Herbalist Dr MziziMkavu
JF-Expert Member
- Feb 3, 2009
- 42,319
- 33,125
KAMA SERIKALI IMERUHUSU MBEGU ZA MAHINDI YA GMO YATUMIKE NCHINI TANZANIA BASI TUTEGEMEE WA-TANZANIA WENGI BAADA YA MIAKA 5 IJAYO WATAKUWA NA MARADHI SUGU YASIYOWEZA KUTIBIKA MAHOSPITALINI NA KUSABABISHA MTU KUPATA KIFO. MARADHI YA SARATANI, MARADHI YA KISUKARI, MARADHI YA PRESHA, MARADHI YA HEPATITIS B VIRUS. NI HATARI SANA. SIJUWI WAKEMIA WETU WAMELALA WAPI JAMANI?
Mbegu za mahindi ya GMO kumfikia mkulima mwaka 2021
By Calvin Gwabara, gwabarajr@gmail.com
Mahindi ya kutengenezwa kwa GMO ni Hatari kwa afya ya binadamu.
Tanzania ni miongoni mwa nchi za Afrika ambazo matatizo ya mabadiliko ya tabia ya nchi, yameathiri uzalishaji wa mazao mbalimbali ikiwamo mahindi.
Sambamba na hilo, tatizo la magonjwa ya mimea na wadudu nalo limekuwa likichangia hasara kwa wakulima wengi, hali ambayo imekuwa ikiwasababishia hasara hasa wanapokosa mbinu za kukabiliana nao.
Mwishoni mwa mwaka jana, watafiti wa Wizara ya Kilimo, Mifugo na Uvuvi kwa ushirikiano na Tume ya Taifa ya Sayansi na teknolojia (COSTECH) walipanda mahindi ya majaribio, yaliyozalishwa kwa njia ya uhandisi jeni (GMO).
Majaraibio ya mahindi haya yanayovumilia ukame, yalifanyika katika kituo cha utafiti wa kilimo cha Makutupora mkoani Dodoma.
Utafiti huo ambao ni moja ya juhudi za kufuta suluhisho la changamoto ya ukame na mvua kidogo inayowakumba wakulima wengi wa mahindi nchini, umevuta hisia za watu wengi hususani wakulima wa zao hilo, wengi wakitaka kujua maendeleo yake na namna wanavyoweza kunufaika na matokeo ya utafiti huo hasa upande wa mbegu.
Kila aliyefika kituoni hapo na kujionea jinsi mahindi hayo yanayostahimili ukame yalivyostawi na kuvumilia ukame wa mkoa wa Dodoma, amekuwa na shauku ya kutaka kujua ni lini mbegu zitawafikia wakulima, wanaopata tabu kutokana na tatizo la ukame katika maeneo mengi.
Hali inakuwa ya kukatisha tamaa pale wanapoambiwa kuwa utafiti huo unaendeshwa kwa sheria kanuni na taratibu za nchi yetu ambazo kiutekelezaji mbegu hizo zinaweza kuwafikia wakulima mwaka wa fedha wa 2021/2022.
Dk Alois Kulaya ni mtafiti mshauri wa mradi wa mahindi yanayotumia maji kwa ufanisi (WEMA), anasema baada ya kupata takwimu kwenye maeneo ya wakulima watalinganisha takwimu walizozipata kwenye maeneo hayo na zile walizozipata awali kwenye kituo cha utafiti wa kilimo Makutuporana. Na endapo zitakuwa sawa ndipo wataanza mchakato ili ziweze kupitishwa kama mbegu.
Anasema wakati utafiti huo ukiendelea kwenye mashamba ya wakulima, wao kama watafiti wataanza uzalishaji wa mbegu za awali ili pale zitakapopitishwa tayari wawe na mbegu mama za kuanzia ambazo zitapewa kampuni ya uzalishaji wa mbegu kwa ajili ya kuzalisha mbegu
Mtafiti huyo anaongeza kuwa baada ya wao kumaliza majaribio yao mwaka 2020, wataikabidhi Taasisi ya udhibiti wa mbegu nchini (TOSCI).
Taasisi nayo itatakiwa kupanda msimu mmoja ili kujiridhisha kama taarifa zilizotolewa na watafiti ni sawa na kisha kuiruhusu kuwa mbegu.
‘’Baada ya kujiridhisha sasa ndio mbegu hizo bora za mahindi yanayostahimili ukame na kupambana na bungua wa mahindi zitaruhusiwa kuwa mbegu mwaka 2012/2022, ‘’ anasema.
Mahindi hayo ambayo sasa utafiti wake unaendelea nchini , kwa nchi kama Afrika ya Kusini wakulima wake tayari wameshaanza kuyalima na kuyatumia kama chakula.
Kimsingi, mahindi ya GMO yameonyesha kuwa na uwezo wa kutoa mavuno asilimia 14 hadi 29 zaidi kuliko mahindi ya kawaida ambayo hayakuboreshwa
Wakati wakulima wakitaka mbegu hizo kupatikana kwa haraka, watafiti wanasema kufupisha muda wa utafiti inawezekana, kwani kwa mujibu wa sheria za nchi za jumuiya ya SADC ambayo Tanzania ni mwanachama, zinaruhusu utafiti kufanyika kwenye mazingira ya nchi hizo na kisha kutumika nchi yoyote kama nchi husika itahitaji.
