zenye nguvu) kwenye seva yako mwenyewe (kompyuta ya nyumbani, seva ya kujitolea au VPS) na ku connect nayo. Vinginevyo, unaweza kuanzisha tunnel ya encrypted SSH kati ya router yako na kompyuta yako ya nyumbani (au seva ya mbali yako mwenyewe) na PuTTY na ku connect programu zako (kwa mfano FireFox) kwa PuTTY. Kisha hata kama mtu anapata data yako kama inavyopitishwa kati ya kifaa chako (kwa mfano, kompyuta, iPhone, iPad) na seva yako kwa kutumia packet sniffer, haitaweza kuiba data zako na nywila kutoka kwenye data ya kusambaza.
12. Nenosiri langu ni salama kiasi gani? Labda unaamini kwamba nywila zako ni zenye nguvu sana, ni vigumu kudukuliwa. Lakini kama mdukuzi ameiba jina lako la mtumiaji(username) na thamani ya MD5 ya nenosiri lako kutoka kwa seva ya kampuni, na rainbow table ya hacker ina hii hashi ya MD5, basi nenosiri lako litapasuka haraka.
Kuangalia nguvu za nywila zako na kujua kama ni ndani ya rainbow tables, unaweza kubadilisha nywila zako kwenda kwenye thamani ya MD5 kwenye kizalishi cha thamani ya MD5, kisha u decrypt nywila zako kwa kuwasilisha thamani hizi kwenye huduma ya online ya MD5 decryption. Kwa mfano, nenosiri lako ni "0123456789A", kwa kutumia njia ya brute force, inaweza kuchukua kompyuta karibu mwaka mmoja ili kuvunja (crack) nenosiri lako, lakini ikiwa ukidecrypt kwa kuwasilisha thamani ya MD5 (C8E7279CD035B23BB9C0F1F954DFF5B3) kwenye tovuti ya MD5 decryption, jinsi gani Je, itachukua muda mrefu kiasi gani ili kuifanya? Unaweza kufanya jaribio hilo mwenyewe.
13. Inashauriwa kubadili nywila zako kila baada ya wiki 10.
14. Inashauriwa kukumbuka nywila chache za siri kama master passwords, hifadhi nywila nyingine kwenye faili la maandishi na ufiche faili hii kwa kupitia 7-Zip, GPG au programu ya encryption ya disk kama vile BitLocker, au udhibiti nywila zako kwa kutumia password management software.
15. Kuencrypt na kubackup nywila zako kwenye maeneo tofauti, basi ikiwa umepoteza upatikanaji wa kompyuta au akaunti yako, unaweza kurejesha nywila zako haraka.
16. Washa uthibitishaji wa hatua mbili (2-Step Authentication) wakati wowote iwezekanavyo.
17. Usihifadhi nywila zako muhimu katika wingu (cloud).
18. Peruzi tovuti muhimu (kwa mfano PayPal) kupitia bookmarks moja kwa moja, la sivyo tafadhali angalia domain name yake kwa makini, ni wazo nzuri la kuangalia umaarufu wa tovuti kupitia Alexa toolbar ili kuhakikisha kwamba sio tovuti bandia kabla ya kuingiza nenosiri lako.
19. Linda kompyuta yako kupitia firewall na programu ya antivirus, kuzuia connections zote zinazoingia na connections zote zisizohitajika na firewall. Pakua programu kutoka kwenye tovuti zinazojulikana tu, na kuthibitisha checksum za MD5 / SHA1 / SHA256 au saini ya GPG ya installation package wakati wowote iwezekanavyo.
20. Weka operating systems (kwa mfano Windows 7, Windows 10, Mac OS X, iOS, Linux) na vivinjari vya wavuti (kwa mfano Firefox, Chrome, IE, Microsoft Edge) vya vifaa vyako (kwa mfano Windows PC, Mac PC, iPhone, iPad , Android Tablet) up-to-date kwa ku install latest security update.
21. Ikiwa kuna files muhimu kwenye kompyuta yako, na inaweza kupatikana na wengine, angalia ikiwa kuna keyloggers za hardware (kwa mfano wireless keyboard sniffer), keyloggers za programu na kamera zilizofichwa unapoona ni muhimu.
22. Ikiwa kuna WIFI routers nyumbani kwako, basi inawezekana kujua nywila ulizotype (katika nyumba ya jirani yako) kwa kuchunguza ishara za vidole na mikono yako, kwa kuwa WIFI signals walizopokea zitabadilika wakati wa kusogeza vidole vyako na mikono. Unaweza kutumia kibodi ya skrini ili kuandika nywila zako katika matukio hayo, itakuwa salama kama virtual keyboard hii (au soft keyboard) inabadilisha mipangilio kila wakati.