Calvin Gwabara ni mwandishi mwandamizi wa masuala ya kilimo Chuo Kikuu cha Sokoine cha kilimo, Morogoro. gwabarajr@yahoo.com, gwabarajr@gmail.com
Chanzo.Makala | Gazeti la Kiswahili linaloongoza Tanzania
Mbegu za mahindi ya GMO kumfikia mkulima mwaka 2021
By Calvin Gwabara, gwabarajr@gmail.com
Mahindi ya kutengenezwa kwa GMO ni Hatari kwa afya ya binadamu.
Tanzania ni miongoni mwa nchi za Afrika ambazo matatizo ya mabadiliko ya tabia ya nchi, yameathiri uzalishaji wa mazao mbalimbali ikiwamo mahindi.
Sambamba na hilo, tatizo la magonjwa ya mimea na wadudu nalo limekuwa likichangia hasara kwa wakulima wengi, hali ambayo imekuwa ikiwasababishia hasara hasa wanapokosa mbinu za kukabiliana nao.
Mwishoni mwa mwaka jana, watafiti wa Wizara ya Kilimo, Mifugo na Uvuvi kwa ushirikiano na Tume ya Taifa ya Sayansi na teknolojia (COSTECH) walipanda mahindi ya majaribio, yaliyozalishwa kwa njia ya uhandisi jeni (GMO).
Majaraibio ya mahindi haya yanayovumilia ukame, yalifanyika katika kituo cha utafiti wa kilimo cha Makutupora mkoani Dodoma.
Utafiti huo ambao ni moja ya juhudi za kufuta suluhisho la changamoto ya ukame na mvua kidogo inayowakumba wakulima wengi wa mahindi nchini, umevuta hisia za watu wengi hususani wakulima wa zao hilo, wengi wakitaka kujua maendeleo yake na namna wanavyoweza kunufaika na matokeo ya utafiti huo hasa upande wa mbegu.
Kila aliyefika kituoni hapo na kujionea jinsi mahindi hayo yanayostahimili ukame yalivyostawi na kuvumilia ukame wa mkoa wa Dodoma, amekuwa na shauku ya kutaka kujua ni lini mbegu zitawafikia wakulima, wanaopata tabu kutokana na tatizo la ukame katika maeneo mengi.
Hali inakuwa ya kukatisha tamaa pale wanapoambiwa kuwa utafiti huo unaendeshwa kwa sheria kanuni na taratibu za nchi yetu ambazo kiutekelezaji mbegu hizo zinaweza kuwafikia wakulima mwaka wa fedha wa 2021/2022.
Dk Alois Kulaya ni mtafiti mshauri wa mradi wa mahindi yanayotumia maji kwa ufanisi (WEMA), anasema baada ya kupata takwimu kwenye maeneo ya wakulima watalinganisha takwimu walizozipata kwenye maeneo hayo na zile walizozipata awali kwenye kituo cha utafiti wa kilimo Makutuporana. Na endapo zitakuwa sawa ndipo wataanza mchakato ili ziweze kupitishwa kama mbegu.
Anasema wakati utafiti huo ukiendelea kwenye mashamba ya wakulima, wao kama watafiti wataanza uzalishaji wa mbegu za awali ili pale zitakapopitishwa tayari wawe na mbegu mama za kuanzia ambazo zitapewa kampuni ya uzalishaji wa mbegu kwa ajili ya kuzalisha mbegu
Mtafiti huyo anaongeza kuwa baada ya wao kumaliza majaribio yao mwaka 2020, wataikabidhi Taasisi ya udhibiti wa mbegu nchini (TOSCI).
Taasisi nayo itatakiwa kupanda msimu mmoja ili kujiridhisha kama taarifa zilizotolewa na watafiti ni sawa na kisha kuiruhusu kuwa mbegu.
‘’Baada ya kujiridhisha sasa ndio mbegu hizo bora za mahindi yanayostahimili ukame na kupambana na bungua wa mahindi zitaruhusiwa kuwa mbegu mwaka 2012/2022, ‘’ anasema.
Mahindi hayo ambayo sasa utafiti wake unaendelea nchini , kwa nchi kama Afrika ya Kusini wakulima wake tayari wameshaanza kuyalima na kuyatumia kama chakula.
Kimsingi, mahindi ya GMO yameonyesha kuwa na uwezo wa kutoa mavuno asilimia 14 hadi 29 zaidi kuliko mahindi ya kawaida ambayo hayakuboreshwa
Wakati wakulima wakitaka mbegu hizo kupatikana kwa haraka, watafiti wanasema kufupisha muda wa utafiti inawezekana, kwani kwa mujibu wa sheria za nchi za jumuiya ya SADC ambayo Tanzania ni mwanachama, zinaruhusu utafiti kufanyika kwenye mazingira ya nchi hizo na kisha kutumika nchi yoyote kama nchi husika itahitaji.
Calvin Gwabara ni mwandishi mwandamizi wa masuala ya kilimo Chuo Kikuu cha Sokoine cha kilimo, Morogoro. gwabarajr@yahoo.com, gwabarajr@gmail.com
Chanzo.Makala | Gazeti la Kiswahili linaloongoza Tanzania