23. Lock kompyuta yako na simu ya mkononi wakati unaziacha.
24. Encrypt hard drive nzima kwa kutumia LUKS au zana zinazofanana nayo kabla ya kuweka faili muhimu juu yake, na uharibu hard drive ya vifaa vyako vya zamani physically ikiwa ni muhimu.
25. Peruzi tovuti muhimu katika hali ya faragha au incognito mode, au tumia kivinjari kimoja ili kuperuzia tovuti muhimu, tumia kingine ili kufikia tovuti nyingine. Au upatikanaji wa tovuti zisizo muhimu na usakinishe (install) programu mpya ndani ya virtual machine iliyoundwa na VMware, VirtualBox au Parallels.
26. Tumia angalau anwani tatu za barua pepe tofauti, tumia barua ya kwanza kupokea barua pepe kutoka kwenye tovuti muhimu na Programu, kama PayPal na Amazon, tumia ya pili kupokea barua pepe kutoka kwenye tovuti na programu zisizo na umuhimu, tumia ya tatu (kutoka kwa mtoa huduma tofauti wa barua pepe, kama vile Outlook na GMail) kupokea barua pepe yako ya kurekebisha nenosiri wakati ya kwanza (kwa mfano Yahoo Mail) imedukuliwa.
27. Tumia angalau nambari mbili tofauti za simu, usiwaambie wengine nambari ya simu ambayo unatumia kupokea ujumbe wa maandishi ya nambari za kuthibitisha (verification codes).
28. Usifungue kiungo katika barua pepe au ujumbe wa SMS, usiweke upya nywila zako kwa kuzibonyeza, isipokuwa unajua ujumbe huu sio bandia.
29. Usiambie nywila zako kwa mtu yeyote kwenye barua pepe.
30. Inawezekana kwamba moja ya programu au Programu uliyopakua au iliyokuwa-updated imebadilishwa na wadukuzi, unaweza kuepuka tatizo hili kwa kutokuiinstall programu hii au Programu mara ya kwanza, isipokuwa imechapishwa ili kurekebisha security holes. Badala yake Unaweza kutumia programu za mtandaoni (Web based apps), ambazo zina usalama zaidi na portable.
31. Kuwa makini wakati wa kutumia zana za ku-paste kwenye mtandao na vifaa vya capture screen, usiviruhusu zipakie nywila zako kwenye wingu (cloud).
32. Ikiwa wewe ni webmaster, usihifadhi nywila za watumiaji, maswali ya usalama na majibu kama maandiko wazi katika database, unapaswa kuhifadhi safu (SHA1, SHA256 au SHA512) kwa thamani ya hashi (salted hash values) ya strings hizo badala yake. Inashauriwa kuzalisha random salt string ya kipekee kwa kila mtumiaji. Kwa kuongeza, ni wazo zuri kuhifadhi taarifa za kifaa cha mtumiaji (kwa mfano toleo la OS, screen resolution, nk) na kuhifadhi thamani ya chumvi za hash (salted hash values), na kisha akijaribu kuingia na nenosiri sahihi lakini taarifa za kifaa chake hazifanani na moja iliyohifadhiwa hapo awali, basi mtumiaji huyu athibitishe utambulisho wake kwa kuingiza msimbo mwingine wa uthibitisho uliotumwa kupitia SMS au barua pepe.
33. Ikiwa wewe ni mtengenezaji wa programu, unapaswa kuchapisha update package uliosainiwa na ufunguo wa kibinafsi (private key) kwa kutumia GnuPG, na kuthibitisha saini yake na ufunguo wa umma (public key) uliochapishwa hapo awali.
34. Kuweka biashara yako mtandaoni kwa salama, unapaswa kuandikisha domain name yako mwenyewe, na kuanzisha akaunti ya barua pepe yenye domain name hiyo, basi hutapoteza akaunti yako ya barua pepe na anwani zako zote, kwani unaweza ku-host mail seva yako popote, akaunti yako ya barua pepe haiwezi kuzimwa na mtoa huduma wa barua pepe.
35. Ikiwa tovuti ya ununuzi ya mtandao inaruhusu tu kulipa kwa credit cards, basi unapaswa kutumia virtual credit card badala yake.
36. Funga kivinjari chako cha wavuti unapoondoka kwenye kompyuta yako, vinginevyo cookies zinaweza kuingiliwa kupitia kifaa kidogo cha USB kwa urahisi, na kufanya iwezekane kupitisha uthibitisho wa hatua mbili na kuingia katika akaunti yako kwa cookies zilizoibiwa kwenye kompyuta nyingine.
37. Usiamini na kuondoa vyeti vya SSL vibaya kutoka kwa kivinjari chako cha wavuti, vinginevyo huwezi kuhakikisha usiri na uaminifu wa connections za HTTPS ambazo hutumia vyeti hivi.
38. Encrypt system partition nzima, vinginevyo tafadhali zuia taratibu za pagefile na hibernation, kwani inawezekana kupata nyaraka zako muhimu katika faili za pagefile.sys na hiberfil.sys.
39. Ili kuzuia mashambulizi ya bruteforce kwa seva zako za kujitolea (dedicated servers), seva za VPS au seva za wingu (cloud servers), unaweza ku-install programu ya kugundua na kuzuia intrusion kama vile LFD (Login Failure Daemon) au Fail2Ban.
Natumai umejifunza kitu fulani. Karibu tena!
1. Usitumie nenosiri moja, swali la usalama (security question) na jibu kwa akaunti nyingi muhimu.
2. Tumia nenosiri ambalo lina angalau characters 16, tumia angalau nambari moja, herufi moja kubwa, herufi moja ndogo na alama moja maalum (mfano !, @, #, n.k).
3. Usitumie majina ya familia zako, marafiki au wanyama katika nywila zako.
Usitumie postcodes, namba za nyumba, namba za simu, tarehe za kuzaliwa, nambari za kadi (ID card numbers), nambari za ustawi wa jamii (social security numbers), na kadhalika katika nywila zako.
Usitumie neno lolote lililoko kwenye kamusi katika nywila zako. Mifano ya nywila zenye nguvu: ePYHc ~ dS *) $ 8 + V- ', qzRtC {6rXN3N \ RgL, zbfUMZPE6`FC%) sZ. Mifano ya nywila dhaifu: qwert12345, Gbt3fC79ZmMEFUFJ, 1234567890, 987654321, nortonpassword, mwalimunyerere, babawataifa.
6. Usitumie nywila mbili au zaidi zinazofanana ambazo characters zake nyingi ni sawa, kwa mfano, napendaMauaMac, napendaMauaDropBox, kwa kuwa ikiwa moja ya nywila hizi ziliibiwa, basi inamaanisha kwamba nywila hizi zote ziliibiwa.
7. Usitumie kitu ambacho kinaweza kurudufiwa (cloned) (lakini huwezi kubadilisha) kama nywila zako, kama vile alama ya kidole gumba chako.
8. Usiruhusu browsers zako za wavuti (Firefox, Chrome, Safari, Opera, IE) kuhifadhi nywila zako, kwa kuwa nywila zote zilizohifadhiwa kwenye vivinjari vya wavuti zinaweza kufunuliwa kwa urahisi.
9. Usiingie kwenye akaunti muhimu ukitumia kompyuta za wengine, au unapounganishwa kwenye Wi-Fi ya umma, Tor, VPN ya bure au web proxy.
10. Usitume taarifa nyeti mtandaoni kupitia unencrypted connections (kwa mfano HTTP au FTP), kwa sababu ujumbe katika connections hizi unaweza kunuswa kwa kutumia juhudi kidogo sana. Unapaswa kutumia encrypted connections kama vile HTTPS, SFTP, FTPS, SMTPS, IPSec wakati wowote iwezekanavyo.
11. Wakati wa safari, unaweza ku encypt connections zako za Intaneti kabla hazijaondoka kwenye laptop yako, tablet, simu ya mkononi au router. Kwa mfano, unaweza kuanzisha VPN binafsi (pamoja na MS-CHAP v2 au protocols zenye nguvu) kwenye seva yako mwenyewe (kompyuta ya nyumbani, seva ya kujitolea au VPS) na ku connect nayo. Vinginevyo, unaweza kuanzisha tunnel ya encrypted SSH kati ya router yako na kompyuta yako ya nyumbani (au seva ya mbali yako mwenyewe) na PuTTY na ku connect programu zako (kwa mfano FireFox) kwa PuTTY. Kisha hata kama mtu anapata data yako kama inavyopitishwa kati ya kifaa chako (kwa mfano, kompyuta, iPhone, iPad) na seva yako kwa kutumia packet sniffer, haitaweza kuiba data zako na nywila kutoka kwenye data ya kusambaza.
12. Nenosiri langu ni salama kiasi gani? Labda unaamini kwamba nywila zako ni zenye nguvu sana, ni vigumu kudukuliwa. Lakini kama mdukuzi ameiba jina lako la mtumiaji(username) na thamani ya MD5 ya nenosiri lako kutoka kwa seva ya kampuni, na rainbow table ya hacker ina hii hashi ya MD5, basi nenosiri lako litapasuka haraka.
Kuangalia nguvu za nywila zako na kujua kama ni ndani ya rainbow tables, unaweza kubadilisha nywila zako kwenda kwenye thamani ya MD5 kwenye kizalishi cha thamani ya MD5, kisha u decrypt nywila zako kwa kuwasilisha thamani hizi kwenye huduma ya online ya MD5 decryption. Kwa mfano, nenosiri lako ni "0123456789A", kwa kutumia njia ya brute force, inaweza kuchukua kompyuta karibu mwaka mmoja ili kuvunja (crack) nenosiri lako, lakini ikiwa ukidecrypt kwa kuwasilisha thamani ya MD5 (C8E7279CD035B23BB9C0F1F954DFF5B3) kwenye tovuti ya MD5 decryption, jinsi gani Je, itachukua muda mrefu kiasi gani ili kuifanya? Unaweza kufanya jaribio hilo mwenyewe.
13. Inashauriwa kubadili nywila zako kila baada ya wiki 10.
14. Inashauriwa kukumbuka nywila chache za siri kama master passwords, hifadhi nywila nyingine kwenye faili la maandishi na ufiche faili hii kwa kupitia 7-Zip, GPG au programu ya encryption ya disk kama vile BitLocker, au udhibiti nywila zako kwa kutumia password management software.
15. Kuencrypt na kubackup nywila zako kwenye maeneo tofauti, basi ikiwa umepoteza upatikanaji wa kompyuta au akaunti yako, unaweza kurejesha nywila zako haraka.
16. Washa uthibitishaji wa hatua mbili (2-Step Authentication) wakati wowote iwezekanavyo.
17. Usihifadhi nywila zako muhimu katika wingu (cloud).
18. Peruzi tovuti muhimu (kwa mfano PayPal) kupitia bookmarks moja kwa moja, la sivyo tafadhali angalia domain name yake kwa makini, ni wazo nzuri la kuangalia umaarufu wa tovuti kupitia Alexa toolbar ili kuhakikisha kwamba sio tovuti bandia kabla ya kuingiza nenosiri lako.
19. Linda kompyuta yako kupitia firewall na programu ya antivirus, kuzuia connections zote zinazoingia na connections zote zisizohitajika na firewall. Pakua programu kutoka kwenye tovuti zinazojulikana tu, na kuthibitisha checksum za MD5 / SHA1 / SHA256 au saini ya GPG ya installation package wakati wowote iwezekanavyo.
20. Weka operating systems (kwa mfano Windows 7, Windows 10, Mac OS X, iOS, Linux) na vivinjari vya wavuti (kwa mfano Firefox, Chrome, IE, Microsoft Edge) vya vifaa vyako (kwa mfano Windows PC, Mac PC, iPhone, iPad , Android Tablet) up-to-date kwa ku install latest security update.
21. Ikiwa kuna files muhimu kwenye kompyuta yako, na inaweza kupatikana na wengine, angalia ikiwa kuna keyloggers za hardware (kwa mfano wireless keyboard sniffer), keyloggers za programu na kamera zilizofichwa unapoona ni muhimu.
22. Ikiwa kuna WIFI routers nyumbani kwako, basi inawezekana kujua nywila ulizotype (katika nyumba ya jirani yako) kwa kuchunguza ishara za vidole na mikono yako, kwa kuwa WIFI signals walizopokea zitabadilika wakati wa kusogeza vidole vyako na mikono. Unaweza kutumia kibodi ya skrini ili kuandika nywila zako katika matukio hayo, itakuwa salama kama virtual keyboard hii (au soft keyboard) inabadilisha mipangilio kila wakati.
23. Lock kompyuta yako na simu ya mkononi wakati unaziacha.
24. Encrypt hard drive nzima kwa kutumia LUKS au zana zinazofanana nayo kabla ya kuweka faili muhimu juu yake, na uharibu hard drive ya vifaa vyako vya zamani physically ikiwa ni muhimu.
25. Peruzi tovuti muhimu katika hali ya faragha au incognito mode, au tumia kivinjari kimoja ili kuperuzia tovuti muhimu, tumia kingine ili kufikia tovuti nyingine. Au upatikanaji wa tovuti zisizo muhimu na usakinishe (install) programu mpya ndani ya virtual machine iliyoundwa na VMware, VirtualBox au Parallels.
26. Tumia angalau anwani tatu za barua pepe tofauti, tumia barua ya kwanza kupokea barua pepe kutoka kwenye tovuti muhimu na Programu, kama PayPal na Amazon, tumia ya pili kupokea barua pepe kutoka kwenye tovuti na programu zisizo na umuhimu, tumia ya tatu (kutoka kwa mtoa huduma tofauti wa barua pepe, kama vile Outlook na GMail) kupokea barua pepe yako ya kurekebisha nenosiri wakati ya kwanza (kwa mfano Yahoo Mail) imedukuliwa.
27. Tumia angalau nambari mbili tofauti za simu, usiwaambie wengine nambari ya simu ambayo unatumia kupokea ujumbe wa maandishi ya nambari za kuthibitisha (verification codes).
28. Usifungue kiungo katika barua pepe au ujumbe wa SMS, usiweke upya nywila zako kwa kuzibonyeza, isipokuwa unajua ujumbe huu sio bandia.
29. Usiambie nywila zako kwa mtu yeyote kwenye barua pepe.
30. Inawezekana kwamba moja ya programu au Programu uliyopakua au iliyokuwa-updated imebadilishwa na wadukuzi, unaweza kuepuka tatizo hili kwa kutokuiinstall programu hii au Programu mara ya kwanza, isipokuwa imechapishwa ili kurekebisha security holes. Badala yake Unaweza kutumia programu za mtandaoni (Web based apps), ambazo zina usalama zaidi na portable.
31. Kuwa makini wakati wa kutumia zana za ku-paste kwenye mtandao na vifaa vya capture screen, usiviruhusu zipakie nywila zako kwenye wingu (cloud).
32. Ikiwa wewe ni webmaster, usihifadhi nywila za watumiaji, maswali ya usalama na majibu kama maandiko wazi katika database, unapaswa kuhifadhi safu (SHA1, SHA256 au SHA512) kwa thamani ya hashi (salted hash values) ya strings hizo badala yake. Inashauriwa kuzalisha random salt string ya kipekee kwa kila mtumiaji. Kwa kuongeza, ni wazo zuri kuhifadhi taarifa za kifaa cha mtumiaji (kwa mfano toleo la OS, screen resolution, nk) na kuhifadhi thamani ya chumvi za hash (salted hash values), na kisha akijaribu kuingia na nenosiri sahihi lakini taarifa za kifaa chake hazifanani na moja iliyohifadhiwa hapo awali, basi mtumiaji huyu athibitishe utambulisho wake kwa kuingiza msimbo mwingine wa uthibitisho uliotumwa kupitia SMS au barua pepe.
33. Ikiwa wewe ni mtengenezaji wa programu, unapaswa kuchapisha update package uliosainiwa na ufunguo wa kibinafsi (private key) kwa kutumia GnuPG, na kuthibitisha saini yake na ufunguo wa umma (public key) uliochapishwa hapo awali.
34. Kuweka biashara yako mtandaoni kwa salama, unapaswa kuandikisha domain name yako mwenyewe, na kuanzisha akaunti ya barua pepe yenye domain name hiyo, basi hutapoteza akaunti yako ya barua pepe na anwani zako zote, kwani unaweza ku-host mail seva yako popote, akaunti yako ya barua pepe haiwezi kuzimwa na mtoa huduma wa barua pepe.
35. Ikiwa tovuti ya ununuzi ya mtandao inaruhusu tu kulipa kwa credit cards, basi unapaswa kutumia virtual credit card badala yake.
36. Funga kivinjari chako cha wavuti unapoondoka kwenye kompyuta yako, vinginevyo cookies zinaweza kuingiliwa kupitia kifaa kidogo cha USB kwa urahisi, na kufanya iwezekane kupitisha uthibitisho wa hatua mbili na kuingia katika akaunti yako kwa cookies zilizoibiwa kwenye kompyuta nyingine.
37. Usiamini na kuondoa vyeti vya SSL vibaya kutoka kwa kivinjari chako cha wavuti, vinginevyo huwezi kuhakikisha usiri na uaminifu wa connections za HTTPS ambazo hutumia vyeti hivi.
38. Encrypt system partition nzima, vinginevyo tafadhali zuia taratibu za pagefile na hibernation, kwani inawezekana kupata nyaraka zako muhimu katika faili za pagefile.sys na hiberfil.sys.
39. Ili kuzuia mashambulizi ya bruteforce kwa seva zako za kujitolea (dedicated servers), seva za VPS au seva za wingu (cloud servers), unaweza ku-install programu ya kugundua na kuzuia intrusion kama vile LFD (Login Failure Daemon) au Fail2Ban.
Natumai umejifunza kitu fulani. Karibu tena!
